Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

εστίες ακροάσεως της καρδιάς.

καρδιακοί τόνοι:

1. Πρώτος τόνος. Υπάρχουν δύο στοιχεία που συνθέτουν τον πρώτο τόνο. Η αριστερή κοιλία ενεργοποιείται και συστέλλεται πριν την δεξιά κοιλία, έτσι η μιτροειδής βαλβίδα κλείνει πριν από την τριγλώχινα και παράγει το πρώτο στοιχείο του πρώτου καρδιακού τόνου. Η δεξιά κοιλιακή συστολή ακολουθεί αμέσως μετά προκαλώντας σύγκλειση της τριγλώχινας βαλβίδας και το δεύτερο στοιχείο του πρώτου καρδιακού τόνου. Στα παιδιά είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς διχασμό στον πρώτο καρδιακό τόνο λόγω των υψηλότερων καρδιακών συχνοτήτων.
   1. Εξασθένηση του πρώτου τόνου Παρατηρείται όταν οι γλωχίνες βρίσκονται ήδη κοντά κατά την έναρξη της συστολής. Τέτοιες καταστάσεις αποτελούν ο κολποκοιλιακός αποκλεισμός Ι βαθμού, σοβαρή ανεπάρκεια αορτής, ανεπάρκεια μιτροειδούς, ανεπάρκεια της αριστερής κοιλίας. Επίσης παρατηρείται σε παχυσαρκία και καρδιακό επιπωματισμό.
   2. Επίταση του πρώτου τόνου Οφείλεται στην μεγάλη απόσταση των γλωχίνων κατά την έναρξη της συστολής. Τέτοιες καταστάσεις παρατηρούνται στην στένωση μιτροειδούς και σε βράχυνση του χρόνου της κολποκοιλιακής αγωγής (βράχυνση P-R) οφειλόμενη σε ταχυκαρδία οποιασδήποτε αιτιολογίας (π.χ. πυρετό, αναιμία, άσκηση, στρες). Επίταση παρατηρείται βέβαια και σε αδύνατα άτομα

1. Δεύτερος τόνος. Ο δεύτερος καρδιακός τόνος παράγεται από τη σύγκλειση των μηνοειδών βαλβίδων, δηλαδή της αορτικής και πνευμονικής βαλβίδας. Η αριστερή κοιλιακή συστολή σταματά ελαφρά νωρίτερα από τη δεξιά κοιλιακή συστολή, με αποτέλεσμα το αορτικό στοιχείο του δευτέρου τόνου να ακούγεται πριν από το πνευμονικό στοιχείο. Φυσιολογικά ο διχασμός του δευτέρου καρδιακού τόνου είναι πολύ στενός, αλλά μπορεί να διευρυνθεί όπως π.χ. σε μεσοκολπική ή μεσοκοιλιακή επικοινωνία.
   1. Η ένταση καθενός από τα στοιχεία του δευτέρου τόνου, ιδίως του πνευμονικού στοιχείου, σχετίζεται με συγκεκριμένες ανατομικές ανωμαλίες. Όταν υπάρχει πνευμονική υπέρταση, η σύγκλειση της πνευμονικής που ακούγεται καλύτερα στο αριστερό άνω χείλος του στέρνου είναι εντονότερη. Η ένταση του δεύτερου στοιχείου του δεύτερου τόνου σχετίζεται αναλογικά με την πίεση της πνευμονικής (π.χ. πολύ απαλός και ελαφρά καθυστερημένος στη στένωση πνευμονικής και δυνατός και καθυστερημένος σε μεγάλες μεσοκοιλιακές επικοινωνίες).

   2. Εξασθένηση του δεύτερου τόνου Η ένταση του δεύτερου τόνου επηρεάζεται από την σύγκλιση της αορτικής και πνευμονικής βαλβίδας. Συνεπώς η εξασθένηση προκαλείται είτε από ανεπάρκεια ή στένωση της αορτής είτε από στένωση της πνευμονικής.

   3. Επίταση του δεύτερου τόνου. Οφείλεται συνήθως σε αρτηριακή υπέρταση, στην στένωση ισθμού της αορτής, στην τετραλογία του Fallot καθώς επίσης στην πνευμονική υπέρταση.

   4. Διχασμός του δεύτερου τόνου. Κατά την εισπνευστική φάση μπορεί να παρατηρηθεί σε φυσιολογικά άτομα στην εστία ακροάσεως της πνευμονικής ο διχασμός του δεύτερου τόνου. Όταν όμως ο διχασμός έχει σημαντικό εύρος αποτελεί σημείο σοβαρής πάθησης (στένωση πνευμονικής, μεσοκολπική επικοινωνία, ανεπάρκεια μιτροειδούς κ.α.βλέπε πίνακα 2)

1. Τρίτος τόνος. Ο τρίτος τόνος εμφανίζεται μετά τον δεύτερο και οφείλεται στην γρήγορη πλήρωση της κοιλίας υπό υψηλή πίεση με απότομη διάταση της κοιλίας. Στα παιδιά μπορεί να είναι φυσιολογικό εύρημα, ενώ στους ενήλικες παρατηρείται σε ανεπάρκεια μιτροειδούς, γενικευμένη ανεπάρκεια της αριστερής κοιλίας, καθώς επίσης σε ανοιχτό βοτάλλειο πόρο.

   Τέταρτος τόνος. Ο τόνος αυτός είναι προσυστολικός, οφείλεται στην διάταση του κοιλιακού μυοκαρδίου, που δημιουργείται από την συστολή των κόλπων και θεωρείται πάντοτε παθολογικός (αρτηριακή υπέρταση, πνευμονική στένωση, πνευμονική υπέρταση). Υπάρχουν ωστόσο στοιχεία που δείχνουν ότι παρατηρείται φωνοκαρδιογραφικός και σε υγιείς.

Οι εστίες ακρόασης των καρδιακών βαλβίδων είναι:
1. Εστία ακρόασης αορτής: 2ο μεσοπλεύριο διάστημα – δεξιό χείλος στέρνου.
2. Εστία ακρόασης πνευμονικής: 2ο μεσοπλεύριο διάστημα – αριστερό χείλος στέρνου.
3. Εστία ακρόασης μιτροειδούς: κορυφή καρδιάς.
4. Εστία ακρόασης τριγλώχινος: 5ο μεσοπλεύριο διάστημα – αριστερό χείλος στέρνου, γύρω από τη ξιφοειδή απόφυση. 

Στην φυσιολογική ακρόαση καρδιάς ακούγεται καθαρά ο πρώτος και ο δεύτερος τόνος. Ο πρώτος τόνος οφείλεται κυρίως στην πρόσκρουση του αίματος στο μυοκάρδιο μετά από την συστολή και το κλείσιμο των κολποκοιλιακών βαλβίδων. Ο δεύτερος τόνος οφείλεται στην σύγκλειση της αορτικής και πνευμονικής βαλβίδας.

 Στην κορυφή της καρδιάς ακούγεται το φύσημα της μιτροειδικής βαλβίδας με αντανάκλαση στην αντίστοιχη μασχαλιαία χώρα. Στο 4^ο και 5^ο αριστερό μεσοπλεύριο διάστημα παραστερνικά ακροάται η τριγλώχινα, ο ήχος της οποίας μεταβάλλεται κανονικά από την εισπνοή. Στο 3^ο μεσοπλεύριο διάστημα αριστερά παραστερνικά ακροάται το φύσημα της ανεπάρκειας της αορτής και της πνευμονικής. Στο 1^ο με 2^ο μεσοπλεύριο διάστημα δεξιά παραστερνικά ακροάται το φύσημα της στένωσης της αορτής με αντανάκλαση στον τράχηλο. Στο 2^ο μεσοπλεύριο διάστημα αριστερά παραστερνικά ακροάται το φύσημα της πνευμονικής βαλβίδας και του ανοιχτού βοτάλλειου πόρου.

ανεπάρκεια αορτής

βλέπε:

φυσήματα

Δοκιμασία Carvello