Ιατρική ως σχέση αγάπης

import_contacts© Γ.Α.Μ.: ...για ναμην την πάρει το ποτάμι

Όπως και στο παρελθόν, οι έμβιοι οργανισμοί (μαζί τους κι ο άνθρωπος), παρά την ιλιγγιώδη ανάπτυξη της ιατρικής επιστήμης και της βιοτεχνολογίας, υποκύπτουν σε άπειρες προσβολές της υγείας τους, υποφέρουν από πόνους, οργανικές ανεπάρκειες και αναπηρίες. Είναι αλήθεια ότι πολλές από τις παλιές αρρώστιες εκριζώθηκαν, αλλά και πολλές εξακολουθούν να μαίνονται, ενώ άλλες, καινοφανείς, επιπίπτουν με πρωτοφανή ορμή, αφήνοντας άναυδους τους επιστήμονες της βιοτεχνολογίας και τους παρόχους της ενισχυτικής ιατρικής.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί η ανθρωπότητα των θαυμαστών επιτευγμάτων της επιστήμης δεν μπορεί να απολαμβάνει μια δημιουργική ζωή χωρίς απώλειες υγείας, αναπηρίες, ανημποριά και πρώιμους θανάτους;

Από τη  σύγχρονη εικόνα του ωφέλιμου και αποδοτικού ανθρώπου, δηλαδή του εγκλωβισμένου στην παγίδα της ακατάληκτης παραγωγής και ακαταπόνητης καταναλώσεως, έχουν πλέον εκλείψει τα χαρακτηριστικά της κοινωνικότητας, της συμπόνιας, της συνδρομής του ενός στα προβλήματα του άλλου, της αλληλεγγύης, της φιλαλληλίας. Ο σύγχρονος άνθρωπος, μέλος, της αγοραίας μεταβιομηχανικής κοινωνίας, παύει πλέον να ορίζεται ως "πολιτικό όν", ορισμός, που μετά κοπιώδη πορεία συνέβαλε καταλυτικά στην απελευθέρωση των εγγενών δυνάμεων, που μαστόρεψαν τον πολιτισμό του, κατέστησαν απαραβίαστη την ατομική του ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια, θωράκισαν τα όρια της επικράτειάς του και κανονάρχισαν τη δημιουργική του πορεία στην τελειοποίηση. 
 Τα κοινωνικά Συμβόλαια, οι Οικουμενικές Διακηρύξεις  και οι Διεθνείς Συνθήκες ειρηνικής και δημιουργικής συνυπάρξεως ατόνισαν, παρακάμφθηκαν, περιφρονήθηκαν ή αναπεριγράφτηκαν ως ψευδο-έννοιες, που δεν υπαγορεύουν πλαίσια αποφάνσεων επί του δέοντος γενέσθαι, αλλά έκφραση ψυχολογικών διαθέσεων και διπλωματικού τύπου ευχολόγια, χωρίς να δεσμεύουν κανένα για την τήρησή τους και χωρίς να επιβάλλονται κιρρώσεις για την αθέτησή τους.
Πρυτανεύουν νόμοι και "συνήθειες", με τις οποίες τίθεται υπό διαπραγμάτευση κάθε ενέργεια, που θα όφειλε να απαγορευτεί, ως βλαπτική για το δημόσιο συμφέρον, ενώ διακρίνεται μια τάση επιφυλακτικότητας, έναντι κάθε παραλείψεως, που θα συνεπαγόταν την εξυπηρέτησή του. Μεγάλη αναλογία των προβλημάτων είναι είτε τεχνητά κατασκευάσματα, που αποσκοπούν στο να ακινητοποιούν τον πολίτη και να αναγορεύουν τις επιδιώξεις κάποιων σε εκτεταμένες συναινέσεις όλων, ενώ, αντίθετα, η πιθανή επίλυση αληθών προβλημάτων, που κατατρύχουν την κοινωνία, έχει ήδη εκτεθεί στις προθήκες της αγοράς∙ είναι εμπορεύσιμα αγαθά, έτσι, ώστε, έχοντα ανταγωνιστική αξία, δεν μπορούν να είναι συνεισφορά, που προϋποθέτει συναδέλφωση και συνεργασία μεταξύ των πολιτών.
   Αυτό είναι το υπόστρωμα πάνω στο οποίο λαθροβιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος. Σ΄αυτό το αφιλόξενο περιβάλλον το αρνητικό, απάνθρωπο και αυτοκαταστροφικό «εόν» η ζωή υποστρέφεται, η υγεία απειλείται και δοκιμάζεται, ο άνθρωπος κάμπτεται και μεταβάλλεται σ΄εάν συνοθύλευμα αμηχανίας, τρόμου, απελπισίας. Μονώτης ο κάθε άνθρωπος, φοβισμένος και ανήμπορος γίνεται έρμαιο της κάθε επιβουλής. Παύει να είναι αυτό που οφείλει να είναι και υποστρέφεται σε αυτό που έτυχε να είναι (όπως παραστατικά περιγράφει ο Φίχτε).

Η ζωή, η υγεία, η αρρώστεια ο θάνατος

Από τα βάθη των αιώνων, η αρρώστεια συγκαταλεγόταν στις θεομηνίες και τα δυσάρεστα ή και οδυνηρά συμπτώματα που τη συνοδεύουν ως τιμωρία για ηθικές αποκλίσεις, παραβάσεις των εντολών και είχαν παιδαγωγική σημασία. Η εισαγωγή της αιτιολογικής Ιατρικής οφείλεται στον Ιπποκράτη, ο οποίος επιχείρησε να διερευνίσει τους αιτιολογικούς παράγοντες της εκτροπής της υγείας, παρ' όλο ότι ακόμη και στην Ιλιάδα και την Οδύσεια, εντοπίζονται εντυποωσιακές περιγραφές των πολεμικών κακώσεων και των λιμών που μάστιζαν τα στρατεύματα, ώστε μπορούμε να συμπρεράνουμε ότι η ιστορία της ελληνικής Ιατρικής αρχίζει με τα Ομηρικά έπη, που αποτελούν τπαλαιότερα μνημεία του ελληνικού γραπτού λόγου.
  Είναι γεγονός -και με κάθε ευκαιρία επαναβεβαιώνεται- ότι οι σύγχρονοι μας άνθρωποι εξακολουθούν να αρρωσταίνουν, να υποφέρουν από πόνους και αναπηρίες και να υποκύπτουν σε άπειρες προσβολές της υγείας τους, παρά την ιλιγγιώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας και τις εκκωφαντικές ανακαλύψεις της ιατρικής επιστήμης και της βιοτεχνολογίας. Είναι αλήθεια ότι πολλές από τις παλιές αρρώστιες εκριζώθηκαν, αλλά και πολλές εξακολουθούν να μαίνονται, ενώ άλλες, καινοφανείς, επιπίπτουν με πρωτοφανή ορμή, αφήνοντας άναυδους τους επιστήμονες της βιοτεχνολογίας και τους παρόχους (sic) της ενισχυτικής ιατρικής.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί η ανθρωπότητα των θαυμαστών επιτευγμάτων της επιστήμης, της τεχνολογίας των μικροτσίπς δεν μπορεί να απολαμβάνει μια δημιουργική ζωή χωρίς απώλειες υγείας, αναπηρίες, ανημποριά και πρώιμους θανάτους;"Ουδέν το αυτόματο", έλεγε ο Ιπποκράτης και οι ρίζες της κάθε ανωμαλίας θα πρέπει να αναζητηθούν σε διαταραχές του "εόντος". Το "εόν", κατά τον Ιπποκράτη, στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες:
Ο τόπος που αναπαριστά το γεωγραφικό, αλλά και το ανθρωπογενές οικολογικό περιβάλλον, από την κατοικία, ως την κοινότητα, το έθνος, την ομοσπονδία ή τη κοινωνία ολόκληρη, με τα οργανογράμματά της, τις ιεραρχήσεις της, και τις επιδιώξεις της,
ο χρόνος, δηλαδή το σύνολο των ιστορικών συγκυριών, των κοινωνικών, πολιτιστικών και οικονομικών δεδομένων που συντρέχουν με την εμφάνιση της νόσου και, τέλος,
ο νόμος, δηλαδή τα ήθη και έθιμα, τις κοινωνικοοικονομικές σχέσεις, τους τιθέμενους θεσμούς και κάθε παράγοντα που καθορίζει το γραπτό και άγραφο δίκαιο και την ηθική που διέπει τις ανθρώπινες, σχέσεις.
"Οι νόμοι ουχ οίκιστα την ευψυχίην εργάζονται" (: οι θεσμοί δεν είναι λιγότερο υπεύθυνοι για την ευδαιμονία του ανθρώπου), έγραφε ο Ιπποκράτης στο τελευταίο κεφάλαιο του έργου του "περί Αέρων, Υδάτων και Τόπων ".  Ο τόπος, ο χρόνος και ο νόμος συνιστούν τη συγκυρία μέσα στην οποία ευδοκιμούν ή αποσοβούνται οι απώλειες υγείας.
  Από τη  σύγχρονη εικόνα του ωφέλιμου και αποδοτικού ανθρώπου, δηλαδή του εγκλωβισμένου στην παγίδα της ακατάληκτης παραγωγής και ακαταπόνητης καταναλώσεως, έχουν πλέον εκλείψει τα χαρακτηριστικά της κοινωνικότητας, της συμπόνιας, της συνδρομής του ενός στα προβλήματα του άλλου, της αλληλεγγύης, της φιλαλληλίας. Ο σύγχρονος άνθρωπος, μέλος, της αγοραίας μεταβιομηχανικής κοινωνίας, παύει πλέον να ορίζεται ως "πολιτικό όν", ορισμός, που μετά κοπιώδη πορεία συνέβαλε καταλυτικά στην απελευθέρωση των εγγενών δυνάμεων, που μαστόρεψαν τον πολιτισμό του, κατέστησαν απαραβίαστη την ατομική του ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια, θωράκισαν τα όρια της επικράτειάς του και κανονάρχισαν τη δημιουργική του πορεία στην τελειοποίηση. 
Τα κοινωνικά Συμβόλαια, οι Οικουμενικές Διακηρύξεις  και οι Διεθνείς Συνθήκες ειρηνικής και δημιουργικής συνυπάρξεως ατόνισαν, παρακάμφθηκαν, περιφρονήθηκαν ή αναπεριγράφτηκαν ως ψευδο-έννοιες, που δεν υπαγορεύουν πλαίσια αποφάνσεων επί του δέοντος γενέσθαι, αλλά έκφραση ψυχολογικών διαθέσεων και διπλωματικού τύπου ευχολόγια, χωρίς να δεσμεύουν κανένα για την τήρησή τους και χωρίς να επιβάλλονται κιρρώσεις για την αθέτησή τους.
  Πρυτανεύουν νόμοι και "συνήθειες", με τις οποίες τίθεται υπό διαπραγμάτευση κάθε ενέργεια, που θα όφειλε να απαγορευτεί, ως βλαπτική για το δημόσιο συμφέρον, ενώ διακρίνεται μια τάση επιφυλακτικότητας, έναντι κάθε παραλείψεως, που θα συνεπαγόταν την εξυπηρέτησή του. Μεγάλη αναλογία των προβλημάτων είναι είτε τεχνητά κατασκευάσματα, που αποσκοπούν στο να ακινητοποιούν τον πολίτη και να αναγορεύουν τις επιδιώξεις κάποιων σε εκτεταμένες συναινέσεις όλων, ενώ, αντίθετα, η πιθανή επίλυση αληθών προβλημάτων, που κατατρύχουν την κοινωνία, έχει ήδη εκτεθεί στις προθήκες της αγοράς∙ είναι εμπορεύσιμα αγαθά, έτσι, ώστε, έχοντα ανταγωνιστική αξία, δεν μπορούν να είναι συνεισφορά, που προϋποθέτει συναδέλφωση και συνεργασία μεταξύ των πολιτών.
   Αυτό είναι το υπόστρωμα πάνω στο οποίο λαθροβιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος. Σ΄αυτό το αφιλόξενο περιβάλλον το αρνητικό, απάνθρωπο και αυτοκαταστροφικό «εόν» η ζωή υποστρέφεται, η υγεία απειλείται και δοκιμάζεται, ο άνθρωπος κάμπτεται και μεταβάλλεται σ΄εάν συνοθύλευμα αμηχανίας, τρόμου, απελπισίας.
Μονώτης ο κάθε άνθρωπος, φοβισμένος και ανήμπορος γίνεται έρμαιο της κάθε επιβουλής. Παύει να είναι αυτό που οφείλει να είναι και υποστρέφεται σε αυτό που έτυχε να είναι (όπως παραστατικά περιγράφει ο Φίχτε.
  Ωστόσο, η ιπποκρατική ιατρική αντιστρατεύεται αυτήν την παρακμή, δεν την υιοθετεί, την αντιμάχεται, δεν την ενσωματώνει. Ο ίδιος ο Descartes υπενθυμίζοντας τις επισημάνσεις του Ιπποκράτη και του Πλάτωνα έγραφε ότι "...αν είναι δυνατό να βρεθεί κάποιο μέσο που μπορεί να φρονιμέψει περισσότερο τους ανθρώπους και να τους κάνει ανώτερους, αυτό πιστεύω ότι θα το βρούμε στην ιατρική".
Αυτοί, λοιπόν, που επινόησαν την κρίση, ως μέθοδο αναπροσαρμογής των θεσμών, για να ανατρέψουνε την τάξη, έχουν και την ευθύνη της καταρρεύσεως των οικονομικών συστημάτων, των Συστημάτων Υγείας, των εκπαιδευτικών Συστημάτων και της κατακερματίσεως της κοινωνίας σε απομονωμένα άτομα, που το ένα αγνοεί το άλλο,  αλλά πάνω απ΄ όλα, της διαρρήξεως της σχέσεως Ιατρού-ασθενούς. Αυτοί θα μείνουν, απλά, φαντάσματα μιας αλλοτριωμένης πραγματικότητας, στην οποία οι κάθε λογής έμποροι θα ελπίζουν μάταια ότι η δυναστεία της αγοράς θα κανοναρχεί έτσι την κοινωνία μας, που αφειδώς να πουλιέται ακριβά αυτό που προξενεί καταστροφή και ταυτόχρονα αυτό που την επιδιορθώνει.
Απέναντι σ΄αυτή την προοπτική, η ιατρική θα είναι πάντα μια σχέση μεταξύ ανθρώπων. Μια πρόσκληση σε σχέση αγάπης.
βλέπε: Υγεία

Ιπποκρατική Ιατρική

Ωστόσο, η ιπποκρατική ιατρική αντιστρατεύεται αυτήν την παρακμή, δεν την υιοθετεί, την αντιμάχεται, δεν την ενσωματώνει. Ο ίδιος ο Descartes υπενθυμίζοντας τις επισημάνσεις του Ιπποκράτη και του Πλάτωνα έγραφε ότι "...αν είναι δυνατό να βρεθεί κάποιο μέσο που μπορεί να φρονιμέψει περισσότερο τους ανθρώπους και να τους κάνει ανώτερους, αυτό πιστεύω ότι θα το βρούμε στην ιατρική".
Αυτοί, λοιπόν, που επινόησαν την κρίση, ως μέθοδο αναπροσαρμογής των θεσμών, για να ανατρέψουνε την τάξη, έχουν και την ευθύνη της καταρρεύσεως των οικονομικών συστημάτων, των Συστημάτων Υγείας, των εκπαιδευτικών Συστημάτων και της κατακερματίσεως της κοινωνίας σε απομονωμένα άτομα, που το ένα αγνοεί το άλλο,  αλλά πάνω απ΄ όλα, της διαρρήξεως της σχέσεως Ιατρού-ασθενούς. Αυτοί θα μείνουν, απλά, φαντάσματα μιας αλλοτριωμένης πραγματικότητας, στην οποία οι κάθε λογής έμποροι θα ελπίζουν μάταια ότι η δυναστεία της αγοράς θα κανοναρχεί έτσι την κοινωνία μας, που αφειδώς να πουλιέται ακριβά αυτό που προξενεί καταστροφή και ταυτόχρονα αυτό που την επιδιορθώνει.
Απέναντι σ΄αυτή την προοπτική, η ιατρική θα είναι πάντα μια σχέση μεταξύ ανθρώπων. Μια πρόσκληση σε σχέση αγάπης.|Iατρική ηθική και βιοπολιτική| |ιπποκρατική Ιατρική|Ιατρική, αγοραία μεταμόρφωση της, |Ιατρική Ηθική, Δεοντολογία, Κρίση |Ιατρική, σύγχρονη |Ιατρική ηθική, βιοπολιτική |Ιατρική των τεσσάρων P (P4)|ενημερωμένος ασθενής|Σχέση Ιατρού-ασθενούς|

kliimport_contactsΣχέση Ιατρού-ασθενούς

| σχέση Ιατρού-Ασθενούς | σχέση Ιατρού Ασθενούς |