Ο πνεύμονας αποτελείται από πολυάριθμες, ανατομικές μονάδες -με λειτουργική αυτονομία- που είναι πολύ μικρότερου μεγέθους, ενός λοβού ή τμήματος. Το δευτερεύον πνευμονικό λοβίδιο και το πνευμονικό βοτρύδιο, είναι η λειτουργική μονάδα του πνευμονικού παρεγχύματος, καθώς ορίζονται από έλυτρο του συνδετικού ιστού, φέρουν ανεξάρτητη λειτουργική αγγείωση και λεμφαγγεία και αδρεύονται από ίδιο βρογχιόλιο, το τελικό βρογχιόλιο.
Το βοτρύδιο απαρτίζεται από τα αναπνευστικά βρογχιόλια, τάξεως 1, 2 και 3, τους κυψελωτούς πόρους, τους κυψελωτούς σάκκους ) και τις κυψελίδες. Ο κυψελωτός πόρος και οι πέραν αυτού κατασκευές, απαρτίζουν το πρωτεύον λοβίδιο. Κατά τον ορισμό που έδωσε ο Muller, το βοτρύδιο εκτε'ίνεται πε΄ραν του τελικού βρογχιολίου, αρδέυεται από το αναπνευσιτκό βρογχιπόλιο 1ης τάξεως. Είναι η μεγαλύτερη μοίρα του πνεύμονος, όλα τα ανατομικά στοιχεία της οποίας συμμετέχουν στην ανταλλαγή αερίων. Κάθε βοτρύδιο έχει διάμετρο 7-8 mm (6-10 mm).
Εικόνα 1. Το δευτερεύον λοβίδιο είναι θεμελιώδης κατασκευή του πνευμονικού παρεγχύματος, και η κατανόηση του είναι ουσιώδης, για τη διερεύνηση των σε λεπτές τομές, παραγομένων εικόνων μέσω της αξονικής τομογραφίας.
Όπως ορίστηκε από τον Miller (1) το δευτερεύον λοβίδιο αντιστοιχεί με την μικρότερη μορφολογική μονάδα του πνεύμονος και οριοθετείται κατά μήκος της περιμέτρου του από έλυτρο συνδετικού ιστού.
Κάθε λοβίδιο αποτελείται από ένα λοβιδιακό βρογχιόλιο, με τοίχωμα, πάχους 0.15 mm, που συνοδεύεται από περιφερικό αρτηρίδιο, τυπικής διαμέτρου 1 mm. Στην περιφέρεια του δευτερεύοντος λοβιδίου, εντοπίζονται πνευμονικά φλεβίδια και λεμφαγγεία (►). βλέπε: περιβρογαγγειακό έλυτρο)
Το πνευμονικό βοτρύδιο είναι μικρότερο του δετερεύοντος βοτρυδίου. Το δευτερεύον βοτρύδιο ορίζεται από το τελικό βρογχιόλιο (δες φωτο παραπάνω), που είναι ο ακροτελέυτιος κλάδος αμιγούς αεραγωγού. και αολουθείται από τα 1ης ράξεως αναπνευστικήα βρογχιόλια (δες το κλασικό άρθρο των Reid και Simmon, Thorax 1958, ► και, επίσης, ►, ►, . The lung. Springfield, Ill: Thomas, 1947; 162–202, . The lung: radiologic-pathologic correlations. St Louis, Mo: Mosby, 1984).
βλέπε: αεραγωγοί, κεντροβοτρυδική βλάβη,
εικόνα 3. Δευτερεύον (ή δευτερογενές λοβίδιο) αποτελείται από περισσότερα βοτρύδια και διακρίνεται επειδή αφορίζεται από διαφραγμάτια, από συνδετικόμ ιστό. ΤΑ διαφραγμάτια αυτά δεν είναι ορατά στην HRCT, αλλά μπορεί να ακταστούν ορατά σε παθολογικέ ςκατάστάσεις, όταν εμπλουτισθούν με νερό ή σημαντική αύξηση των κολλαγονικών ινών. Τ ο δευτερεύον λοβίδιο απαρτίζεται από 3-14 βοτρύδια (8)