Φάρμακα, παρασυμπαθητικομιμητικά

Οι παρασυμπαθητικομιμητικοί (παρασυμπαθητικοτονικοί) παράγοντες εκδηλώνουν ενέργειες παρόμοιες με εκείνες που παρατηρούνται μετά διέγερση των μεταγαγγλιακών ινών του παρασυμπαθητικού και ορισμένων μεταγαγγλιακών ινών του συμπαθητικού, που χρησιμοποιούν ως νευροδιαβιβαστή την  ακετυλοχολίνη και απολήγουν, κυρίως, στα αιμοφόρα αγγεία των σκελετικών μυών. Τα όργανα στόχοι των παρασυμπαθητικομιμητικών φαρμάκων είναι οι λείες μυικές ίνες, οι εξωκρινείς αδένες και η καρδιά. Δηλαδή αφορούν δράσεις μουσκαρινικές και λιγότερο νικοτινικές. Προκαλούν διέγερση του παρασυμπαθητικού (: παρασυμπαθητικοτονία, βαγοτονία), που εκδηλώνεται με: αύξηση της κινητικότητας και των εκκρίσεων του γαστρεντερικού σωλήνος  υπερέκκριση των σιελογόνων, ιδρωτοποιών και δακρυϊκών αδένων  αύξηση του μυικού τόνου των λείων μυών, όπως σύσπαση των βρόγχων και εντέρου, με εξαίρεση τα λεία μυικά κύτταρα των αιμοφόρων αγγείων, που δέχονται μόνο συμπαθητικά νεύρα. Εξασθένιση της καρδιακής λειτουργίας και μείωση της ενέργειας που καταναλώνει.

Στην ομάδα αυτή ανήκουν φάρμακα που: [α] ενεργούν άμεσα στους υποδοχείς ακετυλοχολίνης (à1308)· [β] ενεργούν έμμεσα, αναστέλλοντας τη δράση της ακετυλοχολινεσταράσης (à201, 202), κατά τρόπο αναστρέψιμο ή μη αναστρέψιμο. Στα άμεσης δράσης ανήκουν οι εστέρες χολίνης (ακετυλοχολίνη, καρβαχόλη, μεθαχολίνη) και τα αλακαλοειδή (αρεκολίνη, πιλοκαρπίνη, μουσκαρίνη). Στα έμμεσης δράσης ανήκουν αναστρέψιμοι και μη αναστρέψιμοι αναστολείς της χολινεστεράσης. Στους αναστρέψιμους παράγοντες εντάσσονται αλκαλοειδή (φυσοστιγμίνη), συνθετικά (νεοστιγμίνη, πυριδοστιγμίνη, εδροφώνιο, αμβενόνιο), ενώ στους μη αναστρέψιμους εντάσσονται οι οργανοφωσφορικοί εστέρες.