Η άμεση αντίδραση σε οποιαδήποτε ανωμαλία της οξεοβασικής ισορροπίας αφορά στην ενεργοποίηση βιοχημικών ρυθμιστικών συστημάτων, με την οποία επιδιώκεται η αποκατάσταση της ομοιοστάσεως του οργανισμού. Αμέσως μετά την εγκατάσταση οξείας αναπνευστικής οξεώσεως, πχ., επισημαίνεται μικρή αύξηση της HCO3̄ (περίπου 1 mmol/l αύξηση της HCO3̄ για κάθε 10 mmol/l οξείας αυξήσεως της PaCO2)∙ αμέσως μετά την εγκατάσταση οξείας αναπνευστικής αλκαλώσεως, επισημαίνεται μικρή ελάττωση της HCO3̄ (περίπου 2 mmol/l της HCO3̄ για κάθε 10 mmol/l ελαττώσεως της PaCO2). Και στις δύο περιπτώσεις, η ρυθμιστική αντίδραση οφείλεται αποκλειστικά, στη βιοχημική προσαρμογή των μη διττανθρακικών ρυθμιστικών συστημάτων. Προκειμένου περί μεταβολικών διαταραχών, η ρυθμιστική αντίδραση συνίσταται στην άμεση αύξηση ή την ελάττωση της συγκεντρώσεως των HCO3̄ ή της ΒΕ. Στις περιπτώσεις μεταβολικής διαταραχής, υπεύθυνα για την άμεση, βιοχημική ρυθμιστική προσαρμογή είναι τόσο τα διαττανθρακικά, όσο και τα μη διττανθρακικά ρυθμιστικά συστήματα. Ανεξάρτητα με την πραγματική φύση της πρωτογενούς διαταραχής, (συσσώρευση ή μεγάλη απώλεια οξέων ή βάσεων ) το άμεσο αποτέλεσμα εναι η μεταβολή της ΒΕ και της συγκεντρώσεως των HCO3̄, δηλαδή η άμεση προσαρμογή του μεταβολικού παράγοντος. Επί διαρροϊκού συνδρόμου, πχ., έχουμε πρωτογενή ελάττωση των HCO3̄ και της ΒΕ∙ ενώ επί διαβητικής οξεώσεως έχουμε ρυθμιστική ελάττωση της ΒΕ και της συγκεντρώσεως των HCO3̄. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.