Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Συστηματική ανασκόπηση (25/11/2020)

εισαγωγή
ιστορικά δεδομένα
μετάδοση
--κλιματικήαλλαγή και covid 19
κλινική εικόνα
ήπια νόσος
κλινικά σύνδρομα συνδεόμενα την covid 19
η επίπτωση στα παιδιά
Ιστοπαθολoγία
παθοφυσιολογία
επιπλοκές
θεραπεία
Ανοσία
οι 13 συχνότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστηματος
βιβλιογραφία

Εισαγωγή. Πάνω από 100 χρόνια μετά την ισπανική γρίπη, η ανθρωπότητα ανιμετωπίζει μια νέα πανδημία, την Covid-19 πουο οφείλεται στον ιό SARS-COV. Αυτός είναι ο τρίτος κοροναϊός παρόμοιος με τους προηγούμενους, προερχόμενος από ένα είδος πεταλούδας, την κινέζικη πεταλούδα. Το πρώτο κρούσμα ανιχνεύτηκε  στην Σιγκαπούρη, ατις 23 Ιανουαρίου 2019, από έναν ασθενή -επισκέπτη προσερχόμενο από την Wuhan, επαρχιακή μεγαλούπολη της Κίνας. Οι κοροναϊοί είναι μια γνωστή, τουλάχιστον από το 1960, μεγάλη οικογένεια ιών, τα περισσότερα στελέχη της οποίας προκαλούν ζωονόσους, αλλά και μερικές μεταλλάξεις τους, μέχρι τώρα 7, έχουν ήδη εντοπιστεί, ότι μπορούν να μεταδοθούν από άνθρωπο σε άνθρωπο και από τους οποίους 4 οι (229Ε, OC43, NL63 και HCU1) προκαλούν συμπτώματα κοινού κρυολογήματος σε υγιείς. Αυτό συνέβη, κατά πάσα πιθανότητα, τον Νοέμβριο 2019, που κατέστησε τον κοροναϊό ικανό να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι κορυνοϊοί είναι ελυτροφόροι ιοί, που στο ηλεκτρoνικό μικροσκόπιο, φέρουν στην επιφάνειά τους μεγάλες πεταλοειδείς προσεκβολές που δίνουν την εικόνα στέματος, εξ ού και το όνομά τους. Τα υπόλοιπα 3 στελέχη είναι οι ιός του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου -SARS-CoV-1 (που πρωτοεμφσνίστηκε επίσης στην Κίνα, το 2002-2003, και προκάλεσε 777 θανάτους), o ιός του αναπνευστικού συνδρόμου Μέσης Ανατολής,  MERS-CoV (που εμφανίστηκε στη Σαουδική Αραβία, το 2010 και προκάλεσε 633 θανάτους) και η νέα νόσος covid-19. Οι SARS-COV δεν είναι ρετροϊοί, επειδή δεν χρησιμοποιούν DNA για τον πολλαπλασιασμό τους. Οι λοιμώξεις από τους τρεις ελευταίους τύπους είναι δυνητικά σοβαρές και μπορεί να καταλήξουν θανατηφόρες. Δηλαδή ανήκει στην οικογένεια των betaCoVs. Έχει στρογγύλη, ελλειπτική και συxνά πλειομορφική μορφή, και διάμετρο περίπου 60-500 nm. Όπως και οι άλλοι της ομάδας του είναι ευαίσθητος στην υπεριώδη ακτινοβολία και τη θερμότητα, τον αιθέρα (75%), την αιθανόλη, τα απολυμαντικά που περιέχουν χλώριο, το υπερυθοξικό οξύ και το χλωροφόρμιο. Το σχετικά μεγάλο του μέγεθος, καθορίζει ότι οι κοινές πράσινες μάσκες χειρουργείου είναι επαρκείς για την παρεμπόδιση της μετάδοσης και πρέπει να τη φορούν όλες οι ύποπτες περιπτώσεις και το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό. Ο ρυθμός μεταλλλακτικότητας του SARS-COV είναι βραδύτερος του ιού της γρίππης και επομένως θα είναι ευκολότερη η παρασκευή και σταθερότερη η προφυλακτική απόδοση του του εμβολίου.
 Ιστορικά δεδομένα. Ο SARS-CoV προκάλεσε περίπου 8000 κρούσματα και ~800 θανάτους, παγκοσμίως κατά την επιδημία του 2002-2003, ξεκινώντας επίσης από την Κίνα, με συνολική θνητότητα ~ 10%, διαφορετικά στις ηλικιακές ομάδες, <1% για κ΄λατω των 24 ετών, 6% για τις ηλικίες 15-44, 15% για 45-64 και >59% για τις μεγαλύτερες ηλικίες. Στου επιζήσαντεςς αναπτύχθηκαν επιπλοκές από το αναπνευσιτκόκαι το κυκλοφορικό. Η νόσος που προκλήθηκε από το στέλεχος εκείνο είναι διαφορετική από αυτή που προκαλείται από άλλα στελέχη, όπως τα 229E και OC43 που παράγουν μόνο ήπια απνευστικά συμπτώματα κοινού κρυολογήματος παρόλο ότι σοβαρότερες κλινικές εικόνες είχαν περιγραφεί σε βρέφη και άτομα με συννοσηρότητες (&). Ο SARS-COV έχει απομονωθεί από ανθρώπους, γάτες civet, σκύλους ρακούν, χοίρους και νυχτερίδες, γεγονός που υποδηλώνει ότι διάφορα είδη ζώων μπορούν να λειτουργήσουν ως φυσικές δεξαμενές για μελλοντικές εστίες. Η κινέζικη πεταλούδα είναι άφθονη σε ολόκληρη τη Νοιοανατολική Ασία, είναι ίσως η φυσική δεξαμενή για τον SARS-CoV.  

βλέπε, επίσης: κοροναϊός και κλιματική αλλαγή.

γενικά. Οι κορωνοϊοί ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του '60 και αποτελούν μεγάλη οικογένεια RNA- ιών με πρωτεϊνικό περίβλημα. Πρόκειται για ιούς που το γενετικό τους υλικό είναι μονόκλωνο RNA θετικής (+) πολικότητας. Ο κορωνοϊός δεν έχει οργανίδια για τον πολλαπλασιασμό του, αλλά ούτε και για τη βιοσύνθεση πρωτεϊνών, και ως εκ τούτου χρησιμοποιεί οργανίδια (τα ριβοσώματα) του ανθρώπινου κυττάρου. Με απλά λόγια, συμπεριφέρεται ως σύγχρονος πειρατής ή κατοχική δύναμη, δηλ. από τη στιγμή που εισβάλει, όλο το πλήρωμα του πλοίου (τα οργανίδια του κυττάρου) λειτουργούν για τον πολλαπλασιασμό του μέχρις εξαντλήσεως του κυττάρου/ανθρώπου. Το RNA όμως του κορωνοϊού δεν εισχωρεί στο DNA των ανθρώπινων κυττάρων. Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 προκαλεί Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο ή με άλλα λόγια ιογενή πνευμονία, την COVID-19. Ο ιός αυτός δεν είναι καν ένα ζωντανό όν. Οι επιστήμονες τον θεωρούν μια ενδιάμεση κατάσταση, μια αλυσίδα μορίων, που δεν κατάφερε καν να φτάσει στο στάδιο της αυτόνομης ζωής. Και όμως, σε σύντομο χρονικό διάστημα όχι μόνο άλλαξε τον τρόπο ζωής μας και έφερε τα πάνω κάτω, αλλά απέδειξε με τον πιο βροντερό τρόπο ότι η παντοδυναμία του ανθρώπου ουσιαστικά είναι μια χίμαιρα. Πρόκειται για ιούς που το γενετικό τους υλικό είναι μονόκλωνο RNA θετικής (+) πολικότητας. Ο κορωνοϊός δεν έχει οργανίδια για τον πολλαπλασιασμό του, αλλά ούτε και για τη βιοσύνθεση πρωτεϊνών, και ως εκ τούτου χρησιμοποιεί οργανίδια (τα ριβοσώματα) του ανθρώπινου κυττάρου. Με απλά λόγια, συμπεριφέρεται ως σύγχρονος πειρατής ή κατοχική δύναμη, δηλ. από τη στιγμή που εισβάλει, όλο το πλήρωμα του πλοίου (τα οργανίδια του κυττάρου) λειτουργούν για τον πολλαπλασιασμό του μέχρις εξαντλήσεως του κυττάρου/ανθρώπου. Το RNA όμως του κορωνοϊού δεν εισχωρεί στο DNA των ανθρώπινων κυττάρων.  Ο ιός είναι λιγότερο θανατηφόρος, αλλα περισσότερο μολυσματικός από τους  προηγούμενους κοροναϊούς συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της εποχικής γρίπης. Επίσης, σε μεγάλο ποσοστό μεταδίδεται από ασυμπτωματικά άτομα. Παραμένει ανιχνεύσιμος σε αερολύματα και σταθερές επιφάνειες, μέχρι και 3 ώρες, ενώ από 2-3 ημέρες πάνω σε πλαστικό ή ανοξείδωτο ατσάλι. 
 

  Η νόσος από κορωναϊό, covid-19, είναι μια οξεία αναπνευστική λοίμωξη που πρωτοεμφανίστηλκε στα τέλη του 2019, αρχικά στηην Κίνα, όπου εκδηλώιθηλε ως σοβαρή νόσος σε ποσοστό 13.8% των περιπτώσεων και βαριά, σε ποσοστό 6.1%. Η covid-19 ομοιάζει με άλλους τύπους ιών SARS (ακρονύμιο του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου - Severe Acute Respiratory Syndrome), πού το 2002-2003 προσέβαλε περίπου 8100 και προκάλεσε το θάνατο 800 εξ αυτών. η μέση ηλικλία των προσβληθέντων κυμαίνεται μεταξύ 15-89 ετών, με μ. όρο, τα 59 έτη, χωρίς ουσιώδεις διαφορές μεταξύ των φίλων.Εντοπίζετσι μεγάλη σχέση μεταξύ της covid-19, οφειλόμενης στον ιό SARS-CoV-2. και του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου severe acute respiratory syndrome coronavirus (SARS-CoV), γνωστού από το 2002-2003. Τα για τον άνθρωπο παθογόνα στελέχη συνήθως, εκδηλώνονται με ήπια συμπτώματα 'κοινού κρυολογήματος', αν και δεν αποκλείεται κάποια στελέχη της να προκαλούν θανατηφόρες λοιμώξεις, ως άτυπης πνευμονίας, συνοδευόμενης από μείωση των λευκών αιμοσφαιρίων και νεφρική ανεπάρκεια. Το όνομά τους έλκουν από την εμφάνισή τους υπό το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.  Η τρέχουσα επιδημία, που δυστυχώς φαίνεται ότι εξελίσσεται σε πανδημία, την οποία μόλις χθες (11-03-2020), ο ΠΟΥ κήρυξε επίσημα (&), εκδηλώθηκε στην πόλη Wuhan, της επαρχίας  Hubai, της Κίνας, τη  07-01-2020, ένα ευρέως γνωστό διακομιστικό κέντρο περίπου 11 εκατομμυρίων κατοίκων. Στην αρχή πιστευόταν ότι επρόκειτο για μια ζωονόσο, αλλά σίγουρα επιβεβαιώθηκε ότι μπορεί να μεταδοθεί από τα ζώα στον άνθρωπο και ακολούθως από άνθρωπο σε άνθρωπο, προκαλώντας ήπιες αναπνευστικές λοιμώξεις, που χωρίς, ακόμη, να μπορούν να εντοπίσουν το αίτιο, καταγράφηκαν ως 'πνευμονίες άγνωστης αιτιολογίας.' Τα τελευταία 20 χρόνια, έχουν συμβεί δύο, επιπέπλεον, επιδημίες κορωναϊού: Ο SARS-CoV προκάλεσε μια μεγάλη επιδημία, που άρχισε επίσης από την Κίνα, και αφορούσε 30 περίπου χώρες, με περίπου 8000 κρούσματα και 800 θανάτους. Και o ΜERS-CoV, που ξεκίνησε από τη Σαουδική Αραβίακαι, περισσότερο λοιμογόνος, εμφάνισε 2500 κρούσματα κια 800 θανάτωους.  Ο VOVId 19 φαίνεται ότι είναι πολύ μεταδοτικός κι έχει ήδη εξαπλωθεί σε πάνω από 20 χώρες σον κόσμο. Ο ιός COVID 19 είναι παρόμοιος με τον SARS-COVID-2 επειδή απομονώθηκε από φορέα με ασυμπτωματική πνευμονία, είχε 85% γονιδιακή ταυτότητα με SARS-like-CoVZX21 και 82% με αυτό του ανθρώπινου SARS CoV-2 (&). 
Δεν γνωρίζουμε την ακριβή προέλευση του ιού SARS-COV-2. η πκαι ο ιθανότητα να είναι αποτέλεσμα μεταλλάξεων μιας προγονικής μορφής που σαπροφυτεί σε άγρια ζώα δεν μπορεί να αποκλειστεί ούτε μπορεί αν επιβεβαιωθεί ότι αποκλείεται στο μέλλον να υάρξουν παρόμοιες μεταπηδήσεις από τα ζώα, ως επικίνδυνοι περιέκτες, για μελλοντικές επιδημίες SARS. Είναι γνωστό ότι ο SARS-COV-2 μπορεί να ποσβάλει επίσης τους πίθηκους macacus, τα κουνάβια και τις οικιακές γάτες, παρόλο ότι δεν έχει επισημανθεί μετάδοση στον άνθρωπο από τις οικιακές γάτες. Εν τούτοις, η μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε ζώα  είναι σχετικά ευχερής και το στέλεχος ac43 εμφανίζει μεγάλη ομοιότητα με τον βόειο κοροναϊό (BCoV) και θεωρείται ότι μπορεί να μεταπηδήσει από το ένα είδος στο άλλο (&).   
 Στην εικόνα, διακρίνονται 3 ομάδς κοροναϊών, αλλά αμφισβητείται κατά πόσον μπορεί ο ανθρώπινος τύπος να ενταχθεί στην ομάδα ΙΙ ή να αποτελέσει ίδια ομάδα, iV.  Η ομάδα Ι περιλαμβάνει τον ανθρώπινο κοροναϊό  229Ε (HCoV-229E), τον μεταδοτικό ιό γαστρεντερίτιδας (TEGV), τον ιό της διάρροιας επιδημίας χοίρου (PEDV), τον κοροναϊό σκύλου (CCoV) και τον κορωναϊό αιλουροειδών (FIPV). Παρά το γεγονός ότι ο ανθρώπειος τύπος του κορωναϊού, της ομάδας των nidovirales, δεν αποκλείεται να προέρχεται από είδη άγριθων ζώων, έχει τόσο καλά προσαρμοστεί στο ανθρώπινο είδος, όπως αποδειοκνύεται από την υψηλή μεταδότικά του. 

 μετάδοση. Όπως και σε άλλες περιπτώσεις ιών της γρίπης και των ρινοϊών, η μετάδοση του κορωναϊού πιστεύεται ότι τελείται μέσω των εκπεμπόμενων σταγονιδίων κατά τον βήχα και τον πταρμό, αλλά η μετάδοση μέσω αερολυμάτων είναι επίσης δυνατή, σε περιπτπωσεις παρατεταμένης έκθεσης, σε αυξημένες συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους. Η ανάλυση των δεδομένων από την Κίνα δείχνει ότι απαιτείται παρατεταμένη έκθεση σε αυξημένες συγκεντρώσεις του αερολύματος κια είναι απαραίτητη η στενή επαφή με τους φορείς, όπως στα μέλη της οικογένειας στους επαγγελματίες υγείας και σε άλλες στενές επαφές. Επομένως, η απομόνωση είναι ο καταλληλότερος τρόπος για να περιοριστεί αυτή η επιδημία. Για αυτό και ο βασικός ρυθμός αναπραγωγής είναι περίπου 2,2. Δηλαδή, κ. μ..ό., κάθε ασθενής μεταδίδει τη νόσο σε 2.2 άτομα. Ο μέσος ρυθμός αναπραγωγής του SARS το 2002-2003  ήταν περίπου 3.  Ο μέσος χρόνος επωλάσεως είναι 5.2 ημέρες (διάστημα αξιοπιστίας: 4.1-7.0 ημέρες) 

Εικόνα μέσω ηλεκτρονικού μικροσκο πίου του SARS-COV-19 (&). Η διάμετρός τους κυμαίνεται από 60-120 nm και το σχήμα του είναι στρόγγυλο ή ωοειδές. Υπάρχουν πολλές προεξοχές που διατάσσονται ακτινοειδώς από τον φάκελο σε ααπόσταση μεταξύ τους και συχνά στα μολυσμένα κύτταρα σχηματίζουν ένα κυστίδιο ιού με μια κυκλική μεμβράνη. 

Έχει αναγνωριστεί πρόσφατα ότι οι μολυνθέντες με SARS-COV-2, ο ιός που προκαλεί την COVID-19,  μπορούν να μεταδίδουν τη νόσο μέχρι 4 ημέρες πριν αναπτύξουν συτμπτώματα οι ίδιοι, όπως πυρετό και βήχα. Στα άτομα αυτά, μάλιστα οφείλεται το 40% της συνόλης διασποράς του ιού, πορόλο ότι η διαπιστευμένη στον Π.Ο.Υ. με τις λοιμώξεις και τις ζωονόσους, λέει ότι μια παρόμοια μετάδοση είναι σπάνια.
Ασυμπτωματικός μολυνθείς είναι ένα άτομο το οποίο δεν εμφανίζει συμπτώματα ή σημεία λοίμωξης ή, ακόμη και εκείνα που έχουν άτυπα, ήπια παρόμοια συμπτώματα, όπως απώλεια γεύσης και οσμής, ή πολύ χαμηλό πυρετό. Αντίθετα,
Σε προσυμπτωματική κατάσταση  ευρίσκεται ένα άτομο το οποίο έχει μολυθεί και, προσώρας, δεν εμφανίζει συμπτώματα ή σημεία.

Ιστοπαθολογικά δεδομένα αναφέρουν ότι οι πνεύμονες ασθενών που κατέληξαν από άλλα αίτια, αλλά βρέθηκε εκ των υστέρων ότι είχαν νοσήσει πρόσφατα και από κορωναϊό, εμφάνιζαν οίδημα από πρωτεϊνούχο εξίδρωμα και σφαιρίδια μεγάλων πρωτεϊνών. Αναγνωρίστηκαν, επίσης, αγγειακή συμφόρηση σε συνδυασμό με φλεγμονώδεις νησίδες, ινώδους υλικού, και πολυπύρηνα γιγαντοκύτταρα και υπερπλασία των πνευμονοκυττάρων. Κλινικά, παρόμοιες παθολογοανατομικές εικόνες εκφράζονται με τη μορφή της βρογχοπνευμονίας, δηλαδή ακούγεται κοπιώδης αναπνοή, με κράμμα συρριττόντων και υγρών ρόγχων. Οι εν γένει εικόνες βρογχοπνευμονίες είναι γνωστό ότι αποτελούν σοβαρότερες μορφές λοίμωξης του αναπνευστικού και καταλήγουν ευκολότερα σε αναπνευστική ανεπάρκεια τύπου Ι, πολυοργανική ανεπάρκεια και θάνατο. 

Ο SARS-COV-2 προσβάλλει -κατά κύριο λόγο- τα πνευμονοκύτταρα τύπου ΙΙ και τα τα εντεροκύτταρα (&). Βελονοειδείς πρωτεΐνες του ιού διευκολύνουν τη διείσδυση του ιού στα κύτταρα μέσω συνδέσεως με τυποοδοχείς του μετατρεπτικόού ενζύμου της αγγειοτασίνης που ευρίσκεται στην επιφάνεια των κυττάρων (&). Σημειώνεται ότι το μετατρεπτικό ένζυμο της αγγειοτασίνης είναι ρυθμνιστής του συστήματος ρενίνης αγγιοτενσίνης και ευρίσκεται σε πολλές ανατομικές θέσεις, όπως στους πνεύμονες, τους νεφρούς, το καρδιαγγειακό σύστημα και το έντερο (&). Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να ερμηνεύσει ην  πολυοργανική πρποσβολή που παρατηρείται σε επιρρεπή άτομα που πρπσβλήθηκαν  από τον SARS-COV-2. 

Όπως οι περισσότερες ιογενείς λοιμώξεις, στην αρχική περίοδο ανιχνεύονται IgM και στη συνέχεια αντικαθίστανται προοδευτικά από IgG, τα οποία παραμένουν και μετά την αποδρομή της νόσου. Το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνφρομο, (Severe acute respiratory syndrome, SARS) είναι μια σχετικά νέα λοιμώδης νόσος,  οφειλόμενη σε κοροναϊό, με παγκόσμια μετάδοση, που προκαλεί καταστροφικές αλλοιώσεις στο πνευμονικό παρέγχυμα. Με αναφορά την παθογένεια του SARS, και ενόσω είναι η γνωστή η ευκολία μεταλλάξεων του γονιδιώματος του SARS-COV, παρουσιάζονται διάφοροι μηχανισμοί που εμπλέκουν τόσο την άμεση επίδραση του ιού σε κύτταρα στόχους, όσο και την επίδρασή του στο αμυντικό σύστημα. 
Από ανοσοπαθογενετικής απόψεως, παρατηρείται το φαινόμενο της καταιγίδας κυττοκινών, οδηγεί στην επιδείνωση των πασχόντων από διάφορες ιογενείς λοιμώξεις στις οποίες συμπεριλαμβάνβεται και ο SARS-CoV-1, όπως και η γρίπη των πτηνών (&). Ικανός αριθμός μελετών υποστηρίζουν την πεποίθηση ότι η αιφνίδια και τάχιστη επιδείνωση της CoViD-19 οδηγείται από έναν ανοσοπαθογενετικό μηχανισμό, μέσω του οποίου προκαλείται αθρόα απελευθέρωση κιτοκινών και άλλων φλεγμονωδών μεσολαβητών (IL2, IL7, IL10, GSCF, IP10, MCP1, MIP1 και TNF-alpha), οι οποίοι ενεργοποιούν ένα ανάδρομο μηχανισμό, που οδηγεί στο ARDS, την πολυοργανική ανεπάρκεια και το θάνατο (&, &), μέσω των κυττάρων th1 και των φλεγμνονωδών μονοκυττάρων, όπως αναγνωρίζεται με ανοσοϊστοχημικές αναλύσεις επί νεκροτομικών δειγμάτων ασθενών που κατέλξηαν με CoViD-19. Από βιβλιογραφικές παρατηρήσεις συνάγεται ότι η δευττεροπαθής ή επάγομενη από τον ίδιο τον ιό, αιμοφαγοκυτταρική λεμφοϊστιοκύτωση -που αποτελεί ένα υπερφλεγμονώδες σύνδρομο παριστά το παθολογικό υπόστρωμα της επιδείνωσης των ασθενών αυτών. Οι εξελίξεις αυτές διαμορφώνουν την κλινικήγ εικόινα του ανυπόστρεπτου πυρετού, της λεμφοκυτοπενίας, της υπερφερριτιναιμίας, και των ανβαπ[νευστικών επιπλοκών.    
παθοφυσιολογία. Οι κοροναϊοί, στον άνθρωπο πρωτίστως προσβάλλουν το ανώτερω αναπνευστικό σύστημα και στα πτηνά και θηλαστικά, το ΓΕΣ. Η λοιμογόνος δύναμή τους οφείλεται στην ελικοειδή πρωτεΐνη (spike prote0in, S), που του επιτρέπει να προσκολλάται τα κύτταρα του ξενιστή. O MERS-CoV, ειδικότερα, δεσμεύεται σε μια διπεπτιδυλπεπτιδάση, την PP4 (DPP4) μια πρωτεΐνη που ανιχνεύεται σε είδη γνωστά ότι είναι φορείς του ιού., Η DPP4 εκφράζεται στα μη κροσσωτά επιθηλιακά κύτταρα στους ανθρώπινους αεραγωγούς, γεγονός που καθιστά τον άνθρωπο ευαίσθητο στις λοιμώξεις από αυτόν τον ιό που, αλλιώς, παραμένε μόνο μια ζωονόσος, με μεταδοτική ευχέρεια και υψηλή θνητότητα (&).  
Επί SARS-CoV-1, είναι το μετατρεπτικο ένζυμο της αγγειοτασίνης 2, human angiotensin-converting enzyme 2 - ACE2) είναι ο κύριος κυτταρικός υπδοχέας, μέσω του οποίου ο ιός δςεσμεύεται στα κύτταρακαι πιστεύεται ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ικανότητας τουτ SARS-CoV-1 να προκαλεί λοιμώξεις τόσο στις άνω όσο και στις κατώτερες αναπνευστικές οδούς, καθορίζοντας συνάμα την επίπτωση και την θνητότητα μεταξύ των ανθρώπων. Επί λοιμώξεων με SARS-COV-2, εμπλέκονται οι υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης, που ευρίσκονται στα πνευμονοκύτταρα τύπου 2, γεγονός που εξηγεί την επίμονη υπέρταση, που παρατηρήθηκε ως συχνότερη συννοσηρότητα ασθενών που κατέληξαν με CoViD-19 (39%). έναντι εκείνων με σακχαρώδη διαβήτη (19%), (&,&). Εντούτοις, προσώρας δεν υπά΄ρχουν κλινικές ενδείξεις, βάσει των οποίων οι ασθενείς υπό θεραπεία με ανασστολείς της του μετραπτικού ενζχύμου της αγγειοτασίνης 3 ή των υποδοχέων του πρέπει να διακόπτουν τη θεραπεία τους, ενόψει CoViD-19 (&).       

https://www.facebook.com/groups/205447490665869/

 Σύμφωνα την πρόσφατη βιβλιογραφία μπορεί να θεωρηθεί  η ακόλουθη διάκριση, κατά βαρύτητα:

Η σηψαιμία αντιπροσωπεύei μια σοβαρή κι επικίνδυνη για τη ζωή παθολογική κατάσταση. Οι κλινικές εικόνες ασθενών με σήψη και VCOVID-19, είναι εξαιρετικά σοβαρές, και χαρακτηρίζονται από ευρύ φάσμα σημείων και συμπτωμάτων εκτεταμένης πολυοργανικής ανεπάρκειας. 
H σήψη, απειλητική για τη ζωή, επειδή προκαλεί πολυοργανική δυσλειτουργία, λόγω απορρύμοισης των μηχανισμών του ξενιστή σε λοίμωξη. Στα κυριότερα κλινικά και εργαστηριακά  ευρήματα περιλαμβάνονται: 

H ήπια νόσος χαρακτηρίζει ασθενείς με ανεπίπλεκτα συμπτώματα ιογενούς προσβολής από τις ανώτερες αναπνευστικές οδούς, όπως πυρετό, κόπωση, βήχα (με ή χωρίς απόχρεμψη) ανορεξία, κακουχία, μυαλγίες, κυνάγχη, δύσπνοια, ρινική συμφόρηση. Πολύ σπανιότερα, οι ασθενείς προσέρχονται με διάρροια, ναυτία και έμετοι. Οι ηλικιωμένοι και ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς μπορεί να εμφανιστούν με άτυπα συμπτώματα. Συμπτώματα που οφείλονται σε φυσιολογική προσαρμογή εγκυμοσύνης ή παρενέργειές της π.χ., δύσπνοια, πυρετός, συμπτώματα από το ΓΕΣ ή κόπωση, μπορεί να συγχέονται με αντίστοιχα από covid-19.  
  Συγκριτικά με τους 'συνήθεις' ασθενείς οι 'σοβαρά/κρίσιμα' πάσχοντες εμφανίζονται, εν γένει, με μεγαλύτερη ηλικία, υψηλότερη επίπτωση συννοσηροτήτων, βήχα, απόχρεμψη, θωρακαλγία και δύσπνοια. Απεικονιστικά, αναγνωρίζονται εμβαλλωματικές πυκνώσεις, γραμμοειδείς σκιάσεις, εικόνες crazy paving, και παχύνσεις των βρογχιολικών τοιχωμάτων: δηλαδή εικόνες ογενούς βρογχοπνευμονίας. Οι διαφορές μεταξύ των ασθενών με ήπια ή με σοβαρή νόσο είναι μόνο0 ποσοστικές, αλλά δεν διευκρινίζεται το όριο πάνω από το οποίο οι βλάβες προσδιορίζουν τη δεύτερη εκδοχή. Έτσι, η κλινική εικόνα και ο κορεσμός αποτελούν βασικά διαγνωστικά κριτήρια, προσώρας. Εκτός από τα προαναφερόμενα απεικονιστικά σημεία, στη σοβαρή--> κρίσιμη  νόσος αναγνωρίζεται μεγαλύτερη επίπτωση στην μεγέθυνση των λεμφαδένων, της παρικαρδιακής και πλευριτικής συλλογής (p<0.001).

διάγνωση covid-19

Οι κλινικοί τελεστές: ηλικία >50, παρουσία συννοσηροτήτων,δύσπνοια, θωρακαλγία, βήχας, απόχρεμψη, ανοσμία,

Η ευαισθησία και η ειδικότητα της αξονικής τομογραφίας κυμαίνεται στο 80% και 83% αντίστοιχα, για τη διάκριση μεταξύ των δύ τύπων νόσου.

μειωμένα λεμφοκύτταρα στην γενική εξάταση αίματος,  αύξηση των δεικτών φλεγμονής και αύξηση των D-dimers αποτελούν τα διαγνωστικά κρίσμα  κριτήρια.

  Επομένως, υπάρχουν διακριτές διαφορές, που μπορούν να ληφθούν υπόψη για τη διάκριση της ήπιας προς την σοβαρή/κρίσιμη νόσο.    
 Οι μέθοδοι με τις οποίες προσεγγίζονται ασθενείς ή ύποπτοι για λοίμωξη από COVD 19, διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Συνήθως εφαρμόζονται μέτρα πρόληψης ελέγχου και πρόληψης λοιμώξεων, αλλά η συχνότερη μέθοδος είναι η λήψη ρινοφαρυγιικών εκρίσεων, τραχειοβρογχικών αναρροφήσεων (μόνο στους διασωληνωμένους) ή αποβαλλόμενων πτυέλων, όπου θα υποστούν έλεγχο με RT-PCR. Από τη γενική αίματος, αναγνωρίζεται μείωση των λευκών αιμοσφαιρίων και μείωση των λεμφοκυττάρων, που αποτελεί και δυσμενές σημείο. αύξηση των ηπατικών ενζύμων της LDH, και της CRP, αλλά φυσιολογική τιμή προκαλσιτονίνης. Σε κρίσιμους ασθενείς, αυξάνονται τα δ-διμερή. και τα λεμφοκύτταρα μειώνονται, ενώ σημειώνονται υψηλή αμυλάση και διαταραχές της πήξης. Σε μια συγκριτική μελέτη, από τη Wuhan διαπιστώθηκε ότι η ευαισθησία της RT-PCR (71%), υπολείπεται της αξονικής τομογραφίας (98%), μεταξύ εκτεθειμένων ατόμων. Στις εξηγήσεις της ουσιώδους αυτής διαφοράς συμπεριλαμβάνονται το χαμηλό ιικό φορτίο των ρινοφατυγγικών υλικών, ή η ακατάλληλη λήψη τους.      
 κλινική εικόνα. Ο χρόνος επωάσης, δηλαδή η απόσταση από τη μόλυνση στη νόσηση, κυμαίνεται από 2-14 ημέρες, αλλά συνήθως περισσότεροι μολυνθέντες  εμφανίζουν συμπτώματα μεταξύ 5 και 11 ημερών από τη μόλυνση. Μετά την παρέλευση των ημερών αυτών, είναι εξαιρετικά σπάνιο, να αναπτύξει κανείς συμπτώματα.Τα συμπτώματα της νόσου, κυρίως, από το αναπνευστικό, , είναι -εντελώς μη ειδικά-  ξηρός βήχας, πταρμός και δύσπνοια, σε ασθενείς με υψηλό πυρετό και κακουχία. Μερικοί εμφανίζουν συμπτώματα από το πεπτικό, όπως εμέτους και διάρροιες, ενώ από το αιμοποιητικό, υπολευκοκυτταραιμία. 

Για τη διαφοροδιάγνωση μεταξύ κρυολογήματος, gr;iphw και COVID -19, βλέπε εδώ

Και σπανιότερα νεφρική ανεπάρκεια. Τα συμπτώματα διαρκούν από 2-14 ημέρες, μετά την πάροδο των οποίων αναμένεται ίαση. Στις περιπτώσεις που εκτρέπονται, συνήθως αναπτύσσεται πνευμονία, της οποίας η κλινική διαχείριση είναι εκείνη της ιογενούς βρογχοπνευμονίας. Στις επιπλοκές συγκαταλέγονται η εξέλιξη της κατάστασης σε σοβαρό, οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, SARS, νεφρική ανεπάρκεια και δευτεροπαθής αιμοφαγοκυτταρική λεμφοϊστιοκύτωση. 
Στα γενικά συμπτώματα περιλαμβάνονται: πυρετός (88%), ξηρός βήχας (67%), κακουχία (38%), πτύελα (33.4%), μυαλγίες, αρθροδυνίες (15%), κυνάγχη(14%), κεφαλαλγία (13.6%), ρίγη (11.4%), ναυτ'ίοα και έμετος (5%), ρινική συμφόρηση(5%), διάρροια (4%), αιμόπτυση (1%), επιπεφυκίτις (1%). Πρόσφατες αναφορές, εν τούτοις, υποστηρίζουν ότι το 50% (!) των προσβληθέντων από covid-19, εμφανίζουν συμπτώματα από το πεπτικό, επίσης. Πέρα από το κλασικό τεστ διάγνωσης RT-PCR που διαρκεί 24 ώρες, υπάρχει τεστ DNA /RNA διάγνωσης 30 λεπτών και τεστ αντισωμάτων διάρκειας μερικών λεπτών. 

Η πρώτη κατηγορία, RNA ή DNA τεστ ανιχνεύει περιοχές του ιικού γονιδιώματος, αξιολογεί αν ένας συμπτωματικός ασθενής, χρειάζεται παρακολούθηση και νοσηλεία γιατί έχει μολυνθεί από τον ιό SARS CoV-2 και πρέπει να απομονωθεί.

Η δεύτερη κατηγορία διαγνωστικών τεστ, ο έλεγχος της ανοσίας του πληθυσμού, είναι χρήσιμη στον καθορισμό του ανοσολογικού επίπεδου του πληθυσμού ως σύνολο. Σε αυτό, ο ανοσολογικός έλεγχος πραγματοποιείται πολύ γρήγορα και ο στόχος του είναι ο εντοπισμός της παρουσίας ή απουσίας ειδικών αντισωμάτων για τον ιό.

ανοσοαπαντήσεις

 Πρακάτω έχουμε κατασκευάσει έναν πίνακα, ο οποίος μπορεί να διευκολύνει την απάντηση στο ερώτημα: Πώς μπορούμε κλινικά, να διακρίνουμε το κοινό κρυολόγημα, τη γρίπη από τη λοίμωξη με covid-19;

εικόνα από Ιάκωβο Αβραμίδη (Coronavirus medical group Greece). 
Παρόλο ότι η covid-19 επιπίπτει σε όλες τις ηλικίες, φαίνεται ότι προσβάλλει καθ΄υπεροχή τι μεγαλύτερες. 

πρόγνωση. Σύμφωνα με προκαταρκτικά δεδομένα, ο αναφερόμενος αριθμός θανάτων κυμαίνεται από 1% έως 2% ανάλογα με τη μελέτη και τη χώρα. Η πλειονότητα των θανάτων έχει συμβεί σε ασθενείς ηλικίας άνω των 50 ετών. Τα μικρά παιδιά φαίνεται να διατρέχουν ελαφρότερα τη νόσο, αλλά μπορούν να χρησιμεύσουν ως φορέας για επιπλέον μετάδοση. 
Δεν φαίνεται ότι παρατηρούνται διαφορές φύλου, ως προς την έκβαση, καθώς σε μια μελέτη (&), αλλά σημειώνται ικανή διαφορά ως προς την ηλικία, μεταξύ εκείνων που κατέλήξαν μετά νοσηελία σε ΜΕΘ και εκείνων που εξήλθαν. Οι υποκείμενες παθήσεις αποτελούν σημαντικό παράγοντα δυσμενούς εκβάσως, καθώς στην προαναφεςρόμενη μελέτη, 63% των ασθενών που κατέληξαν, έναντι 41% των ασθενών που ανένηψαν είχαν υποκείμενες παθήσεςι, ιδίως από το καρδιαγγειακό σύστημα. Τονίζεται ότι οι ασθενείς με υποκείμενα καρδιαγγειακά νοσήματα είχαν  αυξημένο κίνδυνο να καταλήξουν μετά προσβολή από  SARS-CoV-2 (p < 0.001). Επίσης, το 16% των ασθενών που κατέληξαν, έναντι 1% των ασθενών που ανένηψαν, εμφάνισαν δευτεροπαθείς λοιμώξεις. Από τα εργαστηριακά αποτελέσματα, δεν διακρίθηκαν διαφορές μεταξύ εκείνων που κατέληξαν, έναντι εκείνων που ανένηψαν, ως προς τον λευκοκυτταρικό τύπο, τον αριθμό των λεμφοκυττάρων, των αιμοπεταλίων, της αλβουμίνης, της ολικής χολερυθρίνης, της ουρίας, της κρεατινίνης, της μυοσφαιρίνης, της τροπονίνης, της CRP, και της ΙL-6. Το 53% τν ασθενών με SARS-CoV-2, που κατέληξαν, ως αιτία θανάτου δηλώθηκε η αναπνευστική ανεπα΄ρκεια, ενώ 7% με μθυοκαρδιακή βλλάβη, ακτέληξε από καρδιαγγειακή αιτιολογία. 33% των ασθενών κατέληξαν με δύο παθήσεις, πνευμονία και καρδιαγγειακή πάθηση. Μερικοί ακτέληξαν με ανυπόστρεπτη μυοκαρδίτιδα, Στην μελέτη αυτή, σημειώθηκε για πρώτη φορά ότι η λοίμωξη με SARS-CoV-2 μπορεί να προκαλέσει, σοιβαρή μυοκαρδίτιδα (&). Η έλευση μυοκαρδίτιδας καθιστά την κλινική εικόνα πολύ βαρύτερηκαι χαρακτηρίζεται από ταχεία επιδείνωση.  

διάγνωση. Εκτός από τα εξάλλου μη ειδικά συμπτώματα, ανά βαθμίδα βαρύτητας, η μόλυνση με covid-19 αναγνωρίζεται με την μέθοδο RT-PCR από δείγματα ρινοφαρυγγικών, στοματοφαρυγγικών εκρίσεων και βρογχοκυψελιδικών εκπλυμάτων, δεδομένου ότι δεν έχει καταστεί δυνατή η ανίχμευη του SARS-CoV2 RNA από δείγματα αίματος, πλάσματος, ούρων ή κοπράνων.  
Στο συνήθη έλεγχο, συμπεριλαμβάνεται η γενική εξέταση αίματος, οι λειτουργικές δοκιμασίες ήπατος και νεφρών, η μέτρηση της LDH και της CRP. Λαμβάνεται ρινοφαυγγικό επίχρισμα για έλεγχο γρίππης και άλλων ρινοϊών, με μεθ΄δους πολλαπλού PCR.

 πρόληψη. Είναι γεγονός ότι οι περισσότεροι θάνατοι που σημειώνονται παγκοσμίως αφορούν ηλικιωμένα άτομα, άνω των 60 ετών, επιβαρυμένα με χρόνιες παθήσεις. Αλλά και οι νεότεροι πρέπει να ανησυχούν επειδή αν μολυνθούν χωρίς να νοσήσουν, ναρκοθετούν τους πλέον ευάλωτους. Έτσι, κανείς δεν πρέπει να παίρνει τη μόλυνση από covid-19 ελαφρά τη καρδία.  Το κρίσιμο ερώτημα, εν τούτοις παραμένει: Μπορούν οι μολυνθέντες να διασπείρουν την νόσο, πριν οι ίδιοι τους αναπτύξουν συμπτώματα; Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίσουμε περιπτώσεις ασυμπτωματικών ατόμων που μετέδωσαν τη νόσο. Σύμφωνα με τη CDC, οι πάσχοντες, εκείνοι που έχουν συμπτώματα, είναι ισχυροί μεταδότες του COVID 19. Αν και σπανίως, εν τούτοις, ακόμη και άτομα ποπυ έχουν μολυνθεί, αλλά δεν εμφανίζουν συημπτώματα δεν αποκλείεται να μεταδίδουν τον ιό. 

O covid 19, είναι ένας ευμεγέθης ιός, 400-500 nμ ώστε κάθε μάσκα είναι ικανή να τον παγιδεύσει. Είναι ευαίσθητος σε θερμοκρασίες περί τους 26-27ºC κι επομένως το ιικο φορτίο μπορεί να ,μειωθεί με συχνή λήψη αφεψημάτων και, τέλος, διαλύεται στα υγρά του στομάχου κι επομένως, μια μικρή δόση υγρών μπορεί να τον προωθήσει προς το στόμαχο, και να εμποδίσει την κάθοδό του στην τραχεία και τους πνεύμονες, όπου προκαλεί ανίατες βρογχοπνευμονίες. 

...και 1.350.000 από τροχσίσ στυχήματα

Είναι μια εύλογη απορία. Και στο τέλος-τέλος, και οι δύο ιοί  προαλούν τα ίδια συμπτώματα. Νομίζω ότι ο κύριος παράγοντας του φόβου είναι ο "φόβος του άγνωστου". Ο άγνωστος εχθρός είναι, εν γένει περισσότερο φοβιστικός από τον γνωστό εχθρό. Ενώ για τη γρίπη υπάρχει και εμβόλιο και θεραπεία, για τον covid 19 δεν υπάρχει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Γνωρίζουμε ότι μετά την προσβολή από τη γρίπη, ο οργανισμός αρχίζει αμέσως να οργανώνει ειδική εναντίον της άμυνα. Αισθανόμαστε πιο ασφαλείς, παρόλο που η αισιοδοξία μας δεν επαληθεύεται πάντα. Παρόμοια ελπίδα δεν υπάρχει για τον κορωναϊό. Ταυτόχρονα οι επαΐοντες υποστηρίζουν ότι ο covid 19 έχει μεγαλύτερη λοιμογόνο δύναμη και επιφέρει περισσότερους θανάτους από την κοινή γρίπη. Παρόλο ότι υποστηρίζεται ότι 4 από τους 5 μολυνθέντες με covid 19 θα εμφανίσουν ήπια νόσο, από την οποία θα ανανήψουν μετά 5-15 ημέρες, ο δείκτης θνητότηας του κορωναϊού είναι 3.4%, υψηλότερος από την ισπανική γρίπη το 1918, που εκτιμήθηκε ότι σκότωσε πάνω από 50 εκατομμύρια άτομα σε όλον τον κόσμο, σε διάστημα μόλις 2 ετών. Παρόλα αυτά, ο δείκτης θνητότητας παρέμεινε χαμηλότερος, 2.5%. Δεν αποκλείεται, βέβαια, ο δείκτης θνητότητας του covid να είναι προσώρας υπερκτιμημένος. Εξετάζονται μόνο όσοι έχουν σοβαρά συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού. Και αυτοί μονο καταγράφονται. Ασφαλώς θα υπάρχουν κι άλλοι, με καθόλου ή ήπια νόσο που δεν προσήλθαν για διαγνωστικό έλεγχο. Έτσι, ο αριθμός των θανάτων εμφανίζεται ότι προέρχεται από πολύ μικρότερη δεξαμενή. Οι ειδήμοες πιστεύουν ότι ο πραγματικός αριθμός των μολυνθέντων πρέπει να είναι Χ10 φορές μεγλύτερος, των όσων καταγράφονται. Εάν έτσι έχουν τα πράγματα, ο συντελεστής θνητότητας του covid 19 είναι 0.2%, μόλις λίγο υψηλότερος του δείκτη θνητότητας της εποχικής γρίπης: 0.14%.  

Πάντως, σήμερα το πρωί (12/3-), υπάρχουν 1236322 μολυνθέντες, στον πλανήτη, από τους οποίους έχουν ήδη ανανήψει οι 68287, και έχουν καταλήξει 4633. Στην Ελλάδα έχουν προσβληθεί 99, ενώ κατέληξε 1, ιδιαίτερα όμως επιβαρυμένος, από άλλες χρόνιες παθήσεις, προηγούμενα. Η πιθανότητα ότι με τον ερχομό της άνοιξης και του καλοκαιριού ο ιός θα εξαφανιστεί μπορεί να μην επαληθευτεί, επειδή εμφανίζει αρκετά κρούσματα στις χώρες που ήδη είναι θερμές, όπως η Σιγκαπούρη και τη Σαουδική Αραβία, χώρες, δηλαδή, που είναι ήδη πολύ θερμές.  Ο τρόπος μετάδοσης του covid-19 δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί. Μπορεί να μην είναι εύκολη η διάδοσή του μέσω της εισπνοής, αλλά μέσω επαφής με μολυσμένες επιφάνειες. Στον αέρα, μπορεί να ζήσει 1-3 ώρες, αλλά σε πλαστικές ή ανοξείδωτες επιφάνειες, μέχρι 2-3 ημέρες! Επομένως, προσοχή στα χέρια μας.

Στο εμλπεκόμενο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό συνιστάται να χρησιμοποιεί μάσκα προσώπου FFP2 ή 3, για αμιγώς ορθοπρακτικούς λόγους, ενώ η χειρουργική μάσκα, μπορεί να προστατεύει σχεδόν ικανοποιητικά. για περιορισμένο, όμως, διάστημα, περίπου 20 λεπτά, με το πέρας των οποίων πρέπει να απορρίπτεται και να αντικαθίσταται. Χρησιμοποιούνται γυαλιά ευρέος οπτικού πεδίου, ώστε να προσταεύεται ο βλεννογόνος των ματιών και ο επιπεφυκός, από τον οποίον μπορεί να εισαχθεί ο ιός. Μετά την εξέταση του κάθε ασθενούς, το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό πλένι με νερό και σαπούνι επί 1 λεπτό, τα χέρια του, αλλά ο ιός αδρανοποιείται ακόμη και με οινόπνευμα >60º, για 30 secs. 

Ο λόγος για τον οποίο επιβάλλεται πάση θυσία η επίπεδωση της καμπύλης διαμόλυνσης  είναι ότι ο ρυθμός διαμολύνσεως και ο εξ αυτού προκύπτον ρυθμός νοσήσεως πρέπει να διατηρείται χαμηλότερος από τα όρια των συστημάτων υγείας, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει ασθενείς στα όρια των όποιων εφεδρειών του. Δεδομένου μάλιστα ότι τα όρια αυτά έχουν περαιτέρω περιοριστεί με μείωση των χρηματοδοτήσεων των συστημάτων υγείας, λόγω οικονομικών και άλλων κρίσεων, τα συστήματα υγείας έχουν περαιτέρω αποδυναμωθεί. Ευτυχώς, η λήψη μέτρων όπως η η κοινωνική αραίωση του πληθυσμοιύ καιτο προσεκτικό και συχνό  πλύσιμο των χεριών είναι μέθοδοι ικανές για να εξασφαλίσουν την επιπεδοποίηση της καμπύλης διαμολύνσεως - νοσήσεως. Κάθε αόρατο σταγονίδιο που εκτοξεύεται με το βήχα ή το φτάρνισμα είναι έμφορτο πολλών εκατομμυρίων ιών και αιωρείται στην ατμόσφαιρα αρκετά λεπτά πριν καθηλωθεί σε επιφάνειες: Αυτός είναι ο τρόπος μετάδοσης!!!. 
Εκτός από την πρωτογενή πρόληψη, η δυετερογενής, δηλαδή η ανάπτυξη ενεργητική (τεχνητής) ανοσίας, μέσω διενέργειας ειδικού  εμβολιασμού δεν είναι, προσώρας, διαθέσιμη. Μόλις στις 16 ΜΑρτίου 2020, εςκκίνησε μια ανοικτή κλινική δοκιμή, φάσης 1, στην οποία χοεηρείται πειραματικά μεβόλιο, σε κυμαινόμενες δόσεις προκειμένου να  εντοπιστεί η καταλληλότερη δόση στην οποία ένα εμβόλιο κατά του covid-19, μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικό. 
Η μελλέτη διενεργείται από την Kaiser Permanente Washington Health Research Institute (KPWHRI) στο Seattle, USA και χρηματοδοτείται από το  National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID).  

η επίπτωση στα παιδιά. 

 επιπλοκές. Από τις συνηθέστερες επιπλοκές, το ARDS, η σήψη και η δευτεροπαθής αιμοφαγοκυτταρική λεμφοϊστιοκύτωση. Οι επιπλοκές εν γένει διακρίνονται σε βραχυπρόθεσμες και απότερες.  

θεραπεία. Όλοι οι ασθενείς λαμβάνουν υποστηρικτική θεραπεί, στην οποία συμπεριλαμβάνεται συμπλήρωματικό Ο₂,  ενόσω, ο κορεσμός αιμοσφαιρίνης, μέσω παλμικής οξυμετρίας επιμένει <92%. Επί κλινικής υποψίας περί πνευμονίας κοινότητας, στος ασθενείς χορηγούνται ευρέως φάσματος αντιβιοτικά και αππό του στόματος oaeltamivir ή lopinavir-ritonavir (400 mg/100 mg Χ 2φορές/ημέρα μέχρι 14 ημέρες). Η κορτιζόνη πρέπει να αποφεύγεται, ενοχοποιούμενη για υψηλότερη θνητότητα, με τη χρήση της σε περιπτώσεις με γρίπη (&). ΚΑθημερινά πρέπει να στέλνονται δείγματα ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος για διενέργεια SARS-CoV-2 PCR, Η διακοπή της απομόνσης μπορεί να αποφασιστεί μετά την διενέργεια δύο δοκιμασιών pCR που απέχουν μεταξύ τοιυς πάνω από 24 ώρες.  
Για τον κορωνοαϊό, δεν υπάρχει ειδική θεραπεία και, επί του παρόντος δεν υπάρχει κανένα ειδικό εμβόλιο. Ο μηχανικός αερισμός μπορεί να επιβληθεί, ανάλογα με την αναπνευστική ανεπάρεκια που είναι ανθεκτική στην οξυγονοθεραπεία. Κορτικοειδή και ευρέως φάσματος αντιβιοτικά για τη θεραπεία της ιογενοπύς πνευμονίας ή του ARDS δεν συνιστώνται. Παρόλο ότι δεν έχουν εγκριθεί, έχουν προταθεί η α-ιντερφερόνη και η λοπιναβίρη / ριοναβίρη. Προκλινικές μελέτες πρότειναν ότι το remdesivir (GS5734) - ένας αναστολέας της RNA πολυμεράσης με in vitro δραστικότητα έναντι πολλαπλών ιών RNA, συμπεριλαμβανομένου του Ebola - θα μπορούσε να είναι αποτελεσματικό τόσο για προφύλαξη όσο και για θεραπεία λοιμώξεων HCoVs.  Αυτό το φάρμακο δοκιμάστηκε θετικά σε μοντέλο rhesus macaque μόλυνσης MERS-CoV. Η διάγνωση τοης προσβολής από κοροναϊό, πρέπει να περιλαμβάνει τρεις, απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις: α. γενική αίματος, ώστε να εντοπιστεί η αναμενόμενη λεμφοκυτοπενία, αψευδές δείγμα ότι η λοίμωξη είναι ιογενής. β. ποσοτικός προσδιορισμός ανοσοσφαιρινών, σε δύο φάσεις, ώστε να δαναγνωριστεί η αύξηση των IgM του αρχικού σταδίου και η προοδευτική αντιατάστασή της από IgG, δείγμα ότι πρόκειται για ίωση, γ' η μέτρηση των δ-διμερών, καθώς στην Κίνα, αναγνωρίστηκε ότι οι πάσχοντες από λoίμωξη με covid-19,εμφάνιζαν αύξηση των δ-διμερών και, δ. η λήψη ρινοφαρυγγικών επιχρισμάτων για RT- PCR αποτύπωση  του γονιδιώματος του ιού.

Ο 'νέος' ιός επιβάλλει κατάλληλες θεραπευτικές συμμόρφωσεις, καθώς η τυχαία χορήγηση ταυτόχρονα αντιικών και αντιβιοτικών που ήδη αποτελούσε mal practice, τα τελευταία χρόνια σε επίπεδο α'βάθμιας, β'βάθμιας και γ'βάθμιας περίθαλψης πρέπει, με τις τρέχουσες εμπειρίες να έχει καταδικαστεί οριστικά. Με την πρακτική της απομόνωσης, ουσιατικά ο πρσβεβλημένος 'θυσιάζεται' επειδή καταδικάζεται να παραμείνει χωρςίς διάγνωση και θεραπεία, προς τον σκοπόν, να μην μολύνει άλλους και να μην συντελέσει στην υπέρβαση των ορίων αντοχής των συστημάτων υγείας.   
Μιά σοβαρή ελπίδα θεραπείας και εξωστράκισης του covid 19 στηρίζεται στην υδροξυχλωρκίνη (hydroxychloroquine- Plaquenil) - ένα αντιελμινιθικό φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία. για την καταπολέμηση της ελονοσίας. Η ελονοσία οφείλεται στο πλασμώδιο του Laveran, ένα παθογόμνο που είναι πολύ μεγάλος ώστε να θεωρηθεί ιός και πολύ μικρό, ώστε να θεωρηθεί μικρόβιο. Επίσης δεν υπακουε στη θεραπεία με αντιβιοτικά, όπως η πενικιλλίνη. Αντίτοιχα, ο covid 19 είναι ένα παθογόνο πολύ μεγάλο, για να θεωρηθεί ανεπιφύλακτα ιός και πολύ μικρός για θεωρηθεί βακτηρίδιο. Και επίσης δεν υπακούει στα συνήθη αντιικά, όπως το Tamiflu.

https://www.youtube.com/watch?v=mOV1aBVYKGA

Ο τρόπος δράσης της υδροξυχλωροκίνης, επίσης, συζητείται. Φαίνεται, πάντως, ότι όπως η κινίνμη και η κινμακρίνη (ανθελονοσιακά) παρεμβαίνει στη σύνθεση των νουκλεϊνικών οξέων DNA και RNA παρεμποδίζοντας έτσι τον πολλαπλασιασμό ενδοοκυττάριων παρασίτων όπως α πλασμώδια P. Falciparum και P. Vivax, όταν αυτά βρίσκονται στην ενδο-ερυθροκυτταρική φάση του κύκλου της ζωής τους [Goodman & Gilman's: The Pharmacological Basis of Therapeutics], [https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/therapeutic-options.html?fbclid=IwAR1b69qVWrRM12h3lW7wTPeeFmEnodDXzFQijAB_mjA8_PRqDh7gYR1t58]  Ο τρόπος δράσης της υδροξυχλωροκίνης μπορεί να είναι η παρεμπόδιση του αναδιπαλσιασμού μέσω της πολυμεράσης DΝΑ και, σε μικρότερο βαθμό, μέσω της πολυμεράσης RNA. Ως προς την αζιθρομυκίνη, αξιοποιείται η ιδιότητά της η ιδιότητα όλων των μακρολιδίων να ανστέλελλουν την πρωτεϊνική σύνθση των μικροοργανισμών με πρπόσδεσή τους στην 50s υπομονάδα ριβοσωματίων αλλά διαθέτει και ξεχωριστή ιδιότητα ότι η δράση της είναι κατ΄εξοχήν ενδοκυττάρια. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η υδροξυχλωροκίνη μπορεί να αναστέλλει το σύνδρομο της κατσαγίδας κιτοκινών, μια καταστροφική εξέλιξη των ασθενών με βαριά covid-19. 
αζιθρομυκίνη Η αζιιρομυκίνη είναι ένα αντιμικροβιακό μακρολίδιομε ανοσοτροποιποιητικές δράσεις και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συμπληρωματική θεραπεία σε περιπτώσεις covid-19.Ασκεί ανοσοτροποιητική δράση στις φλεγμονω΄δεις παθήσεις του πνεύμονος.   

0Έχουν καταβληθεί προσπάθειες  (&) να διευκρινιστεί ο τρόπος με τον οποίο ο COVID 19 εισβάλλει στα πνευμονικά κύτταρα.  Από τα αποτελέσματά τους προκύπτει ότι ο ιός χρειάζεται μια πρωτεάση,  Transmembrane protease, serine 2 (TMPRSS2). την TMRSS2, που είναι παρούσα στο ανθρώπινο σώμα, και με την οποία διευκολύνεται η είσοδός του στα κύτταρα. Η πρωτεάση αυτή είναι κρίσιμος θεραπευτικός στόχος για την καταπολέμηση της  ιώσεως. Είναι, μάλιστα γνωστό ότι η ουσία camostat mesilate αναστέλλει την πρωτεάση ΤΜPRMSS2, αναζητήθηκε να βρεθεί εάν η ουσία αυτή μπορεί επίσης να αναστείλει την λοίμωξη από τον covid 19, αναστέλλοντας την  είσοδο του ιού στα πνευμονικά κύτταρα. Πράγματι, σε πειραματικό επίπεδο βέθηκε ότι η ουσία αυτή μπορεί να προφυλάξη έναντι της λοιμώξεως από covid19 και πρέπει, επειγόντως να αναληφθούν σχετικές κλινικές δοκιμές. 
 Το camostat είναι ένας σερινικός αναστολέας της ανωτέρω σημειούμενης  πρωτεάσης, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της χρόνιας παγκρεατίτιδας, κια τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Μπορεί να δρά επίσης, έναντι ορισμένων μορφών νεοπλασμάτων, εναντίον ορισμένων ιώσεων και έναντι της ηπατικής και νεφρικής ίνωσης.

Έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία   SARS-CoV και του Human coronavirus NL63 στα κύτταρα HeLa (&, &, &). Από τις μελέτες αυτές αναγνωρίζεται ότι απαιτείται η ενεργοποίηση του ενζύμου TMPRSS2 για τη σύντηξη του ιού με τα επιθηλιακά κύτταρα της του βλεννογόνου της τραχείας και των βρόγχων προκειμένου ο ιός να εισέλθει σ΄αυτά. η δράση αυτή αναστέλλεται in vitro, αλλά παραμένει ασαφές εάν ο ρόλος του TMPRSS2 σε κλινικές περιπτώσεις μολύνσεως από covid 19.  
Φαίνετια ότι το προείνομενο σχήμα είναι: plaquenil για 5 ημέρες, azithromycin για 5 ημέρες, clexane 0.4 και βιταμίνη C για 10 ημέρες. remdesivir.  Είναι ένα ερευνητικό, χορηγούμενο ενδοφλεβίως αντιικό φάρμακο που αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των ιών, μέσω πρώιμης διακοπής του πολλαπλασιασμού της αντιγραφής του RNA κι εμφανίζει έτσι in vitro δράση εναντίον του sars-cov-2 όπως και in  vivo δράση εναντίον των  β-κοροναϊών. 
Στον επόμενο πίνακα καταχωρούνται πολες οι προτάσεις δυνητικών θεραπειών για την covid-19. 

         
Η διαχείριση των ασθενών. Η οίκοι νοσηλεία είναι βέλτιστη μέθοδος για ασθενείς με ήπια νόσο ή  που μπορεί να είναι επαρκώς απομονωμένος σε εξωνοσοκομειακές συνθήκες. Κι αυτό επειδή είναι κρίσιμης σημασίας η αναχαίτηση της μετάδοσης του ιού αλλά και η στενή παρακολούθηση του ασθενούς, γιοα την έγκαιρη αναγνώριση σημείων επιδείνωσης, τα οποία εγείρουν ερωτήματα αναφορικά με την μεταφορά του σε Νοσοκομείο. Οι εξωνοκομειακοί ασθενείς, τονίζεται, πρέπει να απομονώνονται από επαφές με άλλους ή ζώα. Να φορούν μάσκα, όταν συναντιώνται με άλλους, αλλά και όταν έρχονται σε επαφή με άλλους ή με το ιατρονοσηλευτικό τους προσωπικό. Η απολύμανση των χώρων ή των επιφανειών είναι επίσης κρίσιμης σημασίας. Η βιταμίνη D [1,25-dihydroxyvitamin D; 1,25(OH)2D], αντεπιδρώντας μέσω του υποδοχέα της VDR στα ανοσοκύτταρα τροποποιεί την σύμφυτη και προσαρμοσμένη άμυνα του οργανισμού (&) σε απάντηση αποβολής από μικροβιακούς ή και ιικούς παράγοντες (, ενώ, ταυτόχρονα δρα ως ρυθμιστής του συστήματος ρενίνης-αγγειοτασίνης και υποβιβνάζει τη λειτουργία του ACE-2. Επομένως, η βιταμίνη D μπορεί να έχει θέση στη θεραπε΄'ια (ή και την πρόληψη) της COVID-19 εμποδίζοντας την καταγίδα κυτοκινών και τη συνακόλουθη ανάπτυξη ARDS poy apogtelo;yn th basik;h diadorom;h prow to u;anato tvn asuen;vn. 

Έχει προταθεί ότι η βιταμίνη D ασκεί προστατευτικό ρόλο έναντι της COVID-19, κι έχει δειχθεί ότι έχει σημαντικές ανοσοτροποποιητικές ιδιότητες 
 Εάν χρησιμοποιούνται μέθοδοι πρόληψης βασισμένες στην εξέταση ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος, οι ασθενείς θα μπορούσαν να διακόψουν την οίκοι απομόνωση, εφόσον:
α. ο πυρετός υφεθεί χωρίς τη λήψη αντιπυρετικών φαρμάκων, και σημειωθεί βελτίωση των αναπνευστικών συμπτωμάτων: του βήχα, τηςε δύσπνοιας. Αποβούν αρνητικά τα αποτελέσματα της εξετάσεως, με τη χρήση πιστοποιημένης μεθόδου, π.χ., από τον FDA, για την covid-19. Πρέπει να λαμβάνονται δύο (2) δείγματα ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος, που να απέχουν μεταξύ τους >24 ώρες (δηλαδή δύο δείγματα αρνητικά- - σύμφωνα με τις οδηγίες του βρετανικού κολεγίου Ιατρών).
Aνοσία.  Μετά λοίμωξη από τον SARS-COV, όπως και από κάθε ιό, εμφανίζεται παροδική αύξηση της IgM, διάρκειας 1-2 εβδομάδων. Τη σταδιακή μείωση της IgM παρακολουθεί σταδιακή αύξηση της IgG, που και αυτής οι συγκεντρώσεις, φαίνεται ότι σταδιακά μειώνονται κατά τους επερχόμενους 12 μήνες. Φαίνεται ότι οι πάρσχοντες από πνευμονικήγ ίνωση εμφανίζουν ευρήματα αυτόματης ανάνηψης. Έχει παρατηρηθεί νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου (&).   

κοροναϊός και κλιματική αλλαγή.  Ενώ από τη μια δεν γνωρίζουμε την εποχική συμπεριφορά του νέου παθογόνου ιού, γνωρίζουμε ότι οι περιορισμοί που επέβαλαν τα προγράμματα καταστολής του απέληξαν σε κατά 25% μείωση της έκλυσης αερίων ρύπων. Ο covid 19 μπορεί να περιοριστεί τους θερινούς μήνες. αλλά δεν απκλείεται να εμφανίσει ενιαία εποχική κατανομή και η λοιμογόνος του δύναμη να μην επηρεάζεται από τη θερμοκρασία και την υγρασία. Πιστεύται ότι οι λοιμώξεις επηρεάζονται από το επιτόπιο κλίμα. Ήδη ο Ιπποκράτης στο περί 'αέρων, τόπων και υδάτων' είχε από τον 5ο πΧ, παραδώσει ότι το κλίμα και οι επιτόπιες χωροβιονομικές συνθήκες, επηρεάζουν την επίπτωση των νόσων και συνιστά στουςε ιατρούς να τα λαμβάνουν υπόψη στην καθημερινή κλινική πράξη. Πρόσφατα έχει εκπονηθεί μια μελέτη με τίτλο: Κλίμα, οικοσύστημα και λοιμώδεις παθήσεις.

 Προσώρας, δεν υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι ο covid 19 θα συμπεριφερθεί διαφορετικά σε διαφορετικές εποχές, δεδομένου ότι ακόμη και τώρα, σε περιοχές με μεγάλες θερμοκρασίες, όπως η Σιγκαπούρη, ο ιός σημειώνει συγκρίσιμες επιδόσεις, με τις περιοχές με ψυχρότερα κλίματα. Μερικοί πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή. Είναι όμως αληθές ότι εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η κλιματική αλλαγή και η υπερθέρμανση του πλανήτη απολήγει σε αύξηση της νοσηρότητας από λοιμώδεις παράγοντες, όπως έχουμε διεξοδικότερα αναπτύξει στο σχετικό λήμμα .|.| “You ain’t seen nothing yet.|.

βιβλιογραφία
1. Wang M, Cao R, Zhang L, Yang X, Liu J, Xu M, Shi Z, Hu Z, Zhong W, Xiao G. Remdesivir and chloroquine effectively inhibit the recently emerged novel coronavirus (2019-nCoV) in vitro. Cell Res. 2020 Mar;30(3):269-271]. 
2. Sheahan TP, Sims AC, Leist SR, Schäfer A, Won J, Brown AJ, Montgomery SA, Hogg A, Babusis D, Clarke MO, Spahn JE, Bauer L, Sellers S, Porter D, Feng JY, Cihlar T, Jordan R, Denison MR, Baric RS. Comparative therapeutic efficacy of remdesivir and combination lopinavir, ritonavir, and interferon beta against MERS-CoV. Nat Commun. 2020 Jan 10;11(1):222. 
3. Colson P, Rolain JM, Lagier JC, Brouqui P, Raoult D. Chloroquine and hydroxychloroquine as available weapons to fight COVID-19. Int J Antimicrob Agents. 2020 Mar 4:105932. doi: 10.1016/j.ijantimicag.2020.105932. [Epub ahead of print] 
4. Yao X, Ye F, Zhang M, Cui C, Huang B, Niu P, Liu X, Zhao L, Dong E, Song C, Zhan S, Lu R, Li H, Tan W, Liu D. In Vitro Antiviral Activity and Projection of Optimized Dosing Design of Hydroxychloroquine for the Treatment of Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2). Clin Infect Dis. 2020 Mar 9. pii: ciaa237. doi: 10.1093/cid/ciaa237. [Epub ahead of print]
5. Gao J, Tian Z, Yang X. Breakthrough: Chloroquine phosphate has shown apparent efficacy in treatment of COVID-19 associated pneumonia in clinical studies. Biosci Trends. 2020 Mar 16;14(1):72-73
6. Cao B, Wang Y, Wen D, Liu W, Wang J, Fan G, Ruan L, Song B, Cai Y, Wei M, Li X, Xia J, Chen N, Xiang J, Yu T, Bai T, Xie X, Zhang L, Li C, Yuan Y, Chen H, Li H, Huang H, Tu S, Gong F, Liu Y, Wei Y, Dong C, Zhou F, Gu X, Xu J, Liu Z, Zhang Y, Li H, Shang L, Wang K, Li K, Zhou X, Dong X, Qu Z, Lu S, Hu X, Ruan S, Luo S, Wu J, Peng L, Cheng F, Pan L, Zou J, Jia C, Wang J, Liu X, Wang S, Wu X, Ge Q, He J, Zhan H, Qiu F, Guo L, Huang C, Jaki T, Hayden FG, Horby PW, Zhang D, Wang C. A Trial of Lopinavir-Ritonavir in Adults Hospitalized with Severe Covid-19. N Engl J Med. 2020 Mar 18. doi: 10.1056/NEJMoa2001282. [Epub ahead of print]
7. autret P, Lagier J, Parola P, Hoang V, Meddeb L, Mailhe M, et al. Hydroxychloroquine and azithromycin as a treatment of COVID-19: results of an open-label non-randomized clinical trial. International Journal of Antimicrobial Agents. In Press.
8. Chinese Respiratory Association Consensus for the diagnosis standard and management of severe acute respiratory syndrome. Zhonghua Jie He He Hu Xi Za Zhi. 2003;26:323–325. 
9. SARS--beginning to understand a new virus. Stadler K, Masignani V, Eickmann M, Becker S, Abrignani S, Klenk HD, Rappuoli R. Nat Rev Microbiol. 2003 Dec; 1(3):209-18.
10. Guan Y, Zheng BJ, He YQ, Liu XL, Zhuang ZX, Cheung CL, Luo SW, Li PH, Zhang LJ, Guan YJ, Butt KM, Wong KL, Chan KW, Lim W, Shortridge KF, Yuen KY, Peiris JS, Poon LL Isolation and characterization of viruses related to the SARS coronavirus from animals in southern China.Science. 2003 Oct 10; 302(5643):276-8.
https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/3000168/pdf/3000168/Coronavirus%20disease%202019%20%28COVID-19%29.pdf