Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

περιεχόμενα |εισαγωγή|ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑ|γνωστικό αντικείμενο (&)|κλινική και εργαστηριακή Πνευμονολογία|ερωτηματολόγια αυτεκτιμήσεως|quiz|Flashcards|βιβλιογραφία|||
ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑ
Η πνευμονολογία είναι κλάδος της εσωτερικής παθολογίας που επικεντρώνει στη μελέτη των πνευμόνων και των υποστηρικτικών τους οργάνων, τόσο σε φυσιολογική, όσο και σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις. Οι πνεύμονες και τα υποστηρικτικά όργανα, συναποτελούν το αναπνευστικό σύστημα.
Ειδικότερα, οι πνεύμονες αποτελούνται από το τραχειοβρογχικό δένδρο και το πνευμονικό παρέγχυμα, ενώ στα υποστηρικτικά όργανα συγκαταλέγονται η βρογχική (συστηματικής πιέσεως) και πνευμονική (χαμηλής πιέσεως) κυκλοφορία, ο υπεζωκότας, το θωρακικό τοίχωμα (ο οστεοχόνδρινος κλωβός και οι κύριοι και επικουρικοί αναπνευστικοί μύες) και τα όργανα που επιφορτίζονται με τον κεντρικό έλεγχο της αναπνοής, οι κεντρομόλες και φυγόκεντρες νευρικές ίνες του παρασυμπαθητικού και συμπαθητικού συστήματος και το κέντρο της αναπνοής, στον προμήκη μυελό.
Η πνευμονολογία νοσηλεύει ασθενείς με προβλήματα του αναπνευστικού συστήματος με ή χωρίς συμμετοχή άλλων συστημάτων, όπως του καρδιαγγειακού ή συστηματικά νοσήματα με επινέμηση του αναπνευστικού. Το κύριο έργο της ειδικότητας της πνευμονολογίας είναι η μελέτη και η προαγωγή μεθόδων και τεχνικών με τις οποίες επιδιώκεται η πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία και αποκατάσταση των διαφόρων πνευμονικών παθήσεων και νόσων. Ως "πάθηση" ή "νόσος εννοούνται παθολογικές εκτροπές της λειτουργίας του συστήματος άγνωστης ή γνωστής αιτιολογίας, αντίστοιχα. Η Πνευμονολογία υιοθετεί τις ίδιες βασικές αρχές προσεγγίσεως ενός ασθενούς που πάσχει από πνευμονολογική πάθηση ή νόσημα, που χρησιμοποιεί και η εσωτερική Παθολογία, δηλαδή την παρατήρηση, την επισκόπηση, την ψηλάφηση, την επίκρουση και την ακρόαση.
Στην πνευμονολογία, η επισκόπηση, η επίκρουση και η ακρόαση έχουν ιδιαίτερα αναπτυχθεί, καθώς συνδέονται με καλύτερη ευαισθησία και ειδικότητα, παρότι οι μέθοδοι αυτές εξετάσεως απαντώνται και στις υπόλοιπες ειδικότητες της εσωτερικής παθολογίας. Τα συμπεράσματα από την κλινική εξέταση οδηγούν είτε στην εντόπιση της διαγνώσεως ή στην ανάγκη διενέργειας περαιτέρω κλινικοεργαστηριακού ελέγχου. Η πνευμονολογία χρησιμοποιεί όλο το εύρος της εργαστηριακής ιατρικής, από τη βιοχημεία, τη μικροβιολογία, την απεικόνιση, την παθολογοανατομία, την κυτταρολογία, την ανοσολογία και τη μοριακή βιολογία. Επιπλέον, όμως έχει αναπτύξει και ίδιες εργαστηριακές μεθόδους, οι οποίες διενεργούνται στα κλινικά εργαστήρια της πνευμονολογίας, όπως η βρογχοσκόπηση (διαγνωστική και θεραπευτική), το Εργαστήριο Λειτουργικού Ελέγχου Αναπνοής, το Εργαστήριο Μελέτης Υπνοαπνοϊκών Συνδρόμων. Τέλος, στο γνωστικό αντικείμενο της Πνευμονολογίας περιλαμβάνονται παρεμβατικές τεχνικές, όπως η παρακέντηση, η βιοψία υπεζωκότος, η κλινική θωρακοσκόπηση με τη βοήθεια οπτικοακουστικών μέσων (medical VATS). (βλ.: Ιατρική θωρακοσκόπηση).
Στο Εργαστήριο Λειτουργικού Ελέγχου Αναπνοής μελετάται η ικανότητα του συστήματος να προωθεί αέρα προς/από τις κυψελίδες, η βατότητα των αεραγωγών και οι αναπτυσσόμενες αντιστάσεις στην ροή αέρος δια αυτών, η ακεραιότητα των τοπικών, μηχανικών, σύμφυτων και επίκτητων μηχανισμών άμυνας, η ικανότητα διαχύσεως των αναπνευστικών αερίων (Ο2 και CO2), η ικανότητα του καρδιαγγειακού συστήματος να μεταφέρει τα αναπνευστικά αέρια προς/από τους περιφερικούς ιστούς, η ακεραιότητα της μικρής αναπνοής, ο κεντρικός έλεγχος της αναπνοής.
Στο Βρογχολογικό Εργαστήριο διενεργείται άμεση επισκόπηση της εσωτερικής επιφάνειας του τραχειοβρογχικού δένδρου, των διακλαδώσεών του και του βλεννογόνου που τους επαλείφει, ενώ υπάρχει η δυνατότητα λήψεως βιοπτικών δειγμάτων, ξεσμάτων και εκκρίσεων για μικροβιολογικές και μικροσκοπικές εξετάσεις και ανοσοϊστοχημικές χρώσεις. Τέλος, στο Εργαστήριο μελέτης υπνοαπνοϊκών συνδρόμων,εντοπίζονται αίτια παθολογικών τύπων αναπνοής κατά τον ύπνο και προτείνονται μέτρα αποκαταστάσεώς τους[►]
* Το παρόν άρθρο του Γ. Α. Μαθιουδάκη καλύπτει το λήμμα "Πνευμονολογία" στην Ελληνική Έκδοση της Wikipedia.
 

H Πνευμονολογία, όπως κι άλλες ειδικότητες, μαστίζοταν από τις επιφυλάξεις, αναφορικά με το όνομά τους, το ακριβές γνωστικός της αντικείμενο, ενώ διατηρήθηκαν αντιρρφήσεις, αναφορικά με τον απογαλακτισμό της από την εσωτερική παθολογία, ειδικότερα, από την ειδικότητα της Παθολογίας, η οποία εξακολουθεί να θεωρεί την Πνευμονολογία μέρος του γνωστικού της αντικειμένου, τακτική, μετην οποία αντιμετωπίζει και τις άλλες ειδικότητες, του Παθολογικού Τομέα. Οι πνευμονοπάθειες αφορούν μεγάλο μέρος της εσωτερικής παθολογίας και προσβάλλουν σημαντικό αριθμό ατόμων. Συγκεκριμένα:
i. οι πνευμονοπάθειες ευθύνονται για το 1/4 των θανάτων.
ii. ο πνευμονικός καρκίνος είναι ο κοινότερος τύπος καρκίνου μεταξύ ναδρών και γυναικών.
iii. οι συχνότερες χρόνιες παθήσεςι στα παιδιά είνια πνευμονικές.
iv. Oι πνευμονοπάθειες είναι τα σχυνότερα αίτια προσελεύεσεως στο Τμήμα Επειγόντων.
v. Αποτελούν τη συχνότερη αιτία προσσελεύεσεως σε Ιατρείο γενικής Ιατρικής.Περισσότεροι από το 1/3 του πληθυσμού μια κοινότητας θα χρειαστούν πνευνμονολογική βοήθεια, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο.
vi. ενώ οι θάνατοι από καρδιοπάθειες έχουν μειωθεί, τα τελευταία 30 χρόνια, κατά 53%, η θνητότητα από πνευμονοπαθειες έχει παραμείνει αμετάβλητη. Ο επιπολασμός μερικών πνευμονοπαθειών έχει, μάλιστα, αυξηθεί, την τελευταία 30ετία, ενώ ακόμη και η φυματίωση έχει αυξηθεί, τα τελευθταία 15 χρόνια, λόγω της επιπτώσεως του AIDS και της μεταναστεύσεως, αλλά η αύξηση αυτή δεν εμφανίζει γεωγραφική ισομέρεια.  
vi. Το μεσοθηλίωμα, επίσης, ένας κακοήθης όγκος, του υπεζωκότος, σημειώνει επιδημιολογική κινητικότητα, λόγω εκθε΄σεως στον αμίαντο πριν 30-40 χρόνια, κια, εκτιμάται ότι, ο όγκος αυτός θα συνεχίσει να προκαλεί αυξανόμενο αριθμό θανάτων, για τις επόμενες 2 δεκαετίες. Ο Ιατρός πρέπει να είναι εξοικειωμένος με τις 30-40 κοινότερες πνευμονοπάθειες, αντί να σκέφτεται αμέσως, τις συχνότερες 2-3, αντιμετωπίζοντας τον ασθενή του. Κι αυτό επειδή τα συμπτώματα του αναπνευστικού είναι όλα-όλα 7, που, υπό άλοτε άλλους χαρακτήρες και συνδυασμούς εμπλέκονται στο νοσογραφικό πρότυπο της κάθε πνευμονοπάθειας, Μερικά από τα συμπτώματα δε αυτά, όπως η δύπνοια ή η πλευροδυνία, εμφανίζονται σε εξωπνευμονικές παθήσεις. Μερικά, από τα σημεία, επίσης, αναγνωρίζονται σε περισσότερες πνευμονοπάθειες, αλλά και σε εξωπνευμονικές παθήσεις, όπως η πληκτροδακτυλία.

κατάταξη αιτιών θανάτου για άνδρες και γυναίκες, ηλικίας <75 ετών. (UKI 2001). British heart foundation 2003.
Σε πολλά πανεπιστημιακά και εξωπανεπιστημιακά κέντρα, τα οποία παρέχουν πλήρη ή και μερική άσκηση, παρέχεται η ειδικότητα της Πνευμονολογίας. Η επιλογή των Κέντρων αυτών δεν βασίστηκε, πάντα, σε σαφώς προκαθορισμένα κριτήρια, καθώς υπεισήλθαν μεροληψίες, η ανάγκη ικανοποίησεως αλλότριων εκκρεμοτήτων, ενώ παρατηρούνται αποκλίσεις στις διατιθέμενες και διδασκόμενες δεξιότητες από Κέντρο σε Κέντρο, ευρεία διαβάθμιση των εκπαιδευτικών ερευνητικών και κλινικών τους δυνατοτήτων και μεγάλες αποκλίσεις στα παρεχόμενα επιστημονικά εφόδια. Σε μια προσπάθεια εναρμονίσεως των αποκλίσεων, στρεβλώσεων αυτών, και με το σκοπό να καθοριστούν όρια ασφαλούς ασκήσεως της Πνευμονολογίας, ως κλινικής τέχνης, ερευνητικής πρωτοβουλίας και εκπαιδευτικής μεθοδολογίας, προχωρήσαμε στην παρούσα μελέτη (&, &, &).

βιβλιογραφία

1. UEMS Charter on Training of Medical Specialists in the EU - Requirements for the specialty Pneumology Union. Brussels,Européenne des Médecins Spécialistes, European Board of Pneumology, 1995

2. Barrett H, Bion JF. An international survey of training in adult intensive care medicine. Intensive Care Med 2005; 31: 553–5

3. Barrett H, Bion JF. An international survey of training in adult intensive care medicine. Intensive Care Med 2005; 31: 553–5