Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Εικόνα 1. μορφολογικά πρότυπα καμπύλης ροής-όγκου
Η καμπύλη ροής –όγκου, V̇/V, είναι προβολή της εισπνευστικής και εκπνευστικής ροής, V̇, (τεταγμένη) ως προς τον όγκο, V (τετμημένη), υπό τον οποίο κάθε στιγμιαία τιμή ροής παράγεται, κατά τη διάρκεια της μεγίστης εισπνευστικής και εκπνευστικής δοκιμασίας, FVC. Μεταβολές των μορφολογικών χαρακτηριστικών της καμπύλης αναδεικνύουν απόφραξη ανώτερων αναπνευστικών οδών, περιοριστικού ή αποφρακτικού τύπου μείωση της ικανότητας αερισμού ή νόσου των μικρών αεραγωγών.
Η καμπύλη V-V̇ έχει αποδειχθεί αναντικατάστατο εργαλείο για την αποτύπωση πνευμονοπαθειών, καθώς παρέχει μια απλή συνοπτική και διαφωτιστική συλλογή των παραμέτρων που παραλαμβάνονται από τη δοκιμασία βίαιης εισπνευστικής και εκπνευστικής FVC(à 498). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, επίσης παρέχει παθογνωμονικές μεταβολές του σχήματος της καμπύλης V-V̇, που χαρακτηρίζει τις διάφορες επι μέρους παθολογικές εκτροπές. Μερικοί συγγραφείς έχουν καταβάλει προσπάθειες να εισάγουν μεθόδους ποσοτικοποιήσεως των σχηματικών μεταβολών της καμπύλης όγκου-ροής, επί ασθενών με συγκεκριμένη παθολογικές εκτροπές. Μια από αυτές, η γωνία βήτα, ποσοτικοποιεί τη γωνία κυρτώσεως που το μέσον τμήμα της καμπύλης V-V̇, μπορεί να εμφανίζει προς τον άξονα του όγκου. Στην εικόνα προβάλλονται τα ιδιαίτερα σχήματα που μπορεί να λαμβάνει η καμπύλη V-V̇,ανάλογα με το είδος της  βλάβης.
Επί περιοριστικού τύπου μείωση της ικανότητας αερισμού (à628), η πρωτογενής μεταβολή είναι η μείωση του όγκου. Η καμπύλη μετακινείται προς χαμηλότερο επίπεδο πνευμονικού όγκου. Γενικά, δεν παρατηρούνται μεταβολές στις ταχύτητες ροής.
Επί αποφράξεως των μικρών αεραγωγών, το τελευταίο τμήμα της εκπνευστικής καμπύλης παίρνει μια προοδευτικά εντονώτερη κυρτότητα. Η κυρτότητα αυτή είναι πλέον έκδηλη σε ασθενείς με πνευμονικό εμφύσημα, λόγω της μεγαλύτερης ευαισθησίας τους στη δυναμική συμπίεση των αεραγωγών. Ολόκληρη η καμπύλη V-V̇ μετακινείται σε υψηλότερους πνευμονικούς όγκους (:προς τα δεξιά). Καταστάσεις με παγίδευση αέρος (:οξύ άσθμα) μπορεί να προκαλέσουν παρόμοιες μεταβολές, αλλά είναι πλέον έκδηλη σε ασθενείς με πνευμονικό εμφύσημα, που προκαλεί υπερδιάταση.|καμύλη ροής-όγκου|καμπύλη ροής-όγκου, περιγραφή | Καμπύλη V̇-V, απόφραξη αεραγωγών |καμπύλης ροής-όγκου | καμύλη ροής-όγκου |καμπύλη ροής-όγκου, περιγραφή | Καμπύλη V̇-V, απόφραξη αεραγωγών
αναφορά σε προβλεπόμενες τιμές
Εναλλακτικά, η προσπάθεια μαθηματικής περιγραφής³²² της καμπύλης ροής-όγκου θα μπορούσε να αποβεί χρήσιμη στην αναγνώριση, τη διερεύνηση και την εκτίμηση του βαθμού της υποκείμενης παθολογικής εκτροπής, εφόσον με τον τρόπο αυτό μπορούσε να παρακαμφθεί η συνήθης πρακτική συγκρίσεως με προβλεπόμενες τιμές. Στη βιβλιογραφία, έχουν μόνο περιορισμένα και αποσπασματικά αναζητηθεί απλοί δείκτες μορφολογικής περιγραφής της καμπύλης ροής-όγκου[v],[vi],[vii] ή όγκου-χρόνου[viii] με τους οποίους επιχειρήθηκε η διάκριση διαφόρων τύπου διαταραχών αερισμού.
Η σύγκριση των παρατηρουμένων τιμών με προβλεπόμενες αναφορές, προερχόμενες από ταυτοχρονικές μελέτες, υπόκεινται στον κίνδυνο υπερεκτιμήσεως της βλάβης, αν και γενικά, διασφαλίζεται η εκτίμηση της διαχρονικής εξελίξεως της διαταραχής. Γενικά, η διαηλικιακή υποστροφή της αναπνευστικής λειτουργίας υπερεκτιμάται εάν αποτιμηθεί με βάσει δεδομένα προερχόμενα από ταυτοχρονικές μελέτες, συγκριτικά με τις αποτιμήσεις που βασίζονται σε δεδομένα προερχόμενα από διαχρονικές μελέτες.
Έχουν πραγματοποιηθεί πολυάριθμες μελέτες[ix], στις οποίες συμπεριλαμβάνονται εκτεταμένες ομάδες υγιούς πληθυσμού, από τα δεδομένα των οποίων έχει επιχειρηθεί η εκπόνηση εξισώσεων συσχετίσεως των παραμέτρων αναπνοής, όπως, π.χ., του FEV₁ συναρτήσει σωματομετρικών χαρακτηρι­στικών και για τα δύο φύλα. Οι περισσότερες από αυτές προσεγ­γίζουν γραμμικά τη μετρούμενη σπιρομετρική τιμή, χρησιμο­ποιώντας ως μεταβλητές το ύψος (ως εκτιμήτρια του μεγέθους του σώματος) και την ηλικία (ως εκτιμήτρια της ετήσιας μεταβολής του FEV₁). Όπως φαίνεται στην εικόνα του λήμματος, η FVC, ο FEV₁  και η FEF25-75% μεταβάλλονται με την πάροδο της ηλικίας· περισσότερο στους άνδρες και λιγότερο στις γυναίκες._.  Μετά την πλήρη ωρίμανση του πνεύμονος, ο FEV₁ μπορεί να συνεχίζει να μεταβάλλεται, στην αρχή αυξανόμενος και ακολούθως μειούμενος, χωρίς να ακολουθείται ένας αναλογικός ρυθμός της μεταβολής, αν και ο ρυθμός μεταβολής επιταχύνεται καθώς αυξάνεται η ηλικία.