ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

 Ο όρος ”καρδιοπάθειεςʺ περιλαμβάνει παθήσεις που  προσβάλλουν τα αγγεία, το μυϊκό σύστημα, τις βαλβίδες και το ερεθισματαγωγό σύστημα της καρδιάς. Στις συνήθεις καρδιοπάθειες περιλαμβάνονται: παθήσεις των στεφανιαίων αρτηριών, η καρδιακή ανεπάρκεια,  μυοκαρδιοπάθειες, βαλβιδοπάθειες και αρρυθμίες. Όλα, αποτελούν αίτια καρδιακής ανεπάρκειας. Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να δικακριθεί σε δεξιά, αριστερή ή μικτή ως προς την ανατομική της εντόπιση, και διαστολική ή συστολική, ως προς τη λειτουργική της επάρκεια. Επί αποφράξεως μιας ή περισσοτέρων από τις στεφανιαίες αρτηρίες, συνήθως από θρόμβο αίματος, προερχόμενο από τα κάτω άκρα, η αντίστοιχη περιοχή του μυοκαρδίου χάνει την τροφοδοσία της. Η μείωση της παροχής αίματος σε εκείνη την περιοχή επιφέρει αμέσως βλάβη ή πλήρη καταστροφή του αντίστοιχου τμήματος του μυοκαρδίου. Έτσι, η εφαρμογή άμεσης θεραπείας σε ειδικό τμήμα επείγουσας ιατρικής ή και στο τμήμα καθετηριασμών, είναι απαραίτητη, για την αποφυγή απώλειας μυοκαρδιακού ιστού. Η απώλεια μυοκαρδιακού ιστού λόγω αποφράξεως των αγγείων του, εκδηλώνεται με συμπτώματα, όπως ➀ προκάρδιο άλγος, το οποίο μπορεί να ακτινοβολεί στην πλάτη τους βραχίονες, τον λαιμό και την κάτω γνάθο)  ➁ δύσπνοια, ➂ αδυναμία,  ➃ ίλλιγγος, ➄ ναυτία, έμετοι, ➅ (ταχυ)αρυθμία,  ➆ μερικοί μπορεί να αναφέρουν ευερεθιστότητα, δυσπεψία, απώλεια ορέξεως, ή και αίσθημα προ\κάρδιού καύσου (ιδίως γυναίκες),   ➇ αδυναμία, εξάντληση καταβολή ➈ ακόμη και θάνατο. Παρ΄ όλο ότι η εφαρμογή άμεσης θεραπείας έχει απολήξει στη δραστική μείωση των θανάτων από καρδιακή προσβολή τα τελευταία χρόνια, η θνητότητα εξακολουθεί να παραμένει υψηλή παγκοσμίως (~1 στους 4 θανάτους οφείλεται σε καρδιακή προσβολή). Σημειώνεται ότι μερικά συμπτώματα μπορεί να ανθίστανται της θεραπείας όπως το οίδημα των σφυρών, η εξάντληση, η κατακράτηση υγρών, και η δύσπνοια. Αυτό έχει σαν συνέπεια μεταβολές στον τρόπο ζωής και περιορισμό της δραστηριότηταςˑ ιδίως σε ασθενείς που δεν εντάσσονται σε προγράμματα αποκατάστασης.

Παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθειες

 Οι πάσχοντες από διάφορες παθήσεις, εκείνοι που έχουν υθιοθετήσει ανθυγιεινό τρόπο ζωής (κάπνισμα, stress, κακή διατροφή, παχυσαρκία) τελούν υπό αυξημένο κίνδυνο εν γένει να αναπτύξουν καρδιοπάθειες. Παρ΄όλο ότι οι άνδρες, ακόμη και σε νεότερες ηλικίες έχουν  αυξημένο κίνδυνο, συγκριτικά με τις γυναίκες, οι καρδιοπάθειες αποτελούν την πρώτη αιτία νοσηρότητας και θανάτου εξ ίσου και για τα δύο φύλα. Ιδίως παχύσαρκοι καπνιστές με οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας τελούν υπό αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν  καρδιοπάθεια και, είναι, εν γένει γνωστό ότι στην κοινότητα, περίπου ένας στους δύο εμφανίζουν  έναν ή περισσότερους προδιαθεσικούς παράγοντες, όπως υπέρταση, υπερχοληστεριναιμία ή κάπνισμα, τελούν υπό αυξημένο κίνδυνο να ααναπτύξουν στεφανιαία ανεπάρκεια.

Οι αθηρωματικές πλάκες που σχηματίζονται στην εσωτερική επιφάνεια των στεφανιαίων και άλλων αρτηριών, όπως π.χ., οι καρωτίδες, ενώ άλλες σχηματίζονται στην εξωτερική τους επιφάνεια. Εάν συμβεί ρωγμή, τότε τα αιμμοπέτάλια σπεύδουν  προς αντιμετώπιση της βλάβης, σχηματίοζντας θρόμβους αίματος. Που, ενδεχομένως, αποφράσσουν την απρόσκοπτη ροή αίματος δια των αγγείων. Το αποτέλεσμα είναι ότιοι ιστοί που αρδεύονταν από το αποφραχθέν αγγείο, καθίστανται ίσχαιμοι και, ενδεχομένως, θνήσκουν.

Ως καρδιακό επεισόδιο  Θεωρείται ένα, παροδικό συνήθως, επεισόδιο ισχαιμίας του μυοκαρδίου). Μπορεί να προκαλέσει άλλα φαινόμενα, πέρα από την απόφραξη ενός κλάδου των στεφανιαίων. Από τις συχνότερες είναι  διαταραχή του ερεθισματαγωγού συστήματος, που μπορεί να καταλήξει ακόμη και σε αιφνίδιο θάνατο. Εάν οι ιστοί του ερεθισματαγωγού συστήματος υποστούν μια βλάβη προκαλείται αρρυθμία, με αποτέλεσμα την άτακτη σύσπαση του μυοκαρδίου και την παθολογική εξώθηση αίματος. Ο θάνατος συνήθως επέρχεται σε μικρό χρονικό διάστημα, μετά την  διακοπή εξωθήσεως αίματος από την καρδιά.

στηθάγχη

Τα συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται ένα ισχαιμικό επεισόδιο μπορεί να εκδηλωθεί με προκάρδιο πόνο (Στηθάγχη), που αποτελεί συναγερμικό σύμπτωμα, που προαγγέλει καρδιακό επεισόδιο ή, επί πλήρους απόφραξης που δεν αντιμετωπίστηκε αμέσως, το θάνατο. Στην τελευταία περίπτωση, ο θάνατος επέρχεται σε διάστημα μερικών λεπτών, μετά την οριστική διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς. Η αποφυγή του βασίζεται στην άμεση εφαρμογή μέτρων διασώσεως: αποκατάστασης του του οργανωμένου συστήματος ηλεκτρικού ερεθισμού της καρδιάς, συνήθως με τη χρήση απινιδωτού. Με την μέθοδο αυτή μπορεί να διασωθούν μερικοί ασθενείς.

αρρυθμίες

Η αρρυθμία είνα οι συχνοί, αραιοί ή ακανόνιστοι παλμοί οφείλονται σε βλάβες του αυτόνομου ερεθισματαγωγού συστήματος της καρδιάς. Οι αρρυθμίες εκφράζονται κλινικά, επίσης, με αδυναμία,  δύσπνοια, και ευερεθιστότητα. Οι αρρυθμίεδς μπορούν να τροποποιήσουν, να μειώσουν, ακόμη και να διακόψουν την παροχή αίματος από την καρδιά προς τους περιφερικού ιστούς. Επομένως, οι ασθενείς με αρρυθμία πρέπει να προστρέξουν σε άμεση ιατρική βοήθεια, ιδιαίτερα, εάν η αρρυθμία είναι επίμονη ή προκαλεί οποιοδήποτε σύμπτωμα,  σχετικό με την  πρόκληση καρδιακού επεισοδίου, όπως όπως το προκάρδιο άλγος.

Μυοκαρδιοπάθεια

Αναγνωρίζονται τρεις τύποι της διαταραχής:
➀ η διατατική μυοκαρδιοπάθειαˑ με διατεταμένο και εκλεπτισμένο μυοκάρδιο
➁ η υπερτροφικήμ υοκαρφδιοπάθειαˑ πεπαχυσμένες μυΙκές ίνες του μυοκαρδίου
➂  περιοριστικήˑ σπανιότερη μορφή, κατά την οποία στην καρδιά δεν επιτρέπεται δεν μπορφεί να διασταλεί φυσιολογικά, ώστε τα διάφορα διαμερίσματά της δεν πληρούνται στον πρέποντα βαθμό με αίμα και, επομένως, δεν εξωθούν την απαραίτητη ποσότητα στους περιφερικούς ιστούς.
Οι μυοκαρδιοπάθειες εκφράζονται κλινικά, με τα ακόλουθα συμπτώματα και σημεία: δύσπνοια, εξάντληση, οίδημα κάτω άκρων, των αστραγάλων, ακόμη και κνημών. Βήχας κατά την κατάκλιση, ίλιγγος, προκάρδιο άλγος, και αρρυθμίες.

Καρδιακή ανεπάρκεια

Η καρδιακή ανεπάρκεια που επίσης ονομάζεται συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, εγκαθίσταται όταν η εξωθητική ικανότητα της καρδιάς δεν ικανοποιεί τις ανάγκες σε αίμα του οργανισμού. Πρόκειται ακριβώς για ανεπαρκή λειτουργία της καρδιάς. ΤΑ συμπτώματα και σημεία είναι σχεδόν ταυτόσημα με εκείνα που αναφέρονται στην μυοκαρδιοπάθεια.

Κλινικοεργαστηριακή προσέγγιση

Κλινική εκτίμηση

Γενικά, επί καρδιακού επεισοδίου, η καρδιά αδυνατεί να προωθήσει αίμα σε όλα τα όργανα, και παρατηρείται επιλεκτική αιμάτωση των ευγενών, κατά προτεραιότητα ιστών, όπως το μυοκάρδιο, οι πνεύμονες και ο εγκέφαλος. Αποτέλεσμα της αποκλίσεως αυτής είναι η πρόκληση σχετικής ισχαιμίας σε άλλα, λιγότερο κρίσιμα, όργανα τα οποία, έτσι, εισφέρουν στη διάγνωση με την γένεση συμπτωμάτων . Τα περισσότερα από τα κάτωθι συμπτώματα είναι αποτέλεσμα ισχαιμίας των αντιστοίχων οργάνων.  

❶Ευερεθιστότητα

Ένα από τα κύρια συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας είναι η έντονη ευερεθιστότηταˑ ομοιάζει με κρίση πανικού. Εάν συνοδεύεται από αίσθημα παλμών, δύσπνοια και προκάρδιο άλγος, ο ασθενής πρέπει να οδηγηθεί αμέσως σε Νοσοκομείο.

❷Προκάρδια δυσφορία

Το προκάρδιο άλγος είναι τυπική εκδήλωση καρδιακού επεισοδίου, αλλ΄ εν τούτοις, μόνο το ½ των γυναικών εμπειρώνται προκάρδιο άλγος κατά τη διάρκεια ενός καρδιακού επεισοδίου. Αντίθετα, το προκάρδιο άλγος μπορεί να έχει άλλη αφετηρία, όπως ππου δεν σχετίζονται με την καρδιά: οισοφαγίτιδα, μεσοθωρακίτιδα, μεσοπλεύρια νευραλγία, κ. ά. Εάν το προκάρδιο έγος σχετίζεται με ένα καρδιακό επεισόδιο εδράζεται κάτω από το στέρνο ελαφρά προς τα αριστερά, και μπορεί να έχει χαρακτήρες συσφυγκτικού άλγους ή απλώς να περιγράφεται ως προκάρδια δυσφορία. Σπανιότερα, και ιδίως στις γυναίκες μπορεί να περιγράφεται ως καυσαλγία. Οποιαδήποτε προκάρδια δυσφορία πρέπει να τίθεται στην αιτιολογική εκτίμηση του οικογενειακού ιατρού.   

❸βήχας

Επί ακρδιακής ανεπάρκειας, μπορεί να συσσωρεύεται υγρό στους πνεύμονες, οπότε με διέγερση των βηχογόνων υποδοχέων j προκαλείται επίμονος ξηρός βήχας. Μερικές φορές, ο βήχα μπορεί να απολήξει στην αποβολή αιματοβαφών πτυέλων.  

❹ ίλλιγος, ζαλάδα

Το καρδιακό επεισόδιο και οι ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού μπορεί να προκαλέσουν ίλιγγο, θόλωση της διάνοιας, ή ακόμη και λιποθυμία. Παρ’ όλο ότι πολλές μη καρδιολογικές καταστάσεις μπορεί να είναι ως αιτιοπαθολογικό υπόστρωμα των συμπτωμάτων αυτών, ο ασθενής πρέπει να ελεγχθεί για καρδιακό επεισόδιο.

❺ αδυναμία, εξάντληση

Η σοβαρή και ανεξήγητη αδυναμία μπορεί να είναι σημείο καρδιακού επεισοδίου, καθώς στις περιπτώσεις αυτές, η καρδιά αδυνατεί να εξασφαλίσει την αναγκαία παροχή αίματος στους περιφερικούς ιστούςˑ το αίμα στρέφεται προς πλέον ευγενή όργανα όπως η καρδιά, ο εγκέφαλος οι πνεύμονες ώστε οι σκελετικοί μύες να ολιγαιμούν.   

Η εξάντληση συγκαταλέγεται στα συμπτώματα εκείνα τα οποία εμφανίζονται σε σωρεία παθολογικών καταστάσεων. Μερικές φορές, εν τούτοις, και κυρίως οι γυναίκες, μπορεί να εμφανίσουν ίλιγγο πριν ή και κατά τη διάρκεια ενός καρδιακού επεισοδίου. Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να κάνει τους ασθενείς να αισθάνονται αδιάλειπτο αίθησμα κοπώσεως

❻ναυτία, απώλειας ορέξεως

Ναυτία, δυσπεψία, έμετοι ή τυμπανισμός μπορεί να είναι αποτέλεμα καριακού επεισοδίου και ενδεχομένως είναι  ισχαιμικής αιτιολογίας ( το αίμα αποκλίνει προς ευγενέστερα όργανα).

❼ ωμαλγία, ισχιαλγία, πόνος στον βραχίονα

Παρ΄ όλο ότι επί καρδιακού επεισοδίου, το προκάρδιο άλγος είναι κρίσιμο σύμπτωμα, μπορεί ανεντοπιστεί πόνος σε άλλα μέρη του σώματος, ιδίως, στην κάτω γνάθο, τον λαιμό, τον αρισερό ώμο, τον βραχιόνα, στον αυχένα, ακόμη και στα ισχία. Πιθανή εξήγηση είναι όπως προηγουμένως.

❽ ταχυαρρυθμία

Μερικά είδη αρρυθμίας διατρέχουν ασυμπτωματικά, αλλά η ταχυαρρυθμία μπορεί να είναι σύμπτωμα καρδιακού επεισοδίου. Η ταχυαρφρυθμία αυτή, που μπορεί να εξελιχθεί μέχρις κολπικής μαρμαρυγής, μπορεί να συνοδεύεται με αδυναμία, εξάντληση, δύσπνοια, ίλιγγο. Μερικές αρρυθμίες μπορεί να οδηγήσουν στο θρομβωτικό, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο , καρδιακή ανεπάρκεια, ή και θάνατο, εάν αφεθούν χωρίς .     

❾ δύσπνοια

Κατά τη διάρκεια καρδιακού επεισοδίου ή καρδιακής ανεπάρκειας, στους  πνεύμονες μπορεί να εξαγγειωθεί υγρό, και να προκληθεί δύσπνοια (πνευμονικό οίδημα, καρδιακό άσθμα). Ο ασθενής μπορεί να δυσπνοεί, ακόμη και σε ανάπαυση. Η κατάσταση μπορεί να συναντηθεί και σε εξωκαρδιακές παθ΄λησεις, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπαθεια.

❿ εφίδρωση

Η αθρόα, ανεξληγητη εμφάνιση ιδρώτα αποτελεί χαρακτηριστικό σημείο καρδιακοπύ επεισοδίου ή ανεπάρκειας. Η εφίδρωση εφόσον δεν οφείλεται σε πυρετική κρίση, μεγάλη σωματική καταπόνηση σε θερμό περιβάλλον και συνοδεύεται από βήχα, δύσπνοια και λήθαργο, μπορεί να είναι σύμπτωμα καρδιακού επεισοδίου ή ανεπάρκειας.

❿ οίδημα σφυρών

  (σκληρό, επώδυνο, κυανωτικό). Είνσι οίδημα  εξαρτημένα (από τη βαρύτητα) και οφείλονται στην  αντιροπιστική προσπάθεια του οργανισμού να απαλλάξει την καρδιά απ΄ όσο περισσότερο φορτίο γίνετι. Αρχικά εμφανίζονται επί δεξιάς καρδιακής ανεπάρκειας, ενόσω η δεξιά κοιλία αδυνατεί να διαχειριστεί το επιστρέφον φλεβικό αίμα, λόγω αύξησης των αντιστάσεων στην πνευμονική κυκλοφορία. Πρόκειται περί ανθιστάμενων στη θεραπεία οιδημάτων. Εξαφανίζονται όταν προστεθεί αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια.

ακρόαση της καρδιάς

Ηλεκτροκαρδιογράφημα, ΗΚΓ

  Η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς μπορεί να αποτιμηθεί με το ΗλεκτροΚαρδιοΓράφημα. Το ΗΚΓ προσφέρει σημαντικές πληροφορίες στον γιατρό, σχετικές με τον καρδιακό ρυθμό, βλάβη στο μυοκάρδιο, ή την παρουσία ενός καρδιακού επεισοδίου, και σωρεία άλλων πληροφοριών για την κατάσταση του ασθενούς. Το ΗΚΓ αποτελεί μέρος της γενικής κλινικής εξέτασης και πρέπει να διενεργείται σε κάθε ασθενή, σε κάθε του επίσκεψη, σε κάθε ιατρείο.  Επιπλέον, το τρέχον ΗΚΓ μπορεί να συγκριθεί με προηγούμενα ή να φυλαχτεί, ώστε να συγκριθεί με μελλοντικά, προκειμένου να αποτιμηθούν οι εν μεταξύ αλλαγές του ηλεκτρικού συστήματος καρδιάς, επιδεινώσεις,  λόγω βλάβης που ενέσκηψε ή βελτιώσεις, λόγω θεραπείας που εφαρμόστηκε.

Δοκιμασία κόπωσης

Οι δοκιμασίες κόπωσης διενεργούνται για την εκτίμηση  της ικανότητας της καρδιάς να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του οργανισμού όχι μόνο σε συνθήκες ανάπαυσης, αλλά και σε συνθήκες πίεσης (άσκησης ή καταβολής έργου). Η συνεχής καταγραφή μερικών ή όλων των ηλεκτρικών απαγωγών στη διάρκεια υποβολής σε ελεγχόμενα αναβαθμιζόμενη  άσκηση, μαζί με την περιοδική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού. Υπάρχουν πρότυπα πρωτόκολλα για το σκοπό αυτό. Για την  εκτέλεση της δοκιμασίας χρησιμοποιούνται εργοδιάμετροι ή εργοποδήλατα. Η δοκιμασία καρδιακής κόπωσης εισφέρει στην απόδοση πληροφοριών επί της απόδοσης της καρδιάς στις επιβαλλόμενες συνθήκες κόπωσης, στο σχεδιασμό της θεραπείας και τη διόρθωση τυχόντων θεραπευτικών προβλημάτων.

Εφαρμογή holter ρυθμού ή πιέσεως

Πολλοί αναφέρουν διαλείποντα επεισόδια καρδιακής αρρυθμίας ή προκάρδιου άλγουςˑ χωρίς, εν τούτοις, να αποτυπώνονται μεταβολές στο ΗΚΓ τους. Για τον εντοπισμό και την καταγραφή των διαλειπόντων μεταβολών, έχει εισαχθεί μια συσκευή που ονoμάζεται Holter  και το οποίο εφαρμόζεται στον εξεταζόμενο για 1, 2 ή περισσότερες ημέρες και το οποίο μκαταγράφει πλήρως την καρδιακή λειτουργία, συναρτήσει του χρόνου. Η δοκιμασία Ηolter είναι παρόμοια με τη δοκιμασία κόπωσης, αλλά πολύ μεγαλύτερης διάρκειας και αντιστοιχεί στα πλαίσια της φυσικής δραστηριότητας του ασθενούς, καθώς προβάλλει συνεχή καταγραφή ΗΚΓ, όχι μόνο για διάστημα λίγων λεπτών που διαρκεί η δοκιμασία κόπωσης υπό συνθήκες εργαστηρίου, αλλά για όλο το υπό παρατήρηση διάστημα στο οποίο ο ασθενής διατίθεται στο φυσικό του περιβάλλον και στις συνήθεις καθημερινές του ασχολίες. Θεψρείται, επομένως, πλέον αξιόπιστο του πρώτου. Εάν μάλιστα οι εξεταζόμενοι καταγράφουν συναρτήσει χρόνου τις διάφορες φυσικές τους δραστηριότητες, μπορεί να παραχθεί μεγάλος όγκος χρήσιμων κλινικών πληροφοριών, κατάλληλων για την εφαρμογή του θεραπευτικού προγράμματος με φαρμακολογικά και μη φαρμακολογικά μέτρα.

Ακτινογραφία θώρακος -κατά μέτωπο και αριστερή πλαγία

Η ακτινογραφία θώρακος μπορεί να εισφέρει περιορισμένο αριθμό πληροφοριών, σχετικές με την καρδιακή λειτουργία. Παραγγέλλεται κυρίως για την άρδευση πληροφοριών αναφορικά με την καρδιακή και πνευμονική κατάσταση του ασθενούς. Συνήθως, ελέγχεται η θέση, το σχήμα και το μέγεθος της καρδιάς, η παρουσία διατεταμένων κοιλιών κόλπων, κεντρικών ή πνευμονικών αγγείων (όπως επί χρόνιου πνευμονικού οιδήματος), η παρουσία των μεγάλων φλεβικών πρέμνων,  η πνευμονική αγγειοβρίθεια, η ενδεχόμενη διάτασή τους και η διάκριση των πνευμονικών αρτηριών από τις φλέβες.  Μπορεί να αναγνωριστεί υπερτροφική διάταση της καρδιάς, συνήθως υπερτασικής αιτιολογίας, και, στον προσεκτικό παρατηρητή μπορεί να αναγνωριστεί εάν η μεγέθυνση της σκιάς αφορά διάταση της δεξιάς ή αριστερής κοιλίας και, αντίστοιχα κόλπων. Επιπλέον μπορεί να ελεγχθεί η παρουσία κατάληψης του πλευροδιαφραγματικού χώρου, λόγω συγκεντρώσεως υγρού ή ευμεγέθης πλευριτική συλλογή και, ακόμη ειδικές καταλήψεις του πλευροδιαφραγματικού χώρου ως επί πνευμονικής εμβολής, διαφραγματοκήλης κλπ. Η ακτινογραφία θώρακος, για τα διαγνωστικά της όρια, παραμένει αξιόπιστη εξλέταση, αλλά προϋποθέτει εναργή εξάσκηση και εμπειρία. Σε συνδυασμό με τα κλινικά ευρήματα, το ΗΚΓ και, ενδεχομένως, την ανάλυση αερίων αρτηριακού αίματος, εξασφαλίζει μια επαρκή προσέγγιση για τις περισσότερες, τουλάχιστον της καθημερινής κλινικής πρακτικής.

Υπερηχοκαρδιογράφημα

Το υπερηχοκαρδιογράφημα είναι μη παρεμβατική εξέταση σε πραγματικό χρόνο, της λειτουργούσας καρδιάς, που οφείλεται στη δυνατότητα συσκευών να μετατρέπουν  υπερήχους σε εικόνες. Απεικονίζεται έτσι οι διαστάσεις των διαμερισμάτων της καρδιάς και η λειτουργία των βαλβίδων, το πάχος των τοιχωμάτων κοιλοτήτων της καρδιάς  και και άλλες πληροφορίες. Εναλλακτικές μορφές του, το διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα, το υπερηχοκαρδιογηράφημα κόπωσης και το υηπερηχοκαρδιγράφημα αντιθέσεως. 

Αξονική τομογραφία καρδιάς

Η αξονική τομογραφία της καρδιάς παρέχει τρισδιάστατες  απεικονίσεις της καρδιάς, ενώ μπορεί να παρέχει πληροφορίες αναφορικά με την εναπόθεση ασβεστίου κι έτσι να εντοπίζονται αθηρωματικές πλάκες στα στεφανιαία αγγεία, ενώ μπορεί ταυτόχρονα να παρέχει εικόνες, αναφορικά με την ανατομία των βαλβίδων και του     πάχους του μυικού τοιχώματος των κοιλοτήτων της καρδιάς. Μπορεί, τέλος, να περιγράψει συγγενείς διαμαρτίες και σύμφυτες ανωμαλίες. 

Καρδιακός καθετηριασμός

Ο σχηματισμός αθηρωματικών πλακών εντός του αυλού των στεφανιαίων μπορεί να προβάλλεται ως ένα πολύ σοβαρό και δυνητικές επικίνδυνο πρόβλημα υγείας, που ενίοτε απειλεί και την ίδια τη ζωή. Η έγκαιρη εντόπιση και η αποδοτική θεραπεία ‘έχει μεταβάλει την επιδημιολογία των καρδιοπαθειών και έχει βελτιώσει την ποιότητα και το μέγεθος της ζωής των ασθενών. Ο καρδιακός καθετηριασμός μπορεί να προσφέρει ταυτόχρονα διαγνωστικές. Η αδρή τεχνική του περιγραφή έχει ως εξής: Εισάγεται ένας λεπτός εύκαμπτος σωλήνας από μια περιφερική φλέβα, του βραχίονος ή της βουβωνικής χώρας, που προωθείται μέχρι τις καρδιακές κοιλότητες και περαιτέρω, μέχρι του στομίου κάθε στεφανιαίας αρτηρίας. Από το το σημείο αυτό, προωθείται χρωστική που εκχέεται μέσα στο αγγείο. Λαμβάνονται απεικονίσεις μέσω συσκευής εκπομπής ακτίνων Χ, στις οποίες απεικονίζεται η διάμετρος και ενδεχόμενα εμπόδια στη ροή αίματος δια των στεφανιαίων. Ο ίδιος σωλήνας χρησιμοποιείται για διενέργεια εγγειοπλαστικών διορθώσεων, ενόσω φέρουν ασκίδιο που φουσκώνεται μετά την προώθησή του περιφερικά της αποφράξεως και σύρεται ανάδρομα, παρασύροντας τις πλάκες. Επίσης μπορεί να προωθηθεί και να εφαρμοστεί ένας διαστολέας (stent) που ακολούθως εκτείνεται ώστε να συγκρατεί τον αυλό του αγγείου ανοικτό. 

Επεμβάσεις παράκαμψης

 Σε μερικούς ασθενείς δεν ενδείκνυνται συντηρητικές θεραπείες, όπως η αγγειοπλαστική και η τοποθέτηση διαστολέων. Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να ωφεληθούν με τη διενέργεια επεμβάσεων παρακάμψεως.  Πρόκειται για τεχνική αυτομεταμόσχευσης ενός τμήματος περιφερικού αγγείου, που τοποθετείται από τις δύο πλευρές της αποφράξεως του στεφανιαίου, επαναφέροντας την τοπική κυκλοφορία του αίματος.

Συντηρητική θεραπεία – αποκατάσταση

Η φαρμακοθεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας έχει επιτύχει αξιοσημείωτες βελτιώσεις με αποτέλεσμα τη δραστική αύξηση της ποιότητας και της ποσότητας της ζωής των καρδιοπαθών. Τα καρδιολογικά φάρμακα διακρίνονται, εν γένει, στις επόμενες ομάδες:   

➀ αντιϋπερτασικά, ➁ μειωτικά του καρδιακού ρυθμού, ➂ αντιλιπιδαιμικοί παράγοντες δίαιτα), ➃ αντιαρρυθμική θεραπεία: ablation βηματοδότες.  ➄ αντιαιμοπεταλιακά, αντιπηκτικά, ➅ καρδιοτονωτικά: ινότροποι παράγοντες.

Οι παράγοντες κινδύνου μπορούν εν γένει να απομειωθούν ή να εξουδετερωθούν με απλές μεθόδους, όπως η υιοθέτηση φυσιολογικού τρόπου ζωής και η τακτική λήψη των αναγκαίων θεραπευτικών παραγόντων για τα προκλητικά αίτια. . Στους κοινότερους παράγοντες κινδύνου συμπεριλαμβάνονται: ο σακχαρώδης διαβήτης, αυξημένη χοληστερόλη, υπέρταση, έλλειψη φυσικής άσκησης, κάπνισμα. Επομένως, με την  διαχείριση των προκλητικών αυτών παραγόντων επιδιώκεται η μείωση της επιπτώσεως των επίκτητων καρδιοπαθειών. Το κάπνισμα αποτελεί το κυριότερο προκλητικό παράγοντα και, πολλοί πιστεύουν ότι η διακοπή του καπνίσματος είναι ικανό και αναγκαίο μέτρο για την πρόληψη των καρδιοπαθειών. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας Χ2 -Χ4 φορές, συγκριτικά με τους μη καπνιστές. Το κάπνισμα προκαλεί βλάβες στο μυοκάρδιο, τα αγγεία, προκαλεί υπέρταση, αυξάνει τα επίπεδα του CO,  και μειώνει την παροχή Ο2 στο μυοκάρδιο. Μη καπνιστές εκτεθειμένοι σε παθητικό κάπνισμα μπορεί να τελούν υπό μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από καρδιοπάθειες, σε σχέση με τους ενεργητικούς καπνιστές. Έχει βεβαιωθεί ότι, παρ΄ όλο ότι το κάπνισμα επιφέρει μόνιμες ιστικές βλάβες στο μυοκάρδιο κι αλλού, βεβαιώνεται ότι δεν είναι ποτέ πολύ αργά για τη διακοπή του, καθώς ο κίνδυνος προσβολής αρχίζει να μειώνεται σχεδόν αμέσως μετά τη διακοπή του.   

Μετά ένα επεισόδιο καρδιοπάθειας δεν πρέπει να εγκαταλείπονται οι προσπάθειες φυσικής προσαρμογής, στα πλαίσια της αποκατάστασης ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Συνιστάται ενθέρμως η συμμετοχή σ΄ένα πρόγραμμα αποκατάστασης, διακοπής του καπνίσματος, υιοθέτησης υγιεινής διατροφής και άσκησης. Με τον τρόπο αυτό, διευκολύνεται η ιστική και λειτουργική ανάληψη της καρδιάς, και η δραστική μείωση του κινδύνου νέου επεισοδίου.

Πρόληψη

  Η πρόληψη των καρδιοπαθειών είναι εφικτή με τη μείωση της εκθέσεως σε παράγοντες κινδύνου και την υιοθέτηση υγιεινότερου τρόπου ζωήςˑ ιδίως ως προς την διατροφή και την  άσκηση. Τα κυριότερα μέτρα πρόληψης περιλαμβάνουν: 
➀ αποφυγή καπνίσματος τσιγάρων ΄άλλων μορφών εισπνοής καπνού.  ➁ υγιεινή διατροφή: περισσότερα φρούτα και λαχανικά, αποφυγή λήψης σακχάρεων, λιπών και κόκκινου κρέατος)
➂ Τουλάχιστον 30 λεπτά άσκησης σχεδόν επί καθημερινής βάσεως
➃ αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ ή λήψη μικρότερης ποσότητας της μιας δόσεως ημερησίως, για τις γυναίκες και όχι πλέον των δύο δόσεων για τους άνδρες. ˑ
➄ Απόλυτος έλεγχος του δαιβήτη της υπερτάσεως, της υποπερχοληστεριναιμίας

ΠΛΟΗΓΗΣΗ  στις σχετικές σελίδες του ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 

|περιγραφή |φυσιολογία καρδιαγγειακού |παθοφυσιολογία| Καρδιολογικές εξετάσεις |επιδημιολογία|Προδιαθεσικοί παράγοντες |ταξινόμηση |συστολική καρδιακή ανεπάρκεια | καρδιακή ανεπάρκεια: αύξηση πνευμ. φλεβικής πιέσεως|διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια |οξεία μη αντιρροπούμενη καρδιακή ανεπάρκεια | οξεία καρδιακή ανεπάρκεια| χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια| βαλβιδοπάθειες|στένωση αορτικής βαλβίδας|στένωση αορτής|παλινδρόμηση αορτικής βαλβίδας|στένωση μιτροειδούς| ανεπάρκεια μιτροειδούς| καρδιακή ανεπάρκεια συμφορητική|καρδιαγγειακές παθήσεις| καρδιαγγειοακό σύστημα|Στηθάγχη | αρρυθμίες|ταχυκαρδία |βραδυκαρδία| νατριουρητικό πεπτίδιο|υπέρταση| η αναπνευστική λετουργία επί καρδιακής ανεπάρκειας | | | |πνευμονική υπέρταση επί καρδιακών παθήσεων|καρδιακή ανεπάρκεια επί ΧΑΠ |υπνοαπνοϊκά σύνδρομα επί ασθενών με ΧΚΑ |ιστορικό |κλινική εικόνα | φυσική εξέταση| |ακρόαση της καρδιάς |αίτια |διάγνωση | ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ| διαφορική διάγνωση|Σύνδρομο Wolff Parkinson White |αντιμετώπιση |

θεραπεία |φάρμακα για την θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας |

Καρδιακή αποκατάσταση, cardiac rehabilitaion| καρδιαγγειακές παθήσεις-εισαγωγή |Στηθάγχη |συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια|θεραπεία |θεραπεία 1|φάρμακα|φάρμακα καρδιαγγειακών παθήσεων| αντιαρρυθμική αγωγή
πρόγνωση|Βιβλιογραφία | |