Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

 Δύο ευρείας κλίμακας προγράμματα υλοποιήθηκαν στις ΗΠΑ και την Τσεχοσλοβακία, για τον προσυμπτωματικό έλεγχο των πνευμονικών νεοπλασμάτων, χρησιμοποιώντας τα οργανωμένα δίκτυα για την ανίχνευση περιπτώσεων φυματιώσεως: Ακτινογραφία θώρακος και κυτταρολογική πτυέλων, σε ομάδες πληθυσμού υπό αυξημένο κίνδυνο προσβολής. Η χαμηλής εκθέσεως ελικοειδής αξονική τομογραφία (►), με την οποία οι Koneco et., al., 1996, αναγνώρισαν 0.93% νεοπλασματικές βλάβες, εκ των οποίων το 73% δεν ήταν ορατό στην συμβατική ακτινογραφία. Στο Early Lung Cancer Action Project, στο οποίο εντάχθηκαν 1000 Νεοϋρκέζοι, εθελοντές, αναγνωρίσθηκαν 233 περιπτώσεις με μη αποτιτανωμένους όζους, πσοστό 23% (C: 21-26), έναντι μόλις 68, ποσοστό 7% (CL: 5-9), που αναγνωρίσθηκαν με απλή ακτινογραφία θώρακος (►). Σε τρεις μελέτες προσυμπτωματικού ελέγχου αναγνωρίσθηκαν 6.6% με απεικονιστικά ευρήματα, στην χαμηλής εκθέσεως ελικοειδούς CT,  που έχρηζαν περαιτέρω μελέτης, από την οποία, σε 0.47% ανιχνεύθηκε πνευμονικό νεόπλασμα (►,►,►). Σημειώνεται ότι το πλείστον των περιπτώσεων πνευμονικού καρκίνου που ανιχνεύθηκαν ήταν σταδίου Ι, και, επομένως, δυνητικά ιασίμων. Σημειώνεται ότι η US Preventive Services Task Force (►), κατέληξε, το 2004, ότι υπάρχουν ανεπαρκείς ενδείξεις για την υποστήριξη ή απόρριψη της αξονικής χαμηλής εκθέσεως, της απλή ακτινογραφίας, της κυταρολογικής πτυέλων ή του συνδυαμσού τους, έτσι, ώστε να μπορεί βάσιμα να υποστηριχθεί ότι αναζητείται κατεπειγόντως, μια αποδοτική μέθοδος -ακόμη και κινητής μονάδας ελικοειδούς CT- προσυμπτωματικής διαγνώσεως του πνευμονικού καρκίνου. Ο συνδυασμός χαμηλής εκθέσεως αξονικής τομογραφίας και φθορίζουσας βρογχοσκοπήσεως, σε καπνιστές με ΧΑΠ και παθολογικά ευρήματα στην κυτταρολογική εξέταση πτυέλων μπορεί να έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονος (►), τη μόνη μορφή που είναι δυνητικά ιάσιμη.

αγγειογγενής πλακώδης δυσπλασία του βρογχικού επιθηλίου. Μικρά τριχοειδή αναπτύσσονται μέσα στο επιθήλιο, υπό ένα μικροθηλαματώδες πρότυπο (►).  

Σύμφωνα με μια πανευρωπαϊκή εκτίμηση, συγκριτικά με το 2007, η θνητότητα του καρκίνου του πνεύμονος, το 2012, αναμένεται να μειωθεί κατά ~10% στους άνδρες, ενώ θα εξακολουθήσει να παραμείνει η πρώτη αιτία θανάτου από νεοπλάσματα. Στις γυναίκες αναμένεται αύξηση, κατά ~ 7%, αναγόμενη, έτσι, σε 2η αιτία θανάτου (►, ►). Προβλέπεται ότι περί το 2030 ο πνευμονικός καρκίνος θα είναι η τρίτη και πέμπτη αιτία θανάτου στις αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, αντίστοιχα (►,►).

  ετήσιες μεταβολές από κύριες αιτίες θανάτου. Αναγνωρίζεται ότι αύξηση των κατ΄αιτία θανάτων αναμένεται για το σακχαρώδη διαβήτη (1.1), τα τροχαία ατυχήματα (1.1), τη βία (0.4), τις πνευμονοπάθειες (0.3) και τον καρκίνο του πνεύμονος (0.1). Όλες οι άλλες κύριες αιτίες θανάτου αναμένεται να μειωθούν  (►).

 Δεδομένα από τις ΗΠΑ εμφανίζουν παρόμοια τάση (►). Οι μεταβολές αυτές ερμηνεύονται με αναφορά στις επιδράσεις του αντικαπνιστικού αγώνα, ο οποίος απέληξε στην αποφυγή 550000 και 250000 θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα, για τους άνδρες και γυναίκες, αντίστοιχα. Η βελτίωση αυτή δεν πρέπει να υποβαθμίζει το γεγονός ότι ο καρκίνος του πνεύμονος παραμένει πρώτη (δεύτερη) αιτία θανάτου στους άνδρες (γυναίκες) και  ότι παριστά μείζων πρόβλημα δημόσιας υγείας, ώστε ο αντικαπνιστικός αγώνας πρέπει να συνεχιστεί και ενισχυθεί. Επαγγελματικοί παράγοντες διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη συνολική διαμόρφωση της επιδημιολογίας του καρκίνου του πνεύμονος, όπως συμπεράνθηκε στην Γαλλική μελέτη, ιδιαίτερα μεταξύ των εκτεθειμένων στον αμίαντο, στους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες, στο κρυσταλικό πυρίτιο, και τις εξατμίσεις μηχανών εσωτερικής καύσεως (πετρέλαιο). Οι εξατμίσεις πετρελαίου αναδείχθηκε ως nο 1 καρκινογόνο από Ιnternational Agency for Research against Cancer. Το 2013 είναι το Ευρωπαϊκό έτος του (καθαρού) Αέρα, και η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία έχει δημοσιεύσει 10 αρχές, για καθαρό αέρα (►).

προσυμπτωματικός έλεγχος 

[βλ,: πρώιμη διάγνωση] Όπως είναι γνωστό, η πρόγνωση ασθενών με βρογχογενή καρκίνο εξαρτάται από την πρώιμη διάγνωση. O καρκίνος του πνεύμονος είναι πρώτη αιτία θανάτου από νεοπλάσματα, παντού στον κόσμο, ενώ οι θεραπευτικές παρεμβάσεις αποβαίνουν ιδιαίτερα απογοητευτικές σε εξελιγμένες μορφές της παθήσεως. Η πρώιμη διάγνωση είναι ιδιαίτερα δυσχερής, κυρίως, λόγω της σιωπηρής επεκτάσεως του όγκου και οι διαθέσιμες μέθοδοι προσυμπτωματικού ελέγχου δεν πληρούν τα κριτήρια διακρίσεως των προσβεβλημένων ασθενών από τους μη πάσχοντες. Από τις κοινότερες μεθόδους προσυμπτωματικού ελέγχου, η ακτινογραφία (ή αξονική τομογραφία χαμηλής εκθέσεως - ελικοειδής) με ή χωρίς κυτταρολογική εξέταση πτυέλων σε άτομα υπό υψηλό κίνδυνο δεν χαρακτηρίζεται από επαρκή ευαισθησία ή/και ειδικότητα. Από τη μελέτη "PLCO" επαναβεβαιώνεται (►) ότι ο ετήσιος ακτινολογικός έλεγχος δεν απολήγει σε μείωση της θνητότητας του βρογχογενούς καρκινώματος (►). Οι θεραπευτικές εκβάσεις αποβαίνουν απογοητευτικές, ακόμη και με χρήση των πλέον σύγχρονων θεραπευτικών σχημάτων, καθώς ~86% των ασθενών αναμένεται να καταλήξουν εντός της 5ετίας. Με πρώιμη διάγνωση και έγκαιρη έναρξη της θεραπείας η πενταετής επιβίωση έχει βελτιωθεί σημαντικά, από 20% των ασθενών σε στάδιο ΙΙΙ, στο 70% εκείνων σε στάδιο Ι. Αναζητείται, επομένως, ο συδυασμός εκείνου του σχήματος προσυμπτωματικού ελέγχου με την καλύτερη ευαισθησία και ειδικότητα για τη πρώιμη διάγνωση του πνευμονικού καρκίνου. Μεταξύ αυτών, η ψηφιακή ακτινογραφία, η χαμηλής εκθέσεως, ελικοειδής αξονική τομογραφία με ή χωρίς κυτταρολογική εξέταση πτυέλων, η PCR των πτυέλων και η φθορίζουσα βρογχοσκόπηση (►, ►, ►). 

 Το εκπνευστικό συμπύκνωμα ασθενών με βρογχογενή καρκίνο μπορεί να αποτελέσει άριστο υλικό, επί του οποίου να οργανωθούν μέθοδοι προσυμπτωματικού ελέγχου. Προς το παρόν, η κλινική εφαρμογή τεχνολογιών αισθήσεων, όπως η ηλεκτρονική όσφρηση, παραμένουν στο στάδιο της έρευνας. Το ότι οι παθήσεις έχουν τη δική τους, αποκλειστική οσμή (και χρώμα), είναι γνωατό από την ιατρική της αρχαιότητας. Τουλάχιστον από τον 4ο, πΧ. αιώνα, η αρχαία Κινέζικη και Ελληνική Ιατρική Γραμματεία αναγνωρίζει τη συμβολή των αισθήσεων του Ιατρού, πέραν της αφής, στη διάγνωση παθολογικών εκτροπών. O Ιπποκράτης (460-370 π.Χ., σημείωνε στα "προφητικά" του ΙΙ, ότι ο πυρέσσων ασθενής αποπνέει χαρακτηριστική οσμή "οι ιατροί, έγραφε, συγκεκριμένα, οσφραίνονται την αιτία του πυρετού, αλλά η οσμή τους διαφέρει πολύ". Στην αρχαία κινέζικη ιατρική γραμματεία συναντιώνται κείμενα του "the Nan Jing Classic of Difficulties" στα οποία συμπεριλαμβάνεται ότι "... όλες οι παθήσεις των πέντε συμπαγών οργάνων του ανθρώπινου σώματος (πνεύμων, ήπαρ, καρδιά, νεφροί, εγκέφαλος) αντανακλώνται στον εξωτερικό κόσμο με έντονη αναγνώριση οσμής και χρώματος. Για τις παθήσεις του ήπατος, το χρώμα είναι γκρί και η μυρωδιά χαρακτηριστική (δίκην φωλεάς ποντικών). Ακόμη και στα ιατρικά εγχειρίδια προηγούμενης γενιάς, μπορούμε να εντοπίσουμε την παράθεση οσφρητικών και χρωματικών χαρακτήρων των διαφόρων παθήσεων (Κρικέλης Ι.: Φυσική εξέταση και διάγνωση, Αθήνα, 1959).

 Γενικά, ανάλυση δειγμάτων εκπνεόμενου αέρα είναι μη παρεμβατική μέθοδος και δυνητικά αποτελεσματική στο προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του πνεύμονος, καθώς έχει γνωστεί ότι η σύνθεση των οργανικών συστατικών του εκπνεόμενου αέρα είναι διαφορετική στους καρκινοπαθείς, συγκριτικά με τον υγιή πληθυσμό (►). Στο συμπύκνωμα του εκπνεόμενου αέρα στους καρκινοπαθείς ασθενείς οι συγκεντρώσεις και το είδος των συστατικών διαφέρει από εκείνο στους υγιείς, ακόμη και καπνιστές.

 Οι χημικές δοκιμασίες του εκπνεόμενου αέρα εκτείνονται σ΄ένα πολύ ευρύ φάσμα εξετάσεων, από τη μέτρηση του εκπνεόμενου ΝΟ, με το οποίο ελέγχεται η αντιφελγμονώδης δράση της αντιασθματικής θεραπείας, μέχρι τον έλεγχο πτητικών οργανικών συστατικών (: ΠΟΣ) και μη πτητικών συστατικών (: ΜΠΣ) που παρασύρονται στο εκπνευστικό συμπύκνωμα (ΕΣ) (►, ►, ►). Πρόσφατα, έχει εκδηλωθεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην έρευνα του πνεύμονος μέσω μη παρεμβατικών τεχνικών, όπως η μέθοδος των προκλητών πτυέλων, και η μέτρηση βιοδεικτών στο εκπνευστικό συμπύκνωμα, όπως το ΝΟ, η αδενοσίνη, αμμωνία, το υπεροξείδιο του υδρογόνου, ισοπρανικές προσταγλανδίνες, πεπτίδια, κυτοκίνες, πρωτόνια και άλλα ιόντα (►). Τα ΠΟΣ στην ανθρώπινη αναπνοή περιεγράφησαν, αρχικά από τους Pauling και συν., οι οποίοι ανίχνευσαν ~250 ουσίες παρασυρόμενες με την εκπνοή, αλλά ήδη είναι γνωστό ότι το εκπνευστικό συμπύκνωμα εμπεριέχει χιλιάδες ΠΟΣ (►), τα πλείστα εξ αυτών σε πικομοριακές πυκνότητες (10⁻¹²mol·L⁻¹ ή επιμερισμένη ύλη ανά τρισεκατομμύριο).   

 Στον υγιή, μπορούν να ανιχνευθούν πάνω από 3000 διαφορετικά ΠΟΣ, αν και μόνο 20-30 εξ αυτών είναι παρόντα σε όλους του ανθρώπους. Μεταξύ αυτών, το ισοπρένιο, τα αλκένια, τα μεθυλαλκένια, και παράγωγα του βενζενίου (►, ►). Τα ΠΟΣ προέρχονται από δύο κύριες πηγές: [α] εξωγενή, που παρασύρονται με την εισπνοή η απορροφούνται από το δέρμα, και, ακολούθως εκπνεόνται και, [β] τα ενδογενή, που παράγονται από διάφορες βιοχημικές διαδικασίες, οπουδήποτε στον οργανισμό, από όπου, ακολούθως, μεταφέρονται με το αίμα στις κυψελίδες από όπου αποβάλλονται με την εκπνοή. Οι βασικές κυτταρικές λειτουργίες, όπως η διατήρηση της ακεραιότητας της κυτταρικής μεμβράνης, ο κυτταρικός μεταβολισμός προς παραγωγή ενέργειας και το οξειδωτικό stress, είναι γνωστό ότι συνδέονται με την παραγωγή ΠΟΣ (: πτητικά οργανικά συστατικά του εκπνεόμενου αέρος). Τα αλκένια παράγονται κατά την λιπιδική υπεροξείδωση των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, και θεωρούνται ως ένας νέος βιοδείκτης οξειδωτικού stress (►). Αλδεΰδες, πενταιθάνη και αιθάνη παράγονται κατά το οξειδωτικό stress και ανιχνεύονται στο εκπνευστικό συμπύκνωμα (►). Η ακετόνη, επίσης, παράγεται μέσω αποκαρβοξυλιώσεως του ακεοξεικού οξέος, κατά λιπιδική υπεροξείδωση των πολυακόρεστων οξέων. Επιπλέον, το ισοπρένιο παράγεται από το Co-A (ακετυλσυνένζυμο A) και συνδέεται με τη σύνθεση της χοληστερόλης (►).

 Πολλοί ΠΟΣ καταβολίζονται μέσω των οξειδωτικών ενζύμων του κυτοχρώματος Ρ450 (►). Ανεξάρτητα από την απόσταση του οργάνου, στο οποίο παράγονται, τα ΠΟΣ μπορούν να μεταφερθούν μέσω του αίματος στους πνεύμονες και να εκπνευσθούν. Επομένως, η αφετηρία των ΠΟΣ, πιστεύεται ότι, είναι κατά βάση οι κυψελίδες, αν και δεν έχει διενεργηθεί άμεση σύγκριση της πυκνόττηας των ΠΟΣ στις κυψελίδες και τους αεραγωγούς. Μεταβολές στην παραγωγή ή την κάθαρση των ΠΟΣ μπορεί να απολήξουν σε μεταβολές των συγκεντρώσεών τους στο εκπνευστικό συμπύκνωμα, το οποίο, επίσης, μπορεί να αλλοιωθεί από μεταβολές των περιοχικών πνευμονικών ιδιοτήτων ανταλλαγής αερίων.  Σε πολλές μελέτες έχει επιχειρηθεί η αναγωγή των μεταβολών των ΠΟΣ με παθολογικές εκτροπές διαφόρων οργάνων, αλλά δεν υπάρχουν πληροφορίες αναφορικά με το προφίλ των ΠΟΣ, ανά όργανο και παθολογική εκτροπή.

δειγματοληψία εκπνεόμενου αέρος προς αποτύπωση οσμής, μέσω ηλεκτρονικής οσφρήσεως (►).

 Η ανάλυση της εκπνοής, μέσω τεχνικής αέριας χρωματογραφίας, έχει διεξοδικά μελετηθεί επί πνευμονικού καρκίνου και, πάντως, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πνευμονοπάθεια, συμπεριλαμβανομένων του άσθματος, της πνευμονικής ινώσεως, των κοκκιωματωδών πνευμονοπαθειών και της ΧΑΠ.  Σε πολλές μελέτες, με χρήση αέριας χρωματογραφίας,  έχει δειχθεί ότι η σύνθεση των ΠΟΣ της εκπνοής διαφέρει μεταξύ υγιών-καπνιστών ή μη, πασχόντων από άλλες πνευμονοπάθειες (►) και ασθενών με πνευμονικό καρκίνο (►), στην διαμόρφωση της οποίας εμπλέκεται ο πολυμορφομισμός που παρατηρείται στην καρκινογένεση, καθώς η ενεργοποίηση ενός ενζύμου, του CYP-1A1, επιταχύνει τον καταβολισμό πολλών ΠΟΣ, που παράγονται κατα το οξειδωτικό stress. Είναι γνωστό, π.χ., ότι η έκφραση της αντιοξειδωτικής δεσμουτάσης και καταλάσης σε διαφόρους πνευμονικούς καρκινικούς ιστούς είναι διαφορετική, παρ΄ό,τι στους φυσιολογικούς ιστούς (►).  Με αναφορά στη βιοποικιλότητα των ΠΟΣ επί πνευμονικού καρκίνου ή άλλων παθολογικών καταστάσεων και υγιών, αναγνωρίζεται 93% ακρίβεια στην πρώιμη διάγνωση του πνευμονικού καρκίνου (►, ►).

στην  παρατιθέμενη εικόνα διακρίνεται η μέσω αέριας χρωματογραφίας ανάλυση των ΠΟΣ σε [α] φυσιολογικά άτομα, [β] άτομα με αρνητική βροχοσκόπηση, [γ] ασθενή με πρωτοπαθή πνευμονικό καρκίνο και, [δ] μεταστατικό καρκίνο (►). 

χρωματομετρικοί αισθητήρες

πρόοδοι στην πρώιμη διάγνωση του πνευμονικού καρκίνου με τη χρήση αναλύσεως πτητικών οργανικών συστατικών του εκπνευστικού συμπυκνώματος: από την απεικόνιση στους αισθητήρες.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, 1.37 εκατομ. άτομα κατέληξαν από καρκίνο του πνεύμονος, στον κόσμο, το 2008, αναδεικνύοντας τον ΠΚ πρώτη αιτία θανάτου από νεοπλάσματα. Εντούτοις, η θνητότητα από ΠΚ μπορεί να μειωθεί δραστικά, εάν αναδειχθούν αποτελεσματικότερες μέθοδοι πρώιμης -προσυμπτωματικής- διαγνώσεως κι εφαρμοστούν οι κατάλληλες θεραπείες. Ατυχώς, οι παραδοσιακές απεικονιστικές τεχνικές δεν αποδίδουν ικανοποιητικά στην πρώιμη ταυτοποίηση των περιπτώσεων με ΠΚ, λόγω ειδικών περιορισμών εξορμούμενων από τις τεχνικές τους ιδιότητες. Ως εναλλακτική μέθοδος, ελέγχεται η ανάλυση των εκπνευστικού συμπυκνώματος επειδή μπορεί να αντανακλά τη βιοχημική κατάσταση του οργανισμού και παρέχει διαγνωστικά κλειδιά σε μερικές πνευμονοπάθειες, συμπεριλαμβανομένου του πνευμονικού καρκίνου σε εντελώς πρώιμο στάδιο.

Η πρώιμη διάγνωση του πνευμονικού καρκίνου, βασισμένη στην ανάλυση του εκιπνευστικού συμπυκνώματος καθίσταται προοδευτικά περισσότερο αξιόπιστη τεχνική, επειδή είναι μη παρεμβατική μέθοδος, υψηλής ευαισθησίας, απλή και χαμηλού κόστους. Στη μελέτη τους αυτή, οι Li W¹, Liu HY και συν (2014),  περιγράφουν τους περιορισμούς των παραδοσιακών απεικονιστικών τεχνικών για την πρώιμη διάγνωση του ΠΚ, και περιγράφουν τους πιθανούς μηχανισμούς απελευεθρώσεως πτητικών συστατικών από τα καρκινικά κύτταρα παραθέτουν ενδείξεις επί της βασιμότητας της αναγνωρίασεως παρόμοιων παθήσεων, στηριγμένων στις ιδιότητες του εκπνευστικού συμπυκνώματος, και παραθέτουν πρόδομα συμπεράσματα από τη μελέτη της ηλεκτρονικής οσφρήσεως, που βασίζεται σε ευαίσθητους αισθητήρες αερίων. 

Συμπερασματικά, η ανάλυση του εκπνεσυτιθκού συμπυκνώματος είναι ακριβέστερη μέθοδος κι, επομένως, προτιμότερη μέθοδος, συγκριτικά με τις απεικονιστικές τεχνικές.

  η ηλεκτρονική όσφρηση

 Η ηλεκτρονική όσφρηση (: Electronic noses) βασίζεται σε ειδικούς αισθητήρες που αντιδρούν σε ειδικά χαρακτηριστικά ενός οσμηρού μορίου, όπως τα ΠΟΣ του εκπνευστικού συμπυκνώματος. Όπως το ανθρώπινο οσφρητικό σύστημα, το ηλεκτρονικό οσφρητικό σύστημα, επίσης, παράγει μια οσφρητική καταγραφή που μπορεί να συγκριθεί με πρότυπες παρόμοιες. 

Στην εικόνα παρατίθεται μια ηλεκτρονική καταγραφή πτητικών οργανικών συστατικών του εκπνευστικού συμπυκνώματος ασθενούς με πνευμονικό κακρίνο (►).  Η καταγραφή επετεύχθη με τη βοήθεια 32 αισθητήρων ηλεκτρονικής οσφρήσεως, ως μεταβολή της αισθητικής αντιστάσεως (ΔR/R).

 Η χρήση της ηλεκτρονικής οσφρήσεως για την πρώιμη ανίχνευση πνευμονικού καρκίνου προσφέρει δυνητικά πλεονεκτήματα, όπως υψηλή ευαισθησία, ευκολία εφαρμογής της εξετάσεως μέσω φορητών συσκευών, αλλά έχει και μειονεκτήματα, απώλεια ευαισθησίας παρουσία υδρατμών ή υψηλών συγκεντρώσεων ενός συστατικού, απόκλιση του αισθητήρος επί αδυναμίας βαθμονομήσεώς του, σχετικά μικρός χρόνος ζωής μερικών, τουλάχιστον, αισθητήρων. Επομένως παρίσταται ανάγκη να εξελιχθεί η μέθοδος, τόσο ως προς την τελειοποίηση των αναγκαίων συσκευών, όσο και ως προς την κατασκευή κατάλληλων λογισμικών.

η οσφρητική ικανότητα των σκυλιών

Μια νέα μέθοδος προσυμπτωματικής αναγνωρίσεως ασθενών με πνευμονικό καρκίνο, σε αντιδιαστολή με άλλες πνευμονοπάθειες, προτείνεται, ήδη, κάνοντας χρήση της πολύ υψηλής οσφρητικής ικανότητας των σκύλων και του γεγονότος ότι τα συμπυκνώματα εκπνοής μπορούν να διακριθούν από ειδικές για την υποκείμενη πάθηση οσμές (►). Ειδικά εκπαιδευμένοι σκυλιά έχουν την ικανότητα να αναγνωρίσουν με ικανοποιητική ακρίβεια, ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονος ή άλλες μορφές νεοπλασία, όπως το μελάνωμα (►) και να διακρίνουν ασθενείς με άλλες πνευμονοπάθειες (όπως χρόνια αποφρακτική πνευνονοπάθεια), ανεξάρτητα με την καπνιστική συνήθεια ή τις προσλαμβανόμενες τροφές (►). Μπορούν, επιπλέον, να εκπαιδευτούν ώστε να εκπέμπουν το κατάλληλο, με τη διαπίστωσή τους "σήμα". Μέσω της μεγάλης οσφρητικής τους ικανότητας, αλλά και της ικανότητάς τους να "δείχνουν" επισημαινόμενες διαφορές, τα σκυλιά μπορούν να εκπαιδευτούν, ώστε να διακρίνουν την εκπνοή ατόμων με πνευμονικό καρκίνο (►).

Οι προαναφερόμενοι ερευνητές, δημοσιεύοντας ένα άρθρο τους, στο επίσημο περιοδικό της European Resiratory Society, αναγνωρίζουν ότι με τη στρατρολόγηση ειδικά εκπαιδευμένων  σκύλων, μπορεί  να ανιχνευθεί ο καρκίνος των πνευμόνων σε προδιηθητικό στάδιο, όταν, δηλαδή, ακόμη ευρίσκεται σε χειρουργήσιμο και, γι αυτό, ιάσιμο, στάδιο. Η ευαισθησία της μεθόδου που πρότειναν για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονος, 90% και η ειδικότητα 72%, ανάγεται στην, μέχρι στιγμής, καλύτερη μέθοδο πρώιμης διαγνώσεως του καρκίνου του πνεύμονος (!). Σε μια άρτια σχεδιασμένη μελέτη, την οποία εκπόνησαν, συμπεριέλαβαν 60 καρκινοπαθείς ασθενείς, 110 υγιείς μάρτυρες και 50 ασθενείς με μη νεοπλασματικές πνευμονοπάθειες. Με τη μελέτη τους αυτή επιβεβαιώσαν ευρήματα προηγουμένων, αναφορικά με την οσφρητική ικανότητα εκπαιδευμένων σκύλων να ανιχνεύουν πρώιμες περιπτώσεις πνευμονικού καρκίνου (►). Η οσφρητική ικανότητα των σκύλων είναι μια από τις πολλές μεθόδους, που διατίθενται για την "οσφρητική" ανίχνευση του πνευμονικού νεοπλάσματος, καθώς μέθοδοι "ηλεκτρονικών" αισθήσεων, όπως η όσφρηση, τελούν υπό εντατική έρευνα και, πρόσφατα έχει δημοσιευθεί ένα άρθρο, στο οποίο συγκεφαλαιώνονται όλα τα δεδομένα, τα οποία αφορούν στους βιοδείκτες του εκπνευστικού συμπυκνώματος ή αναλύσεων του εκπνεόμενου αέρος  επί ασθενών με πνευμονικό καρκίνο ή άλλες παθήσεις.

 Τι είναι εκείνο που κάνει τους ασθενείς με πνευμονικό καρκίνο να αποπνέουν διαφορετική οσμή; το ερώτημα αυτό επιχειρήθηκε να απαντηθεί στη μελέτη των Horváth et al., (►, ►) επί καρκινικού ιστού ωοθηκών. Κατέστη δυνατόν να εκπαιδεύσουν σκυλιά στη διάκριση καρκινικού ιστού από ιστούς ωοθηκών χωρίς νεόπλασμα. Τα συμπεράσματά τους εμπλουτίζουν τις γνώσεις μας ότι μεταβολικά παράγωγα των καρκινικών κυττάρων παράγουν διάφορες πτητικές ενώσεις, χαρακτηρίζοντας την απόπνοια των καρκινοπαθών, που γίνεται αντιληπτή από τα σκυλιά. Κατά μία υπόθεση, τα ΠΟΣ που παράγονται από τους καρκινικούς ιστούς και αναγνωρίζονται από τα σκυλιά, είναι προϊόντα γονιδίων του συστήματος μείζονος ιστοσυμβατότητας (major histocompatibility complex, MHC, genes)  (►). Η υπόθεση αυτή ερείδεται σε δύο ομάδες παρατηρήσεων: [α] η απόπνοια του ανθρώπινου σώματος είναι γενετικά καθορισμένη από το MHC, Αυτά τα αντιγονικά μόρια (HLA, άνθρωπος) έχουν διαλυτά και αναγνωρίσιμα ισόφορμα που απαντούν στα σωματικά υγρά, όπως το αίμα, τα ούρα και ο ιδρώτας. [β] Αναγνωρίζεται πολύ ισχυρή συσχέτιση μεταξύ μεταβολών στην έκφραση HLA και τον καρκίνο. Η νεοπλασματική μεταμόρφωση των κυττάρων συνοδεύεται, συχνά, από χαμηλή έκφραση  των μορίων HLA, δηλαδή των ΗLΑ-Α, HLA-B και HLA-C. Επιπλέον, ο καρκίνος συνδέεται με τα μόρια της μη κλασικής τάξεως I HLA, όπως τα HLA-G και HLA-E. Τα ευρήματα αυτά συνηγορούν ότι οι σχέσεις HLA με την απόπνοια των ατόμων με πνευμονικό (ή άλλης εντοπίσεως) καρκίνου θα μπορούσε εύκολα να αναλυθεί, π.χ., μέσω της ηλεκτρονικής οσφρήσεως, ώστε να διατεθεί μια αξιόπιστη μέθοδος εντελώς πρώιμης διαγνώσεως  του καρκίνου του πνεύμονος. Επειδή ο μηχανισμός ανοσοπαρακάμψεως του καρκίνου είναι παρόμοιος με εκείνον που παρατητρείται στην ανοσοανοχή μητρός-εμβρύου, θα μπορούσε, επιπλέον, να προταθεί ακόμη και θεραπευτική μέθοδος με βάση τους μηχανισμούς της διακοπής της κυήσεως.