Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Είναι γραφήματα συναρτήσεων της ροής (που παριστάνεται στην τεταγμένη) ως προς τον αντίστοιχο όγκο (που καταγράφεται στην τετμημένη). Κάθε σημείο της καμπύλης έχει ως συντεταγμένες (χ,ψ) τον όγκο που υπολείπεται να εκπνευσθεί και τη ροή υπό την οποία εκπνεύσθηκε ο μέχρι τώρα εκπνευσθείς όγκος.
σχήμα 1. Σχέση μεταξύ των ισόγκων γραμμών πιέσεως-ροής, IVPF (αριστερά) και της καμπύλης μεγίστης εισ/εκπνευστικής ροής, V̇_ΙΜΑΧ V̇_ΕΜΑΧ- όγκου, MEFV, MIFV (δεξιά). Διακρίνεται μια  συστάδα 4 γραμμών IVPF υπό μειούμενους όγκους, a, b c και d. Με τιμή όγκου a, πλησίον της TLC, δεν εμφανίζεται plateau της εκπνευστικής ροής και η μεγίστη εκπνευστική ροή (V̇_Εmax) είναι, καθ΄ολοκληρία εξαρτώμενη από την προσπάθεια. Σε χαμηλότερους πνευμονικούς όγκους, παρατηρείται μεγίστη ροή, που αντιστοιχεί σε εκείνους τους όγκους επί της MEFV που παράγονται κατά τη διενέργεια μιας απλής βίαιης εκπνοής  από το επίπεδο της πλήρους διατάσεως (TLC). Οι αντίστοιχες μέγιστες ροές κατά την εισπνοή είναι πλήρως εξαρτημένες από την προσπάθεια και εμφανίζονται υπό τους ίδιους όγκους, a, b, c και d.
Palv, κυψελιδική πίεση RV, υπολειπόμενος όγκος, V̇i, εισπνευστική ροή
  Είναι δυνατόν να εκπονηθεί η μεγίστη εκπνευστική καμπύλη ροής-όγκου και η μεγίστη εισπνευστική καμπύλη ροής-όγκου. Τα περισσότερα σπιρομετρικά συστήματα έχουν την ικανότητα να καταγράφουν τόσο το εισπνευστικό σκέλος της καμπύλης V-V̇, όσο και το εκπνευστικό σκέλος και έτσι, να παρέχουν μια ολοκληρωμένη καμπύλη πλήρους αναπνευστικού κύκλου. Ολόκληρο το γράφημα, εκπνοή-εισπνοή ονομάζεται γράφημα όγκου-ροής, V-V̇.
  Τα γραφήματα όγκου ροής υποδιαιρούνται σε διάφορα μετρούμενα στοιχεία. Στην παραπλεύρως εικόνα αναπαρίσταται ένα γράφημα όγκου-ροής, επί της οποίας απεικονίζονται οι διάφορες παράμετροι της FVC. Στην περιγραφή των παραμέτρων που ενσωματώνει η καμπύλη V-V̇, εμπεριέχεται ένα πεδίο δυνητικής συγχύσεως, μεταξύ της FEF_X% και της  V̇_{max X}. Τόσο η FEF_50%, όσο και η V̇_{max 50}  αναφέρονται στο ίδιο σημείο στο κατιόν σκέλος της εκπνευστικής καμπύλης όγκου-ροής και, επομένως, έχουν την ίδια αριθμητική τιμή. Επίσης η FEF_25% και η V̇_{max 75}  αναφέρονται, επίσης, στο ίδιο σημείο στο κατιόν σκέλος της καμπύλης V-V̇ και επομένως, έχουν, επίσης, την ίδια αριθμητική τιμή. Οι FEF_x% μπορεί να χρησιμοποιούνται είτε ως παράμετροι της σπιρομετρικής καμπύλης όγκου-χρόνου είτε ως παράμετροι της V-V̇_max . Κατά συμφωνία, οι τιμές V̇_{max x} αποδίδονται σε σχέση με την καμπύλη V-V̇.
Οι καμπύλες όγκου-ροής αποτελούν αναντικατάστατα εργαστηριακά κλειδιά επειδή, συνοπτικά, [α] επιτρέπουν ταυτόχρονη επισκόπηση της εισπνευστικής και εκπνευστικής καμπύλης και άμεση ανάγωση των αριθμητικών τιμών των διαφόρων παραμέτρων της FVC· [β] Η PEFR αναγνωρίζεται ευχερέστερα στην καμπύλη V-V̇, παρ΄ό,τι στην καμπύλη όγκου-χρόνου· [γ] στιγμιαίες ταχύτητες ροής, σε οποιδήποτε σημείο της καμπύλης V-V̇ μπορούν  με ευχέρεια να υπολογιστούν· [δ] η προσθήκη δείκτη χρόνου στην καμπύλη V-V̇ μπορεί να διευκολύνει την αναγνώριση σημείων, όπως ο FEV₁, οι συντεταγμένες του οποίου αναφέρονται στις αντίστοιχες τιμές όγκου, ροής, υπό τις οποίες εκπονήθηκε.|καμπύλης ροής-όγκου | καμύλη ροής-όγκου |καμπύλη ροής-όγκου, περιγραφή | Καμπύλη V̇-V, απόφραξη αεραγωγών|
⇒Η καμπύλη ροής όγκου, V-V̇, αποτελεί αξιόπιστη μέθοδο περιγραφής των λειτουργικών εφεδειών αερισμού των πεννυμόνων,Με τη εξέταση αυτή προβάλλονται οι στιγμιαίες ταχύτητες εισπνευστικής κι εκπνευστικής ροής στον αντίστοιχο όγκο, υπό τον οποίο παρήχθησαν, κατά τη διάρκεια μέγιστης  εισπνευστικής (από το επίπεδο του RV) κι εκπνευστικής (από το επίπεδο της TLC) προσπάθειας. Κατά την αρχή της εκπνοής από το επίπεδο μετά μέγιστη εισπνοή, δηλαδή το επίπεδο της TLC, οι εκπνευστικοί μύες ευρίσκονται σε μηχανικό πλεονέκτημα, κι έτσι, μπορούν να ασκήσουν μεγάλη δύναμη, ενώ οι πνεύμονες ευρίσκονται στην μεγαλύερη διάτασή τους, κι έτσι, σε ελαστικό πλεονέκτημα (έχουν αποθηλκεύησει μεγάλα ποσά ελαστικής ενέργειας) κι, επομένως, οι αεραγωγοί τελούν υπό την μεγαλύτερη διάταση κι επιμήκυνσή τους (σημείο Α, παρακείμενο σχήμα 2). Επειδή οι πνεύμονες έχουν τον μεγαλύτερο όγκο τους, οι ακτινοειδείς εξαρτήξσεις των αεραγωγών από το παρακείμενο παρέγχυμα ουσιαστικά, δηλαδή οι κυψελιδοαρτηριακές μεμβράνες και ο στηρικτικός, συνδετικός τους ιστός, ευρίσκονται υπό την μεγαλύτερη έκταση (:έκπτυξη), ώστε υπσοτηρίζουν τη βατότητα των αεραγωγών, έναντι της δυναμικής συμπιέσεως, που πρόκειται να υποστούν, όταν, αμέσως μετά, αρχίσει η δυναμική εκπνοή, με συμμετοχή των επικουρικών εκπνευστικών μυών. Αυτό σημαίνει ότι η υψηλόερη ροή είναι δυνατή μόνον κατά την αρχή της μεγίστης εκπνοής, κι έτσι, καταγράφεται η αιχμή της μεγίστης εκπνευστικής ροής ~στα 100 πρώτα ms ή εγόσον έχουν εκπνεσυτεί μόλις το 9% της ζωτικής χωητικόττηας (σημείο Β, σχήμα 2). Είναι η αιχμή της μεγίστης ροής και, ουσιαστικά, είναι ό,τι καταγράφει η εξέταση μέσω ενός ροομέτρου.  Με τη βαθμιαία εκκένωση .
Καμπύλη ροής-όγκου, V/V̇_maχ σε ασθενείς με νευρομυϊκές παθήσεις.  |νευρομυϊκές διαταραχές| Θεωρητικά, σε περιπτώσεις με μυϊκή αδυναμία, αναμένεται μείωση του δείκτη Tiffenau (FEV1/VC), αλλά αυτό πρακτικά δεν είναι ο κανόνας. Ο FEV1/VC και η ειδική αγωγιμότητα, sG_aw, εμφανίζουν φυσιολογική ή αυξημένη τιμή, και οι αντιστάσεις, μετρούμενες με τη μέθοδο των  εξαναγκασμένων ταλαντώσεων, είναι επίσης φυσιολογικές.  
Εν τούτοις, η PEFR, που είναι εξαρτώμενη από την προσπάθεια, εμφανίζει σημαντική μείωση, όπως και η μεγίστη εισπνευστική ταχύτητα ροής σε όλους τους πνευμονικούς όγκους (βλ. εικόνα 4). Επομένως, η καμπύλη όγκου-ροής στους ασθενείς με νευρομυϊκά νοσήματα μπορεί να ομοιάζει με την μορφή που παίρνει επί αποφράξεως των ανώτερων αναπνευστικών (εξωθωρακικών) οδών - αλλά, συνήθως δεν εμφανίζεται  το χαρακτηριστικό plateau, στην εκπνευστική ροή.
εικόνα 6. χαρακτηριστική απεικόνιση της αποφράξεως εξωπνευμονικών (εξωθωρακικών) αεραγωγών. Διακρίνονται ταλαντώσεις στην μεγίστη εκπνευστική (και εισπνευστική) ροή, ιδίως  εάν έχουν επίσης προσβληθεί οι μύες των ανώτερων αναπνευστικών οδών (εικόνα πριονιού)  
Η σημαντικότερη κλινική συνέπεια της αδυναμίας των εκπνευστικών μυών είναι η αδυναμία του βηχός. Ο βήχας για να ολοκληρωθεί,  απαιτεί την ανάπτυξη μεγάλης ενδοθωρακικής πιέσεως που συμπιέζει τους ενδοθωρακικούς αεραγωγούς και απολήγει στην μεγάλη αύξηση της ροής και την αποκόλληση των εκκρίσεων από τα τοιχώματα των αεραγωγών. Η επίδραση του βηχός μπορεί να σημειωθεί στην καμπύλη ροής-όγκου, ως παροδικό κύμα ροής που υπερβαίνει τη μεγίστη ροή, που παράγεται υπό τον ίδιο θωρακικό όγκο κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης βίαιης εκπνοής. Η απουσία των παροδικών αυτών υπερβάσεων κατά την επέλευση βηχός, αποτυπώνει σοβαρή αδυναμία μυών. 

Στη μελέτη αυτή τή επιχειρείται μια αξιολόγηση της μαθηματικής εκτίμησης της καμπυλότητας του κατιόντος σκέλους της καμπύλης V-V̇ με την οποία μπορεί να ενισχυθεί η σπιρομετρική ανάδειξη της νόσου των μικρών αεραγωγών. Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν 890 άτομα ηλικίας >=40 ετών, από την καμπύλη ροής-όγκου των οποίων υπολογίστηκαν η κεντρική και περιφερική καμπυλότητα . διαμορφώθηκαν δείκτες καμπυλότητας στο 50% (κεντρική) και το 75% (περιφερική) σημείο του κατιόντος σκέλους της εκπνευστικής καμπύλης ροής όγκου.