Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

ΠΝΕΥΜΟΝΟΚΟΝΙΩΣΕΙΣ |πνευμονοκονιώσεις| πυριτίαση και φυματίωση|. Πρόκειται για έναν περιεκτικό όρο, που περιλαμβάνει πνευμονοπάθειες, απότοκες εισπνοής ορυκτής σκόνης από ορυχεία, που απολήγουν στη διάχυτη συνήθως ινωτικής υφής, αντίδραση στη βοτρυδιακή περιοχή των πνευμόνων.
Πνευμονοκονίωση των ανθρακορύγχων, ΠτΑ  (Coal Workers’ Pneumoconiosis (CWP).
Επαγγελματική πνευμονοπάθεια, γνωστή και ως "μαύρος πνεύμονας". αδρό παθολογοανατομικό παρασκεύασμα πνευμονιοσικού πνεύμονος
Αναγνωρίζεται σε άτομα, >60 ετών,  που έχουν μακροπερίοδη επαγγελματική σχέση με ορυχεία εξωρύξεως κάρβουνου.
Είναι επαγγελματική πνευμονοπάθεια που προκαλείται από την έκθεση στη σκόνη κάρβουνου, ελεύθερου πυριτίου.
Παλαιότερα πιστευόταν ότι το πυρίτιο ήταν, επίσης, το άιτιο της πνευμονοκονιώσεως των ανθρακορύγχων.
Στην πραγματικότητα, οφείλεται στην εισπνοή σωματιδίων άνθρακος
Μερικοί ακόμη αποδέχονται τους όρους ανθρακοπυριτίαση ή ανθράκωση, παρ΄όλο ότι τα κοιτάσματα άνθρακος μπορεί να είναι ασφαλτούχα.
Ιστορικά, η πρώτη δημοσίευση περιπτώσεως έγινε από τον Grecory (1831) από τα βρετανικά ορυχεία. Για μεγάλη περίδο, έκτοτε, η ομοιότητα των ευρημάτων με την πυριτίαση οδήγησαν στο εσφαλμένο συμπέρασμα ότι αποτελεί παραλλαγή πυριτίασεως (Collins EL, Gilchrist JC. Effects of dust upon coal trimmers. J Ind Hyg Toxicol 10:101-109 (1928).
η ΠτΑ σταδιοποιείται:
ανθράκωση: σχεδόν σιωπηρή εναπόθεση σωματιδίων άνθρακος
απλή: χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη στον πνευμονικό ιστό μικρών συγκεντρώσεων σκόνης άνθρακος (Ø<5 mm) που διανέμονται ομοιόμορφα, και εμφανίζονται ακτινολογικά μόνο ως κεγχροειδή οζίδια. Η απλή πνευμονοκονίωση δεν συνδυάζεται με συμπτώματα, σημεία ή διαταραχές από το λειτουργικό έλεγχο αναπνοής, ή μεταβολών στην καθόλου πρόγνωση των ασθενών, όπως π.χ., το προσδόκιμο επιβιώσεως. πρώιμη οζώδης βλάβη επί πνευμονοκονιώσεως ανθρακορύγχων.  έμφορτα σκόνης κυψελιδικά μακροοφάγα, και πεταλοειδείς εναποθέσεις κολλαγόνου, στον διάμεσο ιστό. Η κεντρική εριοχή είναι ωχρή, και πλούσια σε κολλαγόνο και η περιφέρεια περιέχει άλλοτε άλλη ποσότητα ινογενούς σκόνης. Το μέγεθος και η έκταση των οζιδίων μπορεί να κατηγοριοποιηθούν για ρευνητικούς λόγους και ανάγκες ταξινομήσεως με σύγκτιση της ακτινογραφίας του ασθνεούς με πρύτπες ακτινογραφίες που διατίθενται από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (&). 
Συνοπτικά, Διακρίνονται, εν γένει, σε τρία μεγέθη οζιδίων (p,q,r) για οζίδια διαμέτρου <1.5, 1.5, 2.0 mm ή >3.0 mm, αντίστοιχα, τρία μεγέθη μικρών ανώμαλων σκιάσεων( s,t,u,), μήκους <1.5, 1.5, 2.0 mm , αντίστοιχα, τρεις κατηγορίες μεγάλων όζων Α, Β, C, μέχρι 50 mm, >50 mm, αλλά που δεν υπερβαίνουν τον όγκο της δεξιάς άνω πνευμονικής ζώνης, ή πολλών όζων, συνολικής διαμέτρου μέχρι Ø50 mm αλλά που δεν υπερβαίνουν τον όγκο της δεξιάς άνω πνευμονικής ζώνης, που μπορεί να φέρουν υπεζωκοτικές πλάκες (&).  Η καλοήθης φύση της απλής πνευμονοκονιώσεως, συχνά δεν εκτιμάται, αλλά, αντίθετα, θεωρείται υπεύθυνη των τυχόντων αναφαινομένω  αναπνεσυτικών συμπτωμάτων, ενώ εναλλακτικές διαγνώσεις, όπως ΧΑΠ, άσθμα, ή ακρδιακή ανεπάρκεια πρέπει να θεωρούνται ως υπεύθυνες παθολογικκές οντότητες των συμπτωμάτων των ασθενών.
επιπλεγμένη: που εξελίσσεται σε μαζική ίνωση (&). Παρατηρείται στο 10% περίπου των ατόμων με  ΠτΑ. 
ακτινολογικά ευρήματα
Απλή ακτινογραφία θώρακος. Αναγνωρίζονται μικρά στρόγγυλα οζίδια, διαμέτρου 1.5 mm, σποραδικά από κοινού (~47%) με δικτυωτές ή δικτυοζώδεις βλάβες. Μερικοί διατείνονται ότι το δικτυακό πρότυπο είναι αντιπροσωπευτικότερο της ΠτΑ (~47%).  Συγκριτικά με τα οζίδια επί πυριτάσεως, τα οζίδια επί ΠτΑ τείνουν να είναι ασαφέστερα, και με περισσότερο κοκκιώδη εμφάνιση. Σε ποσοστό 10-20% των παχόντων, αναγνωρίζονται μικρές αποτιτανώσεις προς το κέντρο των οζιδίων, που διΐστανται από τις διάχυτες αποτιτανώσεις της πυριτιάσεως. Οι δίκην κελύφους αυγού αποτιτανώσεις των παραπυλαίων λεμφαδένων που αποτελούν παθογνωμονικό στοιχείο της απλής πυριτάσεως αναγνωρίζονται σε <2% επί ΠτΑ (&, &).
Οι άνω λοβοί προσβάλλονται συχνότερα, ενώ σημειώνεται, επίσης, συμμετοχή του υπεζωκότος (~18%), αποτιτανώσεις (~19%), και σημαντικό εμφύσημα (~12%) (&, &).
Τα επιμερισμένα σωματίδια άνθρακος, εισπνεόμενα, εναποτίθενται στα κυψελιδικά μακροφάγα, τα οποία τα μεταφέρουν και τα εκφορώνουν πλησίον των αναπνευστικών βρογχιολίων.
Στη περιοχή παρατηρείται πολύ περιορισμένη ινωτική αντίδραση μαζί με τη πυριτίαση, την αμιάντωση, τη βηρυλίωση και την τάλκωση, η ΠτΑ είναι ινωτική πνευμονοκονίωση. Η επιπλεγμένη πνευμονοκονίωση των ανθρακορύψων εμφανίζεται ως μεγάλες μάζες είτε στους άνω λοβούς ή στα κορυφαία βρογχοπνευμονικά τμήματα των κάτω λοβων.
Οι μεγάλες βλάβες που εδράζονται στους άνω λοβούς είναι μηνήρεις μαύρες, μεγάλες μάζες, παρά συναθροίσεις πολλών μικρών οζιδίων, με ρευστό υλικό στον πυρήνα τους, παρά ινωτικό ιστό.
Οι μάζες μπορεί να υποστούν τήξη είτε από φυματίωση ή από σιχαιμική νέκρωση
Οι στρόγγυλες μάζες επί ΠτΑ αναγνωρίζονται κυρίως στους άνω λοβούς Μπορεί να υποστούν τήξη και μπορεί νασυνοδεύονται α-πό σκουρόχρωμη απόχεμψη (μελανόπτυση). Η επιπλεγμένη πνευμονοκονίωση συχνά απολήγει σε δύσπνοια, περιοριστικού τύπου μείωση της ικανότητας αερισμού, μείωση της ικανότητας διαχύσεως στους πνεύμονες και μείωση του πρσδόκιμου επιβιώσεως.
Και, αντίθετα, με την πυριτίαση, δεν εξελίσοσνται μετά την  απομάκρυνση από το υπεύθυνο περιβάλον
Αναγνωρίζεται ευθεία συσχέτιση με τον ποσό της πρασληφθείσας σκόνης και της εκτάσεως των ακτινολογικών ευρημάτων,
βρογχίτις και εμφύσημα των ανθρακορύχων. Οι εργάπτες λιγνιτορυχείων διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο αναπτύξεως χρονίας βρογχίτιδας ή εμφυσήματος, που μπορεί να σχετίζεται με την καπνιστική τους συνήθεια, αν και από το 1993, το Τμήμα κοινωνικής ασφάλειας του ΗΒ, απεφάσισε ότι οι εργάτες που διανύουν 20 και πλέον χρόνια επαγγελματικού βίου και οι οποίοι έχουν υποστεί μείωση του FEV1., έχουν εξανλτήσει τους αντιρροπιστικούς τους μηχανισμούς. 
 Πυριτίαση Αυτή η μορφή πνευμονοκονιώσεως είναι αποτέλεσμα εκθέσεως στο ελεύθερο πυριτίο (οξείδιο του πυριτίου), σε ορυχεία γραφίτου, σιδήρου, ψευδάργυρου, ουρανίου χρυσού, άργυρου, χαλκού,
Επίσης εργαζόμενοι σε χυτήρια σιδήρου ή χαλυβουργεία |απλή οζώδης πυριτίαση| Η πυριτίαση είναι πλέον ασυνήθης σε ανεπτυγμένες χώρες, όπου έχει αναγνωριστεί η επικινδυνότητα του ορυκτού, αλλά μπορεί να συναντάται σε αναπτυσσόμενες χώρες. Η πυριτίαση είναι ο κοινότερος τύπος πνευμονοκονιώσεως (πίνακας).  Η πυριτίαση, ειδικότερα, οφείλεται στην εισπνοή υστάλλων πυριτίου κια αποτελεί παγκοσμίως, τον συχνότερο τύπο πνευμονοκονιώσεως.
Μετά την πέψη του πυριτίου από τα κυψελιδικά μακροφάγα, τα τελευταία θρυματίζονται, και απελευθερώνουν ένζυμα, τα οποία επάγουν ινοπαρταγωγικές διαδικάσεις, προσελκύοντας και ενεργοποιώντας ινοβλάστες και μυοϊνοβλάστες, που επάγουν διαδικασίες ινώσεως.
Η πυριτίαση προδιαθέτει για πνευμονική φυματίωση
βλέπε μακροφάγα και πυρίτιο
Η πυριτίαση εμφανίζει εξελικτική διάθεση, ακόμη και μετά την απομάκρυνση από το υπεύθυνο περιβάλλον. Το χαρακτηριστικό ακτινολογικό εύρημα είναι: πολλαπλά μικρά στρόγγυλα οζίδια διαμέτρου 2-5mm. Συνήθως στους άνω λοβούς, 20% αποτιτανούνται και αναγνωρίζεται διόγκωση των λεμφαδένων. Οι μεγάλες σκιάσεις είναι συναθροίσεις των μικρών συρρεόντων οζιδίων εξελικτική μαζική πνευμονική ίνωση μπορεί να υποστούν εκσκαφή, λόγω φυματιώσεως ή ισχαιμικής νεκρώσεως. Και τέλος, εμφανίζονται αποτιτανώσεις πυλαίων λεμφαδένων σε ποσοστό 5% |Πνευμονοκονίωση των ανθρακορύγχων, ΠτΑ  (Coal Workers’ Pneumoconiosis (CWP)|πνευμονοκονίοωση των ανθρακορύγχων| Η οξεία πυριτίαση είναι αποτέλεσμα σύντομης αλλά πολύ βαριάς εκθέσεως στο πυρίτιο. Οι ασθενείς καθίστανται δυσπνοϊκοί και μπορεί να καταλήξουν εντός λίγων μηνών. Από την ακτινογραφία θώρακος αναγνωρίζονται εικόνες που μοιάζουν με οξύ πνευμονικό οίδημα. 
Επιταχυνόμενη πυριτίαση παρατηρείται όταν η έκθεση δεν είναι πολύ βαριά και η ένταση των συμπτωμάτων, ως βραδέως επιδεινούμενη δύσπνοια, ανάλογα με την έκταση της ινώσεως των κορυφών.  
Η χρόνια πυριτίαση 
 απλή οζώδης πυριτίαση (εικόνα παραπλεύρως)|πυριτίαση|, που είναι η συχνότερη μορφή της και είναι κλινικά και απεικονιστικά παρόμοια με την πνευμονοκονίωση των ανθρακορύγχων. Η χρόνια πυριτίαση εκδηλώνεται με προοδευτικά επιτεινούμενη δύσπνοια, σε διάστημα αρκετών ετών, ενώ από την ακτινογραφια θώρακος αναγνωρίζεται ίνωδη των άνω λοβών και αποτιτανωνμένοι λεμφαδένες.Το οπυριτικό οζίδιο αποτελείται συγκεντρικές πλάκες κολλαγόνου που περιβάλλουν μαι κεντρική περιοχή συναθροισμένης σκόνης που εμπεριέχει κρυστάλους quartz, και αποπεσσόντα μακροφάγα. Υπάρχει σημαντικά αυξημένοις κίνδυνος αναπτύξεως φυματιώσεως σε ασθενείς με πυριτίαση επειδή καθώς το πυριτίο μειώνει την ικανότητα των μακροφάγων να σκοτώνουν μυκοβακτηρίδια. Οι ασθενείς με πυριτίαση είναι, επίσης επιρρεπέστεροι στον πνευμονικό καρκίνο. Από την ακτινογραφία θώρακος αναγνωρίζονται οζώδεις σκιάσεις που ιδίως επινεμούνται τα άνω πνευμονικά πεδία. Οι όζοι είναι συνήθως μεγαλύτεροι και 'σκληρότεροι', συγκριτικά με εκείνους 
βλέπε:Ι. αναπνευστικός πυρετός |ΙΙοξεία χημική πνευμολνίτις|ΙΙ. Η πνευμονία εξ υπεραισθησίας|πνεύμων των εκτροφέων πτηνών|πνεύμων των γεωργών|βυσσίνωση|επαγγελματικό άσθμα|ΙΙΙ. Οι πνευμονοκονιώσεις| Αμιάντωση|Πυριτίαση|