Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

 Στον παρατιθέμενο πίνακα καταχωρούνται μονήρεις σκιάσεις, οι οποίες (α] ορίζονται με διακριτά όρια, αλλά όχι υποχρεωτικά σαφώς αφοριζόμενα, [β] μπορεί να έχουν ομαλή, λοβωτή ή ομφαλοειδή περίμετρο, [γ] μπορεί να αποτιτανούνται (AT) ή να υφίστανται εκσκαφή (EK), [δ] να συνοδεύονται από δορυφόρες σκιάσεις [ε] να περιβάλλονται από αεριζόμενο πνεύμονα ή να εφάπτονται κατά ένα μέρος στον σπλαχνικό υπεζωκότα και με ελεύθερο ένα τμήμα της περιμέτρου τους, σε επαφή με αεριζόμενο πνεύμονα, [ζτ] να συνοδεύονται ή όχι από συμπτώματα

νομισματοειδείς σκιάσεις Ø<6 εκ.

αιτιολογία	επίπτωση, εντόπιση, μέγεθος και σχήμα, ΑΤ=αποτιτάνωση, ΕΚ=εκσκαφή, σχόλια	απεικονιστικά παραδείγματα
συγγενείς διαμαρτίες
βρογχογενείς κύστεις	3η δεκαετία της ζωής, άνδρες, κάτω λοβός, μεσω τρίτο του πνεύμονος, μερικά εκ., στρόγγυλη ή ωοειδής, ΑΤ=σπάνια, ΕΚ= ναι, όταν επικοινωνεί με βρόγχο
βρογχοπνευμονικό απόλυμμα	σπάνια σε αυτό το μέγεθος, σχεδόν αποκλειστκά στον κάτω λοβό, σε επαφή με το διάφραγμα, συνήθως >6 εκ., ΑΤ=όχι, ΕΚ= συνήθης
πνευμονική αρτηριοφλεβώδης επικοινωνία	σπάνια, 0.6%, στα 2/3 των περιπτώσεων, η βλάβη είναι μονήρης, στους κάτω λοβούς, ~6 εκ., στρόγγυλη ή ωοειδής, ελαφρά λοβώδης, σαφώς αφοριζόμενη, ΑΤ=σπάνια, οφειλόμενες σε φλεβόλιθους, ΕΚ=όχι
κιρσοί πνευμονικής φλέβας	σπανιότατη, μόνο 50 περιπτώσεις, μέσο τρίτο του πνεύμονος, η γλωττιδική φλέβα αριστερά ή η μέση βασική δεξιά, μερικά εκ., σαφώς αφοριζόμενη, ΑΤ=όχι, ΕΚ=όχι
συγγενής βρογχική ατρησία	πολύ σπάνια, κορυφοπίσθιος του αριστερού άνω λοβού, ωοειδής σκίαση, καλώς αφοριζόμενη, ΑΤ=όχι, Εκ=όχι
λοιμώδη αίτια νομισματοειδών σκιάσεων
βακτήρια, φυματίωση, φυμάτωμα	συχνή, συχνά στα άνω πνευμονικά πεδία, δεξιά συχνότερα από αριστερά, 0.5-4.0 εκ.,(25%) λοβώδης, Ατ, συχνά, Εκ, σπανιότερα  στην εικόνα σύμπλεγμα Rank, δεξιά φυμάτωμα εγκεφάλου
μύκητες, ιστοπλάσμωση	συχνή, συχνότερα στους κάτω παρά στους άνω λοβούς, σπάνια>3 εκ., στρόγγυλη ή ωοειδής, ΑΤ= συνήθης, συνήθως στο κεντρικό τμήμα, "σημείο στόχου", ΕΚ=σπάνια.
κοκκιδιοειδές	σπάνιο, προτίμηση στους άνω λοβούς, 0.5-3.0 εκ., σαφώς αφοριζόμενο, ΑΤ=σποραδικά, ΕΚ= συχνά, μπορεί να είναι με παχειά ή λεπτά τοιχώματα
ασπέργιλλος	ιδιαίτερα σπάνιο, ουσιωδώς περιορίζεται σε ασθενείς με άσθμα, 2-6 εκ., σπάνια μέχρι 8εκ.,τείνει να μοιάζει με δάκτυλο ή Υ ή V ΑΤ=όχι, ΕΚ=αληθής εκσκαφή συμβαίνει σπάνια, οφειλόμενη σε πνευμονική νέκρωση, αλλά υδραερικό επίπεδο συμβαίνει συχνότερα,
κρυπτόκοκκος	ασυνήθης, κάτω λοβοί,  περιφερικώς, 2-10 εκ., ομοιογενής και σαφώς αφοριζόμενη νομισματοειδής σκίαση ΑΤ=όχι, ΕΚ=πολύ σπάνια.
παράσιτα, εχινόκοκκος κύστις	συχνό στις ενδημικές περιοχές, στους κάτω λοβούς, δεξιά συχνότερα από αριστερά, 1-10 εκ., σαφώς αφοριζόμενη, τείνει να λάβει ακανόνιστο σχήμα, ΑΤ=πολύ σπάνια, Εκ=συχνή
ανοσολογικά αίτια νομισματοειδών σκιάσεων
ρευματοειδής νεκρoβιωτικός όζος	σπάνιος, στην περιφέρεια υποπλεύρια περιοχή, συνήθως στους κάω λοβούς, 3 mm - 7cm σαφώς αφοριζόμενη μαλακή, ΑΤ=όχι, ΕΚ=συχνή, με παχειά τοιχώματα
κοκκιωμάτωση Wegener	σπάνια, δεν έχει ανατομική προτίμηση, μέγεθος από μερικά χιλ., μέχρι 9 εκ., σαφώς αφοριζόμενη σκίαση, ΑΤ=όχι, ΕΚ=σε λιγότερες των 1/2 του περιπτώσεων. Συνήθως είνα πολλαπλοί όζοι, αλλά δεν αποκλείεται να είναι μονήρεις (4/20) σε μια σειρά.
νεοπλασματικά αίτια νομισματοειδών σκιάσεων
βρογχικό αδένωμα	επίπτωση συγκριτικά με το βρογχογενεές καρκίνωμα 1:50, 20-25% όλων των βρογχικών αδενωμάτων εμφανίζονται  ως μονήρεις όζοι, προτίμηση στον δεξιό άνω και μέσο λοβό και γλωττίδα. διαμέτρου 1010 εκ., στρόγγυλη σκίαση ή ωοειδής, ελαφρά λοβωτή, ΑΤ=σπάνια, ΕΚ=σπάνια
αμάρτωμα	αποτeλεί το 5% των μονήρων όγκων του πνεύμονος, δεν έχει τοπογραφική προτίμηση, η πλειονότητα είναι διαμέρου <4 εκ., καλά αφοριζόμενο συχνότερα λοβωτής παρυφής παρά λεία 2:1, ΑΤ, ποικίλλει με εικόνα popcorn, μια απεικόνιση που είναι παθογνωμονική, ΕΚ=όχι.
λειομύωμα, λίπωμα, ίνωμα,αιμαγγείωμα, αιμαγγειοενδοθηλίωμα, χημοδέκτωμα, μυοβλάστωμα, χόνδρωμα, τεράτωμα, φλεγμονώδης ψεδοόγκος	σπάνιότατοι όγκοι, χωρίς αναγνωρισμένη τοπογραφική προτίμηση, μέχρι 6 εκ., διαμέτρου, συνήθως σαφώς αφοριζόμενη, ΑΤ=σπάνια, Εκ=όχι στην εικόνα αριστερά διακρίνεται λίπωμα υπεζωκότος, στο μέσο πνευμονικό πεδίο.
βρογχογενές καρκίνωμα	η επίπτωση ποικίλει ευρέως, γενικά, 40% των μονήρων όζων αποδεικνύεται ότι είναι νεόπλασμα. κυρίως στους άνω λοβούς, συχνά >2 εκ., διαμέτρου, η περίμετρός του τείνει να είναι λοβωτή, ή ομφαλοειδής, και ασαφώς οριζόμενη, ΑΤ= πολύ σπάνια, ΕK=2-10%
αιματογενής μετάσταση	3-5% των ασυμπτωματικών όζων, συνήθως στους κάτω λοβούς, 3χιλ.-5 εκ., λεία περίμετρος ή ελαφρά λοβωτή, ΑΤ=σπάνια και μόνο εάν πρόκειται για οστεογενές σάρκωμα, ή χονδροσάρκωμα. ΕΚ=μερικές φορές,
βρογχοκυψελιδικό καρκίνωμα	η συχνότερη εικόνα εντοπισμένου βρογχοκυψελιδικού καρκινώματος, δεν έχει τοπογραφική προτίμηση, μέγεθος 1-6εκ., διαμέτρου, στρόγγυλη, λεία περίμετρος ή ελαφρά λοβωτή, με τάση σαφώς αφορίσεως, ΑΤ=όχι, ΕΚ=σπάνια
λέμφωμα μη Hodgkin	σπάνιο ως μονήρης όζος, δεν έχει τοπογραφική προτίμηση 2 χιλ-6 εκ., στρόγγυλη ή ωοειδής σκίαση, τριγωνική ή πολυεδρική, τείνει να έχει ασαφή περίμετρο, ΑΤ=όχι, ΕΚ=μπορεί να εμφανιστεί με τη μορφή κυστικών αλλοιώσεων, οπότε μπορεί να εκληφθεό ως εκσκαφή
πολλαπλούν μυέλωμα	σπάνιο, χωρίς τοπογραφική προτίμηση, διαμέτρου μέχρις 6 εκ., με λοβωτή παρυφή, ΑΤ=όχι, ΕK=όχι
βρογχοπνευμονική αμυλοείδωση	εξαιρετικά σπάνια, χωρίς προτίμηση τοπογραφική, διαμέτρου μέχρι 5 εκ., ΑΤ=σε σποραδικές περιπτώσεις στην περιφέρεια, ΕΚ=σποραδικά
εισρόφηση
λιποειδής πνευμονία	σπάνιο, συνήθως στα εξαρτημένα τμήματα του άνω και κάτω λοβού, αλλά δεν αποκλείεται στο μέσο λοβό ή τη γλωττίδα 5χιλ-6εκ., σαφώς αφορίζομενα όρια, μερικές φορές με γραμμεοεδείς ακτινοβολίες προς την περιφέρεια, ΑΤ=όχι, ΕΚ=όχι
τραύμα
πνευμονικό αιμάτωμα	ασύνηθες. Συνήθως σε υποπλεύρια περιοχή, 2-6 εκ., ή και πολύ ευρύτερο, με λεία παρυφή, ΑΤ=όχι, ΕΚ=είναι αποτέλεσμα αιμορραγίας μέσα στο πνευμονικό παρέγχυμα, επομένως απότοκο ρήξεως ή κύστεως. Επομένως, δεν αποκλείεται να εμφανιστεί με υδραερικό επίπεδο, ως αποτέλεσμα επικοινωνίας του με το βρογχικό δένδρο

μονήρεις όζοι Ø<3 cm

Ορισμός: μονήρης όζος Ø<3 cm. Περιβάλλεται από φυσιολογικό παρέγχυμα, χωρίς λεμφαδενοπάθεια, ή πλευριτική συλλογή. Συχνά τυχαία ευρήματα (incidentolamata), ιδιαίτερα μετά την ↑της διαδόσεως της CT. Μπορεί, συχνά να είναι πρώιμα ευρήματα αναδυόμενης κακοήθειας.

Διάγνωση: ιστορικό, καρκίνος, κάπνισμα, ηλικία (<20 ετών⇒2% κακόηθες+15% για κάθε δεκαετία της ζωής >30).
αξονική τομογραφία: μέγεθος, σχήμα, Ca²⁺ λεμφαδνοπάθεια, πλευριτική συλλογή, σύγκριση με παλαιότερες αξονικές τομογραφίες, Ø ca⇒↑πιθανότητα της κακοήθειας, περιχαρακωμένη ⇒ κοκκίωμα, ‘popcorn’⇒αμάρτωμα. Παράγοντες κινδύνου για κακοήθεια: Ø: ≥2.3 cm, ηλικία <60, >1 ppd καπνιστής, χωρίς προηγούμενη διακοπή του καπνίσματος (&, &).
Διαγνωστικές εξετάσεις: PET: αναγνωρίζει τη μεταβολική δραστηριότητα των όγκων ευαισθησία 97%, ειδικότητα 78%, για κακοήθεια, ιδίως εάν Ø>8 mm. Επίσης χρήσιμο για την αναγνώριση τη χειρουργική σταδιοποίηση, επειδή μπορεί να εντοπίσει μη αναγνωρισμένες μεταστάσεις (&). Χρήσιμο, επίσης για να υποδείξει από ποια βλάβη πρέπει να παρθεί βιοψία vs παρακολούθηση με κατά σειρά CT (&).
Διαθωρακική δια βελόνης βιοψία: Εάν είναι τεχνικά προσιτό, σε ποσοστό 97% θα απολήξει στην οριστική διάγνωση. Εάναναδειχθεί κακοήθης διαταραχή ή αδιευκρίνιστης αιτιολογίαςàεξαίρεση.
Video Χειρουργική θωρακοσκόπηση: Μέθοδος , ιδιαίτερα υψηλής ευαισθησίας, που, σε ικανό βαθμό, έχει επιπλέον αντικαταατήσει τη θωρακοτομή, για περιπτώσεις που είναι διαδερμικά μη προσβάσιμες.
Διαδερμική βιοψία: Οι περισσότερες βλάβες, που λόγω μικρού μεγέθους είναι δυσχερής ο δειγματισμός τους και η λήψη βιοψίας, με τη βοήθεια ενδοβρογχικών υπερήχων. Η βρογχοσκόπηση με λήψη ξεσμάτων, εάν ο όγκος είναι ορατός, λόγω επινεμήσεως του βρογχικού τοιχώματος (~70%). ↑ της ευαισθησίας παρατηρείται με μεαλύτερου μεγέθους όγκους (&).
Διενέργεια Mantoux, ορολογικές εξετάσεις για μύκητες,    ANCA.
Θεραπεία: Για συμπαγείς μονήρεις όζους Ø>8 mm, ανάλογα με τον κίνδυμνο που επισύρουν. Για χαμηλού κινδύνου μονήρεις όζους (<5%), προγραμματίζεται ακτινολογική πρακολούθηση (με CT). Για ενδιάμεσο κίνδυνο (5-60%), εάν το PET είναι αρνητικό, ακολουθείται το πρωτόκολλο, όπως επί περιπτώσεν με χαμηλό κίνδυνο. Εάν είναι υψηλού κινδύνου (και υποψήφιοι χειρουργικής επεμβάσεως, TBB, TTNB ή VATS ⇒λοβεκτομή, εφόσον αποδειχθεί κακοήθης. Εάν πρόκειται για βλάβη που απεικονίζεται με εικόνα θαμβής υάλου, τίθεται υπό παρακολούθηση, επειδή, ακόμη και ένα πρόκειται για νεοεξεργασία, με αρνητιιό PET, προοδεύει ιδιαίτερα αργά. Εάν Ø≤8mm, τίθεται σε παρακολούθηση με CT, ανά τακτά χρονικά διαστήματα (&,&).
βλέπε: μονήρης όζος, πολλαπλοί όζοι