Από παθοφυσιολογικής απόψεως, η πρωτογενής ανωμαλία μπορεί να είναι αναπνευστική, δηλαδή κατακράτηση ή αποβολή CO2 ή μεταβολική, δηλαδή συσσώρευση ή αποβολή μη πτητικών οξέων. Ο καθορισμός της πρωτογενούς διαταραχής είναι, στις περισσότερες των περιπτώσεων, ευχερής, βάσει του ιστορικού, της φυσικής εξετάσεως και του ελέγχου των παραμέτρων από την ΑΑΑΑ. Άλλοτε, ο καθορισμός της πρωτοπαθούς διαταραχής είναι δυσχερής. Γενικά, επί αναπνευστικής οξεώσεως ή αλκαλώσεως, η πρωτογενής ανωμαλία προέρχεται από δυσλειτουργία ενός μόνο οργάνου, του αναπνευστικού, και αφορά στη διαταραχή μιας μόνο παραμέτρου, της PaCO2. Επί μεταβολικής, όμως, διαταραχής, η πρωτογενής ανωμαλία οφείλεται σε δυσλειτουργία ενός ή περισσοτέρων μεταξύ πολλών οργάνων και, επομένως, αφορά σε διάφορα προϊόντα μεταβολισμού.
άμεση, βιοχημική, ρυθμιστική αντίδραση
όψιμη φυσιολογική ρυθμιστική αντίδραση