Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

περιεχόμενα

εισαγωγή

αναπνευστική ρύθμιση

νεφρική ρύθμιση

οξεοβασικός έλεχγος

βιβλιογραφία

Η ανάλυση αερίων αρτηριακού αίματος, ΑΑΑΑ, είναι ουσιώδες μέρος της διαγνωστικής διαχειρίσεως και της διαχειρίσεως ασθενών με παθολογικούς τύπους αναπνοής και εκτροπή της οοξεοβασικής ισορροπίας. Η χρησιμότητα της μεθόδους εξαρτάται αποκλειστικά από την  κεφαρμογή κατάλληλη τεχνικλής και την  ορθή διερμηνεία των αποτελεσμάτων. Διαταραχές της οξεοβασικής ισορροπίας μπορεί να προκαλέσουν παθολογικές εκτροπές σε σωρεία παθολογικών περιπτώσεων, και, ενδεχομένως, η εκτροπή μπορεί να είναι σε τέτοιο βαθμό σοβαρή, ώστε να καθίσταται απειλητική για τη ζωή. Η ενδελεχής κατανόηση της θεωρίας της οξεοβασικής ισορροπίας και η ευχερής αξιολόγηση των ευρημάτων από την ΑΑΑΑ είναι αναγκαίο εφόδια σε κάθε κλινικό, Ιατρό επειγόντων και Αναισθησιολόγο.

Οι τρεις θεμελιώδεις παράγοντες της οξεοβασικής ισορροπίας είναι: τα διττανθρακικά ιόντα HCO₃̄ (ως ενυδατωμένο, παρουσία καρβοανυδράσης) CO2, η πρότυπη περίσσεια βάσεων, sBE και η διαφορά των ισχυρών ιόντων (strong ion difference, SID). Ο δείκτης SID ορίζεται ως η απόλυτη διαφορά μεταξύανιόντων και κατιόντων σε πλήρη διάσταση.

η αναπνευστική ρύθμιση

Το διοξείδιο του άνθρακος είναι φυσιολογικό παραπροϊόν του μεταβολισμού βκαι μεταφέρεται με το αίμα προς τους πνεύμονες, από όπου αποβάλλεται με την κατάλληλη ρύμιση του αερισμού. Επομένω, η μερική πίεση του διοξειδίου του άνθρακος, PaCO2, προσδορίζεται αποκλειστικά από τον κυψελιδικό αερισμό. Η περίσσεια του CO2  ενώνεται με νερό προς σχηαμτισμό ανθρακικού οξέος, H₂CO₃ , το οποίο ως ασθενές οξύ διασπάται σε Η+ και HCO₃̄, μια αμφίδρομη αντίδραση που καταλύεται από το ψευδαργυροεξαρτώμενο ένζυμοπ, καρβοανυδράση. Το pH του αίματος, μεταβάλλεται, ανάλογα με την ποσότητα του διεσταμένου CO2 αίμα, και ανάλογα μεταβάλλεται το βα΄θος και τη συνχνότητα της αναπνοής. Επί περίσσειας CO2, παράγεται παθολογικού τύπου ταχύπνοια, που ονομάζεται αναπνοή Kausmaul, ενώ εάν η ποσόττηα του ελέυθερου HCO₃̄ είναι  περιορισμένη, η αναπνοή επιβραδύνεται και το βάθος της μειώνεται (&). Όσο το pH του αίμaτος μειώνεται (: οξέωση), τόσο περισσότερο CO2 εκπνέεται (αλκάλωση), ως αντιρρόπιση της πρωτοπαθούς διαταραχής. Αντίθετα, όσο το pH αυξάνεται (αλκάλωση), τόσο το CO2 κατακρατείται αντιρροπιστικά.

Η αναπνευστική απάντηση στην οξεοβασική διαταραχή είναι ταχυτάτη και εκδηλώνεται σε διάστημα λίγων, μόνο, λεπτών (&).

η νεφρική ρύθμιση

Οι νεφροί εκκρίνουν Η⁺ και επαναρροφούν HCO₃̄, ως απάντηση στον μεταβολικό σχηματισμό οξέων. Τα διττανθρακικά, HCO₃̄, είναι μεταβολικό συστατικό και θεωρούνται βάση. Στο βαθμό που το pH μειώνεται (οξέωση), οι νεφροί επαναρροφούν HCO₃̄ (αλκάλωση), ενώ όσο το pH αυξάνεται, οι νεφροί αποβάλλουν HCO₃̄ με τα ούρα. Άρα, το pH του αίματος και ούρων μεταβάλοονται αντίθετα. Ο αντιρροπιστικός αυτός μηχανισμός είναι βραδύς, χρειάζεται πολλές ώρες, πρός ημέρες, προκειμένου να ολοκληρωθεί (&). Σημειώνεται ότι οι αντιρροπιστικές μεταβολές τείνουν στη διόρθωση του pH, ωθώντας το προς τη φυσιολογικοή του τιμή, την οποία όμως ουδέποτε φτάνει, ενώ σε ελάχιστες, μόνο περιπτώσεις μπορεί να υπερβεί. Έτσι, ακόμη και μετά μια αντιρροπισμένη βλάβη, το pH αποκλείνει προς την πλευρά της πρωτοπαθούς διαταραχής. Έτσι, με pH 7.38, και to CO2 και το CO2 παραμένει υψηλό, 

Ο οξεοβασικός έλεγχος

το pH εξαρτάται από τη σχέση του CO2/HCO₃̄ (&), κάθε μεταβολή τους CO2, επομένως, αντιρροπρίται από αντίστοιχη μεταβολή των HCO₃̄ και αντίστροφα. Η αρχική διαταραχή ονομάζεται πρωτππαθής βλάβε,  ενώ η αντίρρόπιση είναι δευτεροπαθής απάντηση. Η δευτεροπαθής απάντση σείνια, κι αυτή, μια εκτροπή στην οποία καταφεύγει ο ίσιος ο οργανισμός, για την αποκατάσταση της οξεοβασικής ισορροπίας, που είναι απαραίττηη για τη λειτορυγία των ενζύμων. 

Η κατακράτηση CO2 είναι η κοινότερη αναπνευστική διαταραχή, Η συγκέντρωση του CO2. Η συγκέντρωση του  CO2, ονομάζεται

βιβλιογραφία

1. Rao MS, Nagendranath V. Arterial blood gas monitoring. Indian J Anaesth. 2002;46:289–97.

2. Rao MS, Nagendranath V. Arterial blood gas monitoring. Indian J Anaesth. 2002;46:289–97.