Home

ΔΥΣΠΝΟΙΑ 2ο

περιεχόμενα: γενικά / θεραπεία της δύσπνοιας / -άσκηση /συμπληρωματικό οξυγόνο κατά τη διάρκεια ασκήσεως|φαρμακοθεραπεία για την άρση της δύσπνοιας|τα οπιούχα στη θεραπεία της δύσπνοιας|βιβλιογραφία

γενικά

Η δυσάρεστη συνειδητοποίηση της αναπνοής, που προσλαμβάνει χαρακτήρες αναπνευστικής δυσχέρειας[i]. Ορίζεται – όχι χωρίς κάποια ασάφεια – σαν παθολογική, ανάρμοστη αίσθηση δύσκολης, κοπιώδους αναπνοής, απότοκος είτε βαρειάς σωματικής καταπονήσεως ή μεταβολών των χαρακτήρων του αερισμού κι αυξάνεται σε ένταση καθώς ο αερισμός προοδευτικά αποτελεί ολοένα μεγαλύτερο κλάσμα της μέγιστης αναπνευστικής ικανότητας. Ως εναλλακτικός ορισμός, όπως εμφανίζεται σε μερικά εγχειρίδια, η, μέσω φλοιωδών κέντρων, συνειδητοποίηση της ανάγκης για αυξημένη αναπνευστική προσπάθεια ονομάζεται δύσπνοια.

Εάν για διάφορες ενδό- ή εξωπνευμονικές παθολογικές καταστάσεις, το αναπνευστικό σύστημα δε μπορεί να ανταποκριθεί στις μεταβολικές απαιτήσεις του οργανισμού με αντιρροπιστική αύξηση του αερισμού, λόγω εξαντλήσεως των αναπνευστικών εφεδρειών ή όταν οι μεταβολικές απαιτήσεις είναι δυσανάλογα αυξημένες, το άτομο αποκτά δυσάρεστη συνειδητοποίηση της αναπνοής του, η οποία προσλαμβάνει χαρακτήρες αναπνευστικής δυσχέρειας. Ο ασθενής διακατέχεται από αίσθημα έντονης ανησυχίας ή και πανικού. Η εξάντληση των αναπνευστικών εφεδρειών είτε λόγω μεγάλης αυξήσεως του αερισμού ή λόγω μειώσεως, εκ παθολογικών αιτίων, του μέγιστου εθελοντικού αερισμού μπορεί να οφείλεται σε πληθώρα πνευμονικών, καρδιακών ή ακόμη και παθήσεων άλλων συστημάτων, που όλα αποτελούν δυνητικό αίτιο δύσπνοιας. Ο Peabody, από το 1917 είχε επισημάνει ότι "…ο,τιδήποτε παρεμποδίζει τη φυσιολογική ικανότητα του ατόμου να αυξήσει τον κατά λεπτό αερισμό των πνευμόνων του – όταν οι ενδογενείς ή εξωγενείς συνθήκες το επιβάλλουν – αποτελεί δυνητικό αίτιο δύσπνοιας". Συσχετίσθηκε, έτσι, η εμφάνιση κοπιώδους αναπνοής με την προσέγγιση των απαιτήσεων προς το όριο της αναπνευστικής ικανότητας. Η δύσπνοια συγκαταλέγεται στους παθολογικούς τύπους της αναπνοής κι ενώ δε συσχετίζεται με κάποιο συγκεκριμένο όριο εκπτώσεως της ικανότητας αερισμού ούτε είναι απαραίτητο να προέλθει από, ή να καταλήξει σε, καρδιακή ή αναπνευστική ανεπάρκεια, αποτελεί το κύριο σύμπτωμα των περισσοτέρων πνευμονικών και καρδιακών παθήσεων. Πραγματικά, έχει αναγνωρισθεί ότι η υποξαιμία ή και η υπερκαπνία, αν και προκαλούν αύξηση του αερισμού, καθ’ υπερβολή η πρώτη, γραμμική η δεύτερη, δεν είναι per se υπεύθυνες για την αίσθηση της δύσπνοιας, η οποία είναι απότοκος της μεταβολής του αερισμού και όχι του ερεθίσματος (δηλαδή της διαταραχής των μερικών πιέσεων των αερίων) που προκάλεσε τη μεταβολή του αερισμού[ii].
Στη βιβλιογραφία διακρίνεται ο όρος αίσθηση (sensation, η ενεργοποίηση νευρώνων ως αποτέλεσμα διεγέρσεως περιφερικών υποδοχέων), από τον όρο αντίληψη (perception, η αντίδραση του υποκειμένου στην αίσθηση).
ΘΕΡΑΠΕΙΑ. Η θεραπεία της δύσπνοιας αρχίζει με την ταυτοποίηση και αντιμετώπιση της υποκείμενης παθολογικής εκτροπής. Στις περιπτώσεις οξείας δύσπνοιας, η θεραπεία συνήθως αρχίζει πριν την ολοκλήρωση της εργαστηριακής έρευνας και, στις περισσότερες περιπτώσεις, η απάντηση στη θεραπεία μετριέται από τη βελτίωση του ασθενούς και των βιολογικών δεικτών του. Η θεραπεία της δύσπνοιας εξαρτάται από την αιτιολογία της και όλες οι υποκείμενες παθήσεις πρέπει, προηγουμένως, να αντιμετωπίζονται. Είναι πολύ σημαντική η διάκριση μεταξύ καρδιαγγειακής ή αναπνεσυτικής αιτιολογίας της δύσπνοιας, , η οποία, συχνά, δεν είναι πολύ εύκολη. Επί καρδιακής δύσπνοιας, μπορεί να εντοπίζεται ιστορικό παλμών, θωρακαλγίας, παροξυσμικής νυκτερινής δύσπνοιας, και παθολογικά ευρήματα κατά την εξέταση του καρδιαγγειακού συστήματος. Το ΗΚΓ, το ECHO-καρδία και η ακτινογραφία θώρακος μπορεί να είναι επαρκείς μέθοδοι για την διευκρίνιση της δύησπνοιας ως καρδιακής αιτιολογίας. Η σπιρομέτηση και η ΑΑΑΑ θα αποδείξουν της αναπνευστική αιτιολογία της δύπσνοιας, αλλά όχι της καρδιακής δύπσνοιας, εκτός επί συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας όπου εντοπίζεται βαθμός περιοριστικού τύπου μειώσεως της ικανότητας αερισμού και άλλοτε άλλου βαθμού υποξαιμία (&). Εφαρμόζονται εκεγχόμενη οξυγονοθεραπεία και ο ασθενής εισάγεται σε προγράμματα αποκαταστάσεως, που θα βοηθήσουν τον ασθενή με χρόνια δύσπνοια. Φάρμακα, όπως τα παράγωγα των βενζοδιαζεπινών (διαζεπάμη), της προμεθαζίνης (φαινοδιαζίνη) και τα οπιούχα θεωρούνται ότι μειώνουν τη δύσπνοια, ιδιαίτερα σε μερικούς ασθενείς με ΧΑΠ και τον πόνο σε μετεγχειρητικούς ασθενείς. Εντούτοις, η χρήση τους αμφισβητείται από τους περισσότερους και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται, ιδιαίτερα, το πρώτο, παρουσία αναπνευστικής ανεπάρκειας ή συνδρόμων υπνική άπνοιας. Η χορήγηση οπιούχων για την αντιμετώπιση της δύσπνοιας, προσκρούει στις ενστάσεις που αναδύονται από την περιοχή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αν και η αντιμετώπιση του πόνου, π.χ., που, επίσης αποτελεί ένα δυσάρεστο -βασανιστικό- αίσθημα, έχει αναγνωριστεί ως "ανθρώπινο δικαίωμα". ΗΓια την αντιμετώπιση της δύσπνοιας διατίθενται δραστικές παρεμβάσεις, βασισμένες σε ενδείξεις, και πρέπει να χρησιμοποιούνται (&). Η βελτίωση της δύσπνοιας είναι πολυπαραγοντική διεργασία αλλά η βελτίωση της σχέσεως του κατά λεπτό αερισμούμε το μέτρο του παραγόμενου έργου, αποτελεί τη μόνη ευνοϊκή προγνωστική παράμετρο. Η μείωση του κατα λεπτό αερισμού μπορεί να μειωθεί επιτευχθεί, κατά βάση, με μείωση της συχνότητας αναπνοής, με μικρή μετβολή του αναπνεόμενου όγκου.
Η θεραπεία της χρόνιας  δύσπνοιας είναι δυσκολότερη, καθώς απαιτεί θεώρηση όχι μόνο της υποκείμενης παθολογίας, αλλά επίσης, και της φυσιολογικής, ψυχολογικής και κοινωνικής εκπτώσεως της ποιότητας ζωής, που συνεπάγεται. Μπορεί να επιτευχθεί βελτίωση της δύσπνοιας με χορήγηση βλετιστης θεραπείας που αποβλέπει στην ελάττωση της αγωγής τηα αναπνοής, της βελτιώσεως της αποδόσεώς της, ή μειώσεως της κεντρικής συνεισδητοποιήσεως της δύσπνοιας. αυτό μπορεί αν επιτευχθεί ως εξής:
 

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. [α] μείωση των απαιτήσεων αερισμού (μείωση της V'E,PEAKπου μπορεί να επιτευχθεί με θεραπεία των παθήσεων των αεραγωγών, με: κορτικοειδή, β2-διεγέρτες, αντιχολινεργικά, θεοφυλλίνη. Με τους παράγοντες αυτούς, μειώνονται οι αντιστάσεις στους αεραγωγούς και το φορτίο αναπνοής.  και άσκηση. Συμπληρωματικό οξυγόνο, αγχολυτικά και γνωστική υποστήριξη συμεπριφοράς. Με το τρόπο αυτό, επιδιώκεται η απευαισθητοποίηση στη δύσπνοια, εμποδίζεται η συγκέντρωση γαλακτικού οξέος, αναρύθμιση των περιφερικών μηχανοϋποδοχέων, μειώνεται το υποξικό ερέθισμα από τους περιφερικούς χημειοϋποδοχείς, μειώνεται το υποξικό και υπερκαπνικό ερέθισμα (ο ρόλος της εισπνεόμενης λιδοκαΐνης και/ή οπιούχων δεν έχει επιβεβαιωθεί, εκτός σε τελικά στάδια της παθήσεως). 
[β] μείωση των αναπνευστικών αντιστάσεων και βελτίωση της αποδόσεως της αναπνοής, που μπορεί να επιτευχθεί με: βελτίωση της ικανότητας μεταφοράς οξυγόνου του καρδιαγγειακού συστήματος, προσαρμογή στις φυσιολογικές ανάγκες, όπως αναπνοή με σφιγμένα χείλη, και διαφραγματική αναπνοή. χορήγηση μη παρεμβατικού μηχανικού αερισμού με συνεχή θετική πίεση (CPAP), επεμβάεις μειώσεως πνευμονικού όγκου. Οι βελτιώσεις αυτές πετυχαίνονται με θεραπεία των καρδιαγγειακών παθήσεων, διόρθωση της αναιμίας, μείωση του έργου αναπνοής, μείωση της πνευμονικής υπερδιατάσεως.
[γ] προστασία από την εξάντληση των αναπνευστικών μυών, με εντερικά, παρεντερικά συμμπληρώματα, εκγύμναση των εισπνευστικών μυών, μερική υποστήριξη του αερισμού. Τα προαναφερόμενα μπορούν να επιτευχθούν με αύξηση της μυϊκής μάζας και της αποδόσεως των μυών. Την ανάπαυση των μυών.

Π.χ., το συμπληρωματικό οξυγόνο μπορεί να μειώσει την αγωγή αναπνοής, επειδή η οξυγόνωση πετυχαίνεται σε χαμηλότερο κυψελιδικό αερισμό VA. Η λειτουργία των αναπνευστικών και σκελετικών μυών βελτιώνεται κια μπορεί να μειωθεί η ένταση της κεντρικής συνειδητοποιήσεως της αναπνοής, καθώς το οξυγόνο/αέρας διέρχεται πάνω από το πρόσωπο. Οι -ελαφρότεροι- φορητοί συμπυκνωτές οξυγόνου είναι ήδη διαθέσιμοι ευχερώς κιοα καθιστούν την περιπατητικοί οξυγονοθεραπεία προσιτή. Στις λοιπές μεθόδους για τη μείωση των συμπτωμάτων καταχωρούνται, με τις κατάλληλες επεξηγήσεις τους, στον πίνακα 1. (βλέπε, επίσης: αποκατάσταση). 'Οσον αφορά την τροποποίηση του τρόπου ζωής (life style), έχει επιδιεχθεί ζωηρό ενδιαφέρον στην διάθεση φαρμάκων με τα οποία μειώνεται η αίσθηση της δύσπνοιας, αν και η παρενέργεια όλων αυτών είναι η μείωση της αγωγής της αναπνοής. Τσ συχνότερα χρησιμοποιούμενα είναι οι βενζοδιαζεπίνες και τα οπιούχα. Τα οπιούχα επιβαρύνονται με πολλές παρενέργειες και δεν έχουν σημαντική θέση στην αντιμετώπιση της χρόνιας δύσπνοιας, αλλά εισφέρουν ως παρηγορητική αγωγή σε ασθενείς τελικών σταδίων. Αντίθετα, οι βενζοδιαζεπίνες μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την καταοράϋνση από την ευερεθιστότητα, αλλά πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι παρενέργειές τους. Τα τοπικά χορηγούμενα φάρμακα, όπως τα εισπνεόμενα τοπικά αναισθητικά, όπως η λοδοκαΐνη ή/και τα οπιούχα, δεν έχουν δείξει ότι παρέχουν ωφέλεια, εκτός σε ασθενείς σε τελικά στάδια. Λόγω των πολλών τους παρενεργειών, τα φάρμακα που μπορούν να καταστείλουν τη δύσπνοια χρησιμοποιούνται σε πολύ περιορισμένο αριθμό ασθενών.
  Μη φαρμακολογικά μέσα, που αποσκοπούν στην άρση της   συνειδητοποιήσεως 'ανεπαρκούς' αναπνοής, περιλαμβάνεται ο περισπασμός (π.χ., η ακρόσαη μουσικής) ή χρήση τεχνικών χαλαρώσεως, προκειμένου να υφεθεί το άγχος/πανικό;, κατά τη διάρκεια των παροξύσεων.Μια άλλη προσέγγιση είναι οι θεραπείες είναι η η γνωστικλές, συμποεριφορικές θεραπείες, οι γνωστικές συμπεριφορικές θεραπείες (cognitive behavioral therapy), με τις οποίες επιδιώκεται η άσκηση των ασθενών να διαχειρίζονται τη δύσπνοιά τους και να μειώνουν τον πανικό/άγχος που η ανεπάρεκια της αναπνοής τους προκαλεί. Με τις μεθόδους αυτές, επιτρέπεται στον αθενή να έχει καλύτερη δραστηριότητα, με τις ίδιες αναπνευστικές εφεδρείες. Η προσέγγιση του ασθενούς με σοβαρού βαθμού χρόνια δύσπνοια,ενσωματώνει, διακριτά, αλλά αλληλοσυμπηρούμενες δράσεις, όπως η διακοπή του καπνίσματος, η εκτίμηση της αναστρεψιμότητας των αεραγγών, και η κατάλληλη θεραπεία με εισπνεόμενα βρογχοδιαταλτικά και κορτικοειδή. Ακόμη και με την χορήγηση βλελτιστης θεραπείας, ο επανειλημμένς εισαγωγές στο Νοσοκομείο μπορούν να αποτραπούν με την εκπαίδευση του ασθενούς  την  άμεση αναγνώιση και την ανδελεχή αντιμετώπιση των παροξύνσεων και με τον προφυλακτικό εμβολιασμό έναντι ιογενών και πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων. Η χορήγηση συμπληρωματικού οξυγόνου και η ένταξη σε προγράμματα αποκαταστάσεως, μπορούν να εξασφαλίσουν περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, διατηρώντας την ενεργητικότητα των ασθενών και αποφεύοντας την σταδιακή μείωση της δραστηριότητάς τους, που συνεπάγεται αποπροσαρμογή, απώλεια της αυτεκτιμήσεως, κοινωνική απομόνωση, και διολίσθηση σε αγχώδεις ακταστάσεις και κατάθλιψη. Οι ασθενείς πρέπει να εκπαιδευτούν να καταβάλουν προσπάθειες ελαχιστοποιήσεως των ανωτέρων δυσμενών παραγόντων ή αποφυγής τους. Στις περιστάσεις αυτές, πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες εκτεταμένης τροποποιήσεως του τρόπου ζωής, των φυσιολογικών, ψυχολογικών και συμπεριφοριολογικών χαρακτήρων της παθήσεως, και στην προσπάθελα τους αυτή βα βρουν συνεργασίες από το οικογενειακό κια επαγγελματικό τους περιβάλλον, κια των υπηρεσιών κοινωνικής υγείας που όλοι πρέπει να κατανοήσουν τις ευθύνες τους.
άσκηση
Στους ασθενείς με ΧΑΠ μπορεί να εμφανιστεί σημαντική γαλακτική οξέωση σε χαμηλή παραγωγή έργου και έχει δειχθεί ότι η άσκηση μπορεί να βελτιώσει την ικανότητας αερόβιας ασκήσεως και να μειώσει το ρυθμό αυξήσεως του γαλακτικού οξέος με ταυτόχρονη μείωση του κατά λπετού αερισμού σε ασθενείς με μέτρια ΧΑΠ. Ελεγχόμενες κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η δύσπνοια μειώνετι και η ανοχή στην άσκηση βλετιώνεται σε απάντηση μετά την ένταξη σ΄ένα πρόγραμμα ασκήσεως ακόμη και σε εκείνους τους ασθενείς με εξελιγμένη πάθηση.
Εκτέλεση άσκηση υπό έλεγχο μπορεί να απολήξει σε μέτρια, αλλά σταθερή μείωση του υπομέγιστου κατά λεπτό αερισμού απουσία ειωμένης παραγωγής γαλακτικού οξέος, Στις περιπτώσεις αυτές, η μείωση των απαιτήσεων αερισμού σχετίζεται πιθανόν με βελτίωση της αποδοτικότητας.
συμπληρωματικό οξυγόνο, κατά τη διάρκεια ασκήσεως
Η ικανότητά μας να κατανοήσουμε θεραπευτικές παρεμβάσεις, όπως η χορήγηση οξυγόνου σε ασθενείς με δύσπνοια, βασίζεται στην ικανότητά μας να ορίσουμε τη δύπσνοια και να κατανοήσουμε τους υποκείμενους, παθογενετικούς μηχανισμούς. |ορισμός|οξυγονοθεραπεία|
Το συμπληρωματικό οξυγόνο στους ασθενείς με χρόνιες πνευμονοπάθειες μπορεί να απολήξει σε μείωση του γαλακτικού οξέος στο αίμα και του κατά λεπτόν αερισμού και παρόμοια ευρήματα αναγνωρίζονται επί χορηγήσεως συμπληρωματικού οξυγόνου σε ασθενείς με χρόνιες διάμεσες πνευμονοπάθειες.
α. μείωση της κεντρικής αγωγής της αναπνοής
οξυγονοθεραπεία. Ο αερισμός μπορεί να μειωθεί, σε δυσπνοϊκούς πνευμονοπαθείς, με τη μείωση της κινητικής αγωγής από τα κέντρα της αναπνοής ανεξάρτηττ των περιφερικών μεταβολικών τροποποιήσεων (π.χ., μειώνοντας την οξέωση). Η μείωση της ενεργοποιήσεως των χημοϋποδοχέων και η επακόλουθη μείωση του κατά λεπτό αερισμού, έχει δχιεθεί ότι, αποτελεί πρωταρχικό μηχανισμό, μέσω του οποίου  εξηγείται η άρση της δύπσνοιας επί χορηγ΄σηεως συμπληρωματικού οξυγόνου. Επιπλέον, η απάντηση στην αντίληψη της δύσπνοιας μειώνεται με τον 'εφησυχασμό' του κέντρου της αναπνοής, αποτόκου της άρσεως της υποξαιμίας. Ενώ η χορήγηση οξυγόνου μπορεί αμέσως να καταστείλει το αίσθημα της δύπσνοιας,  η αντίδραση στην οξυγονοθεραπεία του κάθε ασθενούς δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια. Στους ασθενείς που ανταποκρίνονται, η χορήγηση συμπληρωματικού οξυγόνου, κατά την άσκηση προστατεύει τους σκελετικούς μύες από την απορρύθμιση και επιτρέπει στους ασθενείς να αυξάνουν το παραγόμενο έργο στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Στους ασθενείς τελικού σταδίου, η χορήγηση οξυγόνου αποσκοπεί στην ελάφρυνση (άρση) της δύσπνοιας αναπαύσεως , μέσω ενεργοποιήσεως μηχανισμών που προναφέρθηκαν. η επίδραση της χρόνιας οξυγονοθεραπείας επ΄πι της της χρόνιας δύσπνοιας-συναρτώμενης με  δραστηριόττηα και την ποιότητα ζωής δεν έχει, εν τούτοις, συστηματικά μελετηθεί και δεν έχει αποτιμηθεί η κλινική ωφέλεια από την παρέμβαση αυτή.
Η συνταγογράφηση οξυγονοθεραπείας δεν πρέπει να γίνεται χωρίς περισυλλογή. Ο ρυθμός χορηγήσεως (σε l/min) πρέπει να ρυθμίζεται, έτσι, ώστε να αίρεται η υποξαιμία και να μειώνεται η δύσπνοια με την δραστηριότητα. Ενώ η χορήγηση υπό υψηλές ροές (4-6 l/min) μπορεί να είνια κατάλληλη για την άρση της υποξαιμίας και την άρση της δύσπνοιας σε συνθήκες δραστηριότητας, μπορεί να εμποδίζεται για πρακτικούς λόγους, τουλάχιστον έξω από το σπίτι. Η χορήγηση οξυγόνου διατραχειακώς μπορεί να είναι αποτελεσματικότερη για την άρση της δύσπνοιας, παρ΄ό,τι συμβαίνει με παρόμοιες διορθώσεις της υποξαιμίας μέσω ρινικού καθετήρα.
οίκοι οξυγονοθεραπεία για τη θεραπεία της δύσπνοιας. Η  ΧΟΘ χρησιμοποιείται Συμπηρωματικό οξυγόνο, συνήθως συνταγογραφείται για τη θεραπεία της ανθεκτικής δύσπνοιας, αακόμη κια εάν δεν ικανοποιούνται τα κριτήρια της ΧΟΘ. Όπως έχει αλλού συζητηθεί, οι κατευθυντήριες οδηγίες για τη χρήση ΧΟΘ αναφέρονται στην παράταση της επιβιώσεως μάλλον, καθλώς δεν υπάρχουν ανεπιφύλακτα βιβλογραφικά δεδομένα  περί ευνοϊκής δράσεως της ΧΟΘ, σε 15 ωρη καθημερινή χορήγηση, στη άρση της δύσπνοιας. Ανάλογα με τις τρέχουσες πεποιθήσεις, το ενδιαφέρον παρέκλινε από τη  επιμήκυνση της ζωής, στην άρη των συμπτωμάτων και βελτίωση της ποιότητας ζωής, κι έτσι, σε πολλές κατευθυντήριες οδηγίες κια επιτρέπουν συνταγογράφηση παρηγορητικής οξυγονοθεραπείας σε ασεθενείς με παθήσεις που περιορίζουν της δραστηριότητα, ακόμη κια εάν δεν εμφανίζουν υποξαιμία (β3,4), που βασίζεται στηνη πεποοίθηση ότι το οξυγόνο είναι μικρής παρεμβάσεως θεραπεία και μπορεί να μειώνει τη δύσπνοια. Και οι δύο από τις παραναφερόμενες πεποιθήσεις, όπως είνια ευνόητο, είνια εκτεθειμένες σε ισχυρές αμφισβητήσεις. |οξυγονοθεραπεία, στη θεραπεία της υποξαιμίας|υποξαιμία|   .           
φαρμακοθεραπεία για την άρση της δύσπνοιας
βλέπε: οπιούχα και αγχολυτικά για την άρση της δύσπνοιας
Η βασισμένη σε ενδείξεις διαχείριση της ανθεκτικής δύσπνοιας έχει σημειώσει βελτίωση κατά τις τελευταίες δεκαετίες και διάφορα θεραπευτικά σχήματα υποστηρίζονται από ενδείξεις βασισμένες σε καλα σχεδιασμένες και εκτελεσμένες κλινικές μελέτες.  Μεταξύ αυτών, η χρήση βραδείας αποδεσμεύσεως οπιοειδών, και μη φαρμακολογικών μέτρων, ενώ έχουν επέλθει τροποποιήσεις, αναφορικά με τη χρήση οξυγόνου σε ασθενείς που έχουν φυσιολογικό κορεσμό. Μερικές θεραπείες χρήζουν να επαναπροσδιοριστούν και, μεταξύ αυτών, η χρήση βενζοδιαζεπινών (bespar) και αντικαταθλιπτικών. Σημειώνεται ότι η τιμαζεπάμη είναι μία βενζοδιαζεπίνη που χρησιμοποιείται ως υπνωτικός παράγοντας για την αντιμετώπιση της αϋπνίας. Η τεμαζεπάμη με την δέσμευσή της σε υποδοχείς βενζοδιαζεπίνης, αυξάνει την συγγένεια του νευροδιαβιβαστή γ-αμινοβουτυρικού οξέος (GABA) για τους υποδοχείς GABA. Τα αποτελέσματα είναι η καταστολή, η ύπνωση, η σκελετική μυϊκή χαλάρωση, η αντισπασμωδική δράση και η αγχολυτική δράση. Χρησιμοποιείται για την καταστολή τουν υπεαρισμού, απότοκου ταχείας αναβάσεως σε υψόμετρου και την αντιμετώπιση της περιοδική αναπνοής, της νόσου των ορέων.

Πηγή: www.galinos.gr

πίνακας 2. ενδείξεις για τη διαχείριση της δύσπνοιας (&)
ενδείξεις προς όφελος ενδείξεις εναντίον οφέλους
ισχυρές ενδείξεις
παρατεταμένης αποδεσμεύσεως οπιούχα
περιορισμένες ενδείξεις
βοηθήματα βαδίσεως
ασκήσεις αναπνοής και εκπαίδευση σωματικής δραστηριότητας
άσκηση
ανεπαρκείς ενδείξεις
βενζοδιαζεπίνες (bespar 5 mg)
ισχυρές ενδείξεις
υδροχλωρική βουσπιρόνη (buspirone)

Η πλήρης εκτίμηση, δεδομένης της πολυπαραγοντικής φύσεως της ανθεκτικής δύσπνοιας, που αναπτύσσεται με την εισφορά φυσικών, ψυχολογικών και νοητικών επιδράσεων, είναι το κρίσιμο, αλλά συχνά, παρακαμπτόμενο, πρώτο βήμα της διαχειρίσεώς της. |o ρόλος της οξυγονοθεραπεάις στη δύσπνοια|Πιστεύεται ότι η χορήγηση οξυγόνου ή δύσπνοιας για την άρση της δύσπνοιας θα μπορούσε να οφειλόταν στην διέγεση των ρινικών υποδοχέων από τη διερχόμενη ροή του αέρα, αν και ο σχεικός μηχανσιμός δεν έχει διευκρινιστεί. Εξηγεί, όμως, την έντονη τάση των ασθενών με οξεία, ιδίως, δύσπνοια, να προσφεύγουν σε ανοικτό παράθυρο για να αναπνεύσουν κρύο αέρα ή τη χρήση ατομικών ανεμιστήρων, αλλά και η προτίμηση των ασθενών να παίρνουν οξυγόνο μέσω ρινικού καθετήρα, παρ΄ό,τι μέσω μάσκας ventouri. Ο ρόλος της ροής αέρος ως μέσω παρεμβάσεως έχει διερευνηθεί στο παρελθόν (β13,24) και ο ωθούμενος στο πρόσωπο του ασθενοιύς κρύος αέρας έχει διεχθεί ότι μειώνει τη δύσπνοια, που επάγεται από εφαρμογή φορτίου αναπνοής και υπερκαπνίας σε υγιά άτομα. Η επίδραση αυτή φαίνεται ότι αναστέλλεται, μετά έγχυση τοπικού αναισθητικού στο ρινικό βλεννογόνο (β51). Όπως φαίνεται στον πίνακα 3, σε τρεις εργασίες μελετήθηκε η επίδραση της οξυγονοθεραπείας στους καρκινοπαθείς ασθενείς που δυσπνοούν και οι οποπίοι αφορούν το 50-70% των καρκινοπαθών ασθενών (β25). Η ΧΟΘ χρησιμοποιείται ευρέως στους υποξιαμικούς ασθενείς με νεοπλάσματα, αν και η προσδοκώμενη μείωση της αντιλήψεως της δυσάρεστης αναπνοής οφείελται σε προβολή των δεδομένων από μελέτες σε ασθενείς με ΧΑΠ, επειδή δεδομένα αποκλειστικά από ομάδες καρκινοπαθών ασθενών δεν διατίθενται. Σε διάφορες μεταναλύσεις (β26, 27), αναγνωρίστηκε το κικρό μέγεθος δέιγματος των εξετασθέντων μελετών, και συμπεράνθηκε ότι ττο οξυγόνο δενεισέφερ στην άρση της δύσπνοιας στους ασθενείς αυτούς και δεν είναι αναγκαίο να αναφέρονται για χρόνια οξυγονοθεραπεία. Από τις μεταναλύσεις αυτές, εν τούτοις, εντοπίστηκε ένας μικρός αριθμ΄ςο ασθενών που οφελούνται από την ΧΟΘ, αλλά δεν έχει εντοπιστεί ο τρόπος με τον οποίον οι ασθενείς μπορούν να αναγνωριστούν. |η οξυγονοθεραπεία σε ασθενείς που δυσπνοούν κατά την άσκηση| κατευθυντήριες οδηγίες οξυγονοθεραπείας|

[i] Μαθιουδάκης Γ. : Δύσπνοια – Φυσιολογική και παθοφυσιολογική θεώρηση.  ΚατσαδώρουΔ. Διαφορική Διαγνωστική, 1993

[ii] Redelmeier DA, Goldstein RS,Min ST, Hyland RH. Spirometry and dyspnea in patients with COPD.When small differences mean little. Chest 1996· 109:1163–1168.
[iii] Dyspnea. Mechanisms, assessment, and management: a consensus statement. American Thoracic Society. Am J Respir Crit Care Med. 1999;159(1):321
βιβλιογραφία
1 . American Thoracic Society . Dyspnea: mechanisms, assessment, and management: a consensus statement . Am J Respir Crit Care Med 1999 ; 159 : 321-40 .
2 . Edmonds P , Karlsen S , Khan S , Addington-Hall J . A comparison of the palliative care needs of patients dying from chronic respiratory diseases and lung cancer . Palliat Med 2001 ; 15 ( 4 ): 287 - 95 .
3 . Wedzicha JA . Domiciliary oxygen therapy services: clinical guidelines and advice for prescribers. Summary of a report of the Royal College of Physicians . J R Coll Phys London 1999 ; 33 ( 5 ): 445 - 7 .
4 . Rous RG . Long term oxygen therapy: Are we prescribing appropriately? Int J COPD 2008 ; 3 ( 2 ): 231- 7 .
5 . Von Leopolt A, Balewski S, Petersen S, et al . Verbal descriptors of dyspnea in patients with COPD at different intensity levels of dyspnoea . Chest 2007 ; 131 : 141 -7 .
6 . Mahler D, Harver A, Lentine T, et al . Descriptors of breathlessness in cardiorespiratory diseases . Am J Respir Crit Care Med 1996 ; 154 : 1357 - 63 .
7 . Killian KJ, Watson R, Otis J, et al . Symptom perception during acute bronchospasm . Am J Respir Crit Care Med 2000 ; 162 : 490 - 6 .
8 . Binks AP, Moosavi SH, Banzett RB, et al . ‘Tightness’ sensation of asthma does not arise from the work of breathing . Am J Respir Crit Care Med 2002 ; 165 : 78- 82
9 . Elliot MW, Adams L, Cockcroft A, et al . The language of breathlessness: use of verbal descriptors by patients with cardiopulmonary disease . Am Rev Respir Dis 1991 ; 144 : 826 - 32 .
10 . Smith J, Albert P, Bertella E, et al . Qualitative aspects of breathlessness in health and disease . Thorax 2009 ; 64 : 713 - 18 .
11 . Harver A, Mahler DA, Schwartzstein RM, et al . Descriptors of breathlessness in healthy individuals: distinct and separable constructs . Chest 2000 ; 118 : 679- 90 .
12 . O’Driscoll BR . Short burst oxygen therapy in patients with COPD . Monaldi Arch Chest Dis 2008 ; 69 : 70- 4 .
13 . Tarpy S, Epstein S, Gottlieb D, et al . The effect of oxygen and air via nasal cannula on the oxygen cost of breathing in chronic airflow obstruction . Am Rev Respir Dis 1992 ; 145 : A646 .
14 . Cousser JI Jr , Make BJ . Transtracheal oxygen decreases inspired minute ventilation . Am Rev Respir Dis 1989 ; 139 : 627 - 31 .
15 . Benditt J, Pollock M, Roa J, et al . Transtracheal delivery of gas decreases the oxygen cost of breathing . Am Rev Respir Dis 1993 ; 147 : 1207- 10 .
16 . Report of the Medical Research Council working party . Long term domiciliary oxygen in chronic hypoxaemic cor pulmonale complicating chronic bronchitis and emphysema . Lancet 1981 ; 1 : 681 - 6 .
17 . Nocturnal Oxygen Therapy Trial Group . Continuous or nocturnal oxygen in hypoxaemia chronic obstructive lung disease . Ann Int Med 1980 ; 93 : 391 - 8 .
18 . Gorecka D.K, Gorzelak P, Sliwinski M, et al . Effect of long term oxygen therapy on survival in patients with chronic obstructive pulmonary disease with moderate hypoxaemia . Thorax 1997 ; 52 : 674 - 9 .
19 . Zielinski J, Tobiasz M, Hawrylkiewicz I, Sliwinski P, Palasiewicz G . Effects of long-term oxygen therapy on pulmonary haemodynamics in COPD patients . Chest 1998 ; 113 : 65 - 70 .
20 . Weitzenblum E, Sartegeau A, Ehrhart M, Mammsser M, Pelletier A . Long term oxygen therapy can reverse the progression of pulmonary hypertension in patients with chronic obstructive pulmonary disease . Am Rev Resp Dis 1985 ; 131 : 493- 8 .
21 . Morrison DA, Stovall JR . Increased exercise capacity in hypoxaemic patients after long-term oxygen therapy . Chest 1992 ; 102 : 542 - 50 . 22 . Heaton RK, Grant I, McSweeny AJ, et al . Psychological effects of continuous and nocturnal oxygen therapy in hypoxaemic chronic obstructive disease . Arch Intern Med 1983 ; 143 : 1941-7.
23. Abernethy AP, McDonald CF, Frith PA, et al . Palliative oxygen versus medical air for relief of dyspnoea: an international, randomized controlled trial . Respirology 2009 ; 14 ( Suppl.1 ): A29 .
24 . Liss HW, Grant BJ . The effect of nasal flow on breathlessness in patients with chronic obstructive pulmonary disease . Am Rev Respir Dis 1988 ; 137 : 1285- 8 .
25 . Bruera E, Schmitz B, Pither J, et al . The frequency and correlates of dyspnoea in patients with advanced cancer . J Pain Symptom Manage 2000 ; 19 : 357 - 62 .
26 . Uronis HE, Currow DC, McCrory DC, et al . Oxygen for relief of dyspnoea in mildly or non- hypoxaemic patients with cancer: a systematic review and meta-analysis . Br J Cancer 2008 ; 98 ( 2 ): 294 - 9 .
27 . Ben-Aharon I, Gafter-Gvili A, Paul M, et al . Interventions for alleviating cancer-related dyspnoea: a systematic review . J Clin Oncol 2008 ; 26 : 2396 - 404 .
28 . Redelmeier D.A, Bayoumi A.M, Goldstein R.S, et al . Interpreting small differences in functional status: the six minute walk test in chronic lung disease patients . Am J Respir Crit Care Med 1997 ; 155 : 1278 - 82 . 29 . Puhan MA, Mador MJ, Held U, Goldstein R, Guyatt GH, Schünemann HJ . Interpretation of treatment changes in 6-minute walk distance in patients with COPD . Eur Respir J 2008 ; 32 : 637 - 43 . 30 . Holland AE, Hill CJ, Conron M, Munro P, McDonald CF . Short term improvement in exercise capacity and symptoms following exercise training in interstitial lung disease . Thorax 2008 ; 63 ( 6 ): 549 - 54 .
31 . Eaton TC, Lewis P, Young Y, et al . Long-term oxygen therapy improves health-related quality of life . Respir Med 2004 ; 98 : 285 - 93 . 32 . Moore RP, Berlowitz DJ, Denehy L, et al . Double blind randomised trial of ambulatory oxygen versus air in COPD . Thorax ( in press )
33 . Abernethy AP, Currow DC, Frith P, Fazekas B . Prescribing palliative oxygen: a clinician survey of expected benefit and patterns of use . Palliat Med 2005 ; 19 : 168 - 70 .
34 . Stringer E, McParland C, Hernandez P . Physician practices for prescribing supplemental oxygen in the palliative care setting . J Palliative Care 2004 ; 20 : 303 - 7 .
35 . Guyatt GH, McKim DA, Austin P, et al . Appropriateness of domiciliary oxygen therapy . Chest 2000 ; 118 : 1303 - 8 .
36 . Currow DC, Fazekas B, Abernethy AP . Oxygen use-patients define symptomatic benefit discerningly . J Pain Symptom Manage 2007 ; 34 : 113 - 14 .
37 . O’Donnell DE, D’Arsigny C, Webb KA . Effects of hyperoxia on ventilatory limitation during exercise in advanced chronic obstructive pulmonary disease . Am J Respir Crit Care Med 2001 ; 163 : 892 - 8 .
38 . Booth S, Kelly MJ, Cox NP, Adams L, Guz A . Does oxygen help dyspnoea in patients with cancer . Am J Respir Crit Care Med . 1996 ; 153 : 1515 - 18 .
39 . Bruera E , de Stoutz N , Velasco-Leiva A , Schoeller T , Hanson J . Effects of oxygen on dyspnoea in hypoxaemic terminal-cancer patients . Lancet . 1993 ; 342 : 13 - 14 .
40 . Swinburn CR, Mould H, Stone TN, Corris PA, Gibson GJ . Symptomatic benefit of supplemental oxygen in hypoxaemic patients with chronic lung disease . Am Rev Respir Dis 1991 ; 143 : 913 - 15 .
41 . Garrod R, Paul EA, Wedzicha JA . Supplemental oxygen during pulmonary rehabilitation in patients with COPD with exercise hypoxaemia . Thorax 2000 ; 55 ( 7 ): 539 - 43 .
42 . Rooyacker JM, Dekhuijzen PN, Van Herwaarden CL, Folgering HT . Training with supplemental oxygen in patients with COPD and hypoxaemia at peak exercise . Eur Respir J 1997 ; 10 ( 6 ): 1278 - 84 .
43 . McDonald CF, Blyth CM, Lazarus MD, Marchner I, Barter CE . Exertional oxygen of limited benefit in patients with chronic obstructive disease and mild hypoxaemia . Am J Respir Crit Care Med 1995 ; 152 : 1616 - 19 .
44 . Dean NC, Brown JK, Himelman RB, et al . Oxygen may improve dyspnoea and endurance in patients with chronic obstructive pulmonary disease and only mild hypoxaemia . Am Rev Respir Dis 1992 ; 146 : 941 - 5 .
45 . Crapagnano GE, Kharitonov SA, Foschino-Brabaro MP, et al . Supplementary oxygen in healthy subjects and those with COPD increases oxidative stress and airway inflammation . Thorax 2004 ; 59 : 1016; -19 . 46 . Mantell LL, Lee PJ . Signal transduction pathways in hyperoxia-induced lung cell death . Mol Genet Metab 2000 ; 71 : 359 - 70 .
47 . Philips M, Cataneo RN, Greenberg J, et al . Effect of oxygen on breath markers of oxidative stress . Eur Respir J 2003 ; 21 : 48 - 51 .
48 . Loiseaux-Meunier MN, Bedu M, Gentou C, et al . Oxygen toxicity: simultaneous measure of pentane and malondialdehyde in humans exposed to hyperoxia . Biomed Pharmacother 2001 ; 55 : 163 - 9 .
49 . Dempsey JA, Wagner PD , Exercise-induced arterial hypoxemia . J Appl Physiol 1999 ; 87 ( 6 ): 1997- 2006 .
50 . West JB . Respiratory physiology: the essentials . New York : Lippincott Williams & Wilkins , 2004 .
51 . Heaton RK, Grant I, McSweeny AJ, Adams KM, Petty TL . Psychologic effects of continuous and nocturnal oxygen therapy in hypoxemic chronic obstructive pulmonary disease . Arch Intern Med 1983 ; 143 : 1941- 7 . 52 . Shwartzstein RM, Lahive K, Pope A, et al . Cold facial stimulation reduces breathlessness induced in normal subjects . Am Rev Respir Dis 1987 ; 136 : 68- 1 .
53 . Holland AE, Hill CJ, Rasekaba T, et al . Updating the minimal important distance for 6 minute walk distance in patients with chronic obstructive pulmonary disease . Arch Phys Rehabil 2010 ; 91 : 221-5 .
54 . Galbraith S, Fagan P, Perkins P, Lynch A, Booth S . Does use of a hand-held fan improve chronic dyspnoea? A randomized, controlled, cross-over trial . J Pain Symptom Manage 2010 ; 39 ( 5 ): 831- 8.
55 . British Thoracic Society Standards of Care Committee. Managing passengers with respiratory disease planning air travel: British Thoracic Society recommendations. Thorax 2002 ; 57 : 289 - 304 .