Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Στην κλασσική μέθοδο της εκπλύσεως Αζώτου, Ν_­2, για τη μέτρηση πνευμονικών όγκων μέσω ανοικτού κυκλώματος, ο όγκος του N₂ που εμπεριέχεται στους πνεύμονες εκπλύνεται με τη χορήγηση Ο₂ 100% (à860). Η έκπλυση πρέπει να εκτελεσθεί προσεκτικά, με τον εξεταζόμενο να εισπνεύσει το καθαρό Ο₂, από το επίπεδο της FRC.
Η εκπνοή του εξεταζομένου συλλέγεται σ΄ένα μεγαλής χωρητικότητας σπιρόμετρο τύπου Tissot, που θα επιτρέπει τη μέτρηση του συλλεγέντος όγκου. Δεν είναι, εν τούτοις, δυνατή η πλήρης έκπλυση και απομάκρυνση ολόκληρης της ποσότητας του N₂ από τους πνεύμονες.
Χρησιμοποιείται ένας αναλυτής N₂, για τη μέτρηση των συγκεντρώσεων Ν₂. Με τη χρήση αυτής της μεθόδου για τη μέτρηση της FRC, η δοκιμασία θεωρείται συμπληρωμένη, εφόσον η συγκέντρωση του Ν₂ στον εκπνεόμενο αέρα έχει μειωθεί σε επίπεδα <1.0%, για ασθενείς χωρίς αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Αντίθετα, η δοκιμασία δεν δίδει αξιοποιήσιμα αποτελέσματα, ενόσω: α] αναγνωρισθεί ότι υπάρχει διαρροή, διακρινόμενη από την αιφνίδια αύξηση της συγκεντρώσεις του Ν₂ στον εκπνεόμενο αέρα· β] ο ασθενής δεν είναι ικανός να εκτελέσει τη δοκιμασία· γ]το σπιρόμετρο Tissot, εφόσον χρησιμοποιηθεί, πληρούται πρώιμα.
Στους περισσότερους ενήλικες η δοκιμασία διαρκεί 3-7 λεπτά, κατά τα οποία λαμβάνουν καθαρό Ο₂, για την έκπλυση του Ν₂ από τους πνεύμονες. Επειδή η παρατεταμένη χορήγηση Ο₂ 100% μπορεί να έχει δυσμενείς επιδράσεις σε κατηγορίες ασθενών, η διάρκεια της δοκιμασίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 7 λεπτά. Ειδικές προφυλάξεις πρέπει να παρθούν επί ασθενών με ΧΑΠ, καθώς η αναπνοή τους δεν βασίζεται στο χρόνιο υπερκαπνικό ερέθισμα, το οποίο έχει εξασθενίσει, λόγω της χρόνιας υπερκαπνίας. Ως αποτέλεσμα, παραμένει μόνο το υποξαιμικό ερέθισμα ως φυσιολογικός παράγων που διεγείρει την αναπνοή. Η χορήγηση 100% Ο₂, αίρει και το υποξαιμικό ερέθισμα, με αποτέλεσμα την έλευση υποαερισμού και αναπνευστικής οξεώσεως. Καθώς οι εξελίξεις αυτές δεν είναι προβλέψιμες, όλοι οι ασθενείς με ΧΑΠ πρέπει να ελέγχονται προσεκτικά, καθ΄όλη τη διάρκεια της δοκιμασίας για αρνητικές αποκρίσεις στη χορήγηση του Ο₂. Έαν επισημανθεί υποαερισμός, λόγω χορηγήσεως 100% Ο₂, πρέπει να χρησιμοποιηθεί εναλλακτική μέθοδος μετρήσεως της FRC.
Μετά την ολοκλήρωση της δοκιμασίας, η τιμή της FRC προσδιορίζεται με την ακόλουθη εξίσωση:
V_FRC=(V_exhN₂).(V_exh)/C_ALVN₂                                {1}
Όπου C_ALVN₂, η γνωστή συγκέντρωση Ν₂ στις κυψελίδες, περίπου 0.75, που προκύπτει από τη συγκέντρωση Ν₂ στον ατμοσφαιρικό αέρα μείον τη συγκέντρωση του CO₂ και των υδρατμών, σε συνθήκες BTPS. Ο τελικά συλλεγείς όγκος εκπνεόμενου μίγματος V_exh στο σπιρόμετρο Tissot έχει μετρήσιμη συγκέντρωση Ν₂ (C_exhN₂).  Οπότε η εξίσωση 1 καθίσταται:
V_FRC=V_exhN₂/C_ALVN_2.              {2} 
Στην εξίσωση  {2},  πρέπει να ενσωματωθούν δύο διορθώσεις: κατά αρχήν, όπως προειπώθηκε, μετά την ολοκλήρωση της δοκιμασίας παραμένει μικρό ποσόν Ν₂ στις κυψελίδες (C_FN₂), που πρέπει να αφαιρεθεί από την τελική τιμή C_ALVN_2, ως παράγων διορθώσεως. Ένας δεύτερος παράγων διορθώσεως είναι το ποσόν του N₂ που απελευθερώνεται από τους ιστούς του σώματος κατά τη διάρκεια της περιόδου εκπλύσεως (V_exhN₂). Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι ο όγκος του ενδογενώς παραγόμενου Ν₂ κυμαίνεται μεταξύ 30-50 ml/ανά λεπτό διάρκειας της δοκιμασίας (Τ_test). Για τους σκοπούς της δοκιμασίας, θεωρείται ότι από τους σωματικούς ιστούς απελευθερώνονται 40 ml/min (0.04 l/min). Έτσι, η εξίσωση της FRC με βάση τη δοκιμασία εκπλύσεως Ν₂, μπορεί να ξαναγραφτεί ως εξής:
       [V_FRC{[ (V_exhN₂) . (V_exh+V_p)-(BTN₂ παράγων) .  (BTN₂ παράγων  . Τ_Test)]/ [(C_ALVN₂)-C_fN₂]       {3}
Πρέπει να σημειωθεί ότι ασθενείς υπό οξυγονοθεραπεία έχουν ήδη υποστεί μερική έκπλυση του N₂ από τους πνεύμονές τους, με αποτέλεσμα παρείσφρυση κάποιου σφάλματος, εάν η μέτρηση επιχειρηθεί, ενώ ή αμέσως μετά, ο ασθενής λαμβάνει συμπληρωματικό Ο₂. Το συμπληρωματικό Ο₂ πρέπει να διακοπεί για τουλάχιστον μερικά λεπτά της ώρας, πριν την εκτέλεση της δοκιμασίας, προς αποφυγή παρεισφρύσεως αναλόγων σφαλμάτων. Εάν ο ασθενεής δεν μπορεί να ανεχτεί ολιγόλεπτη διακοπή της χορρηγήσεως συμπληρωματικού Ο₂, πρέπει να επιλεγεί άλλη μέθοδος μετρήσεως της FRC. |λειτουργική υπολειπομένη χωρητικότητα||Λειτουργική προβλεπομένη χωρητικότητα προς ολική πνευμονική χωρητικότητα, FRC/TLC % -προβλεπόμενες τιμές |Λειτουργική υπολειπομένη χωρητικότητα, μέτρηση|Λειτουργική υπολειπομένη χωρητικότητα, προβλεπόμενες τιμές|