Βρογχικοί Αδένες

Σωληνώδεις σχηματισμοί, εγκατεστημένοι στον υποβλεννογόνιο χιτώνα, έξω από το δίκτυο των λείων μυϊκών και ελαστικών ινών της τραχείας, των μεγάλων και μικρών βρόγχων.

 Ομοιάζουν με τους σιελογόνους αδένες[i]. Οι περισσότεροι από τους υποβλεννογόνιους αδένες κείνται ανάμεσα στους χόνδρινους δακτυλίους των αεραγωγών και στη μεμβρανώδη μοίρα των κεντρικών βρόγχων. Στους περιφερικότερους αγωγούς, (μετά τη 10^η γενεά), οι  αδένες μειώνονται σε αριθμό και μέγεθος, και, τελικά, εξαφανίζονται στο επίπεδο των βρογχιολίων, από τα οποία απουσιάζουν, επίσης, τα τοιχωματικά χόνδρινα πετάλια. Στους μεσομεγέθεις αεραγωγούς διανέμονται κανονικότερα, ένας αδένας σε κάθε mm². Ο λόγος του εύρους του υποβλεννογόνιου αδένα προς το αντί­στοιχο πάχος του τοιχώματος του αεραγωγού έχει ονομασθεί δείκτης Reid(à443).

Οι τραχειο­βρογ­χικοί αδένες αποτελούνται από 4 ανατομικά στοιχεία: [α] τα βλεννογόνα κύτταρα(à 747), [β] τα ορογόνα κύτταρα (à0), [γ] τους εκφορητικούς πόρους, που συλλέγουν το περιεχόμενο των αδενικών κυττάρων και,  [δ]  τα μυοεπιθηλιακά σωμάτια(à917).  Τα αδενικά κύτταρα του αδένα παράγουν συνεχώς εκκρίσεις, σαν αποτέλεσμα ενζυματικής δράσεως επί καταλλήλων υποστρωμάτων, όπως αμινοξέων, φωσφορικών κλπ. Τα σχηματιζόμενα εκκριτικά κοκκία συγκεντρώ­νο­νται στην κορυφή του κυττάρου κι εκκρίνονται στον εκφορητικό πόρο, μετά σύντη­ξη της κυτταρικής μεμβράνης, με τη μεμβράνη του κοκκίου. Η διεργασία προϋποθέτει εισροή Ca⁺⁺ και η ενέργεια παρέχεται με μετάπτωση του ΑΤΡ σε ΑΜΡ. Το βασικό τμήμα της μεμβράνης του κοκκίου καλύπτει, ακολούθως, το χάσμα που δημιουργήθηκε στην κυτταρική μεμβράνη κατά τη σύντηξη.