Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Η διάρκεια της ζωής
Η βιοπολιτική του γήρατος
η φυσιολογία της γήρανσης

Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Η κατανόηση της υποκείμενης φυσιολογίας του γήρατος μπορεί να βοηθήσει τους ιατρούς στο σχεδιασμό στοχευμένης θεραπείας, προς εξασφάλιση καλύτερης ποιότητας μακροβιότητας. Είναι, επομένως, αναγκαία η κατανόηση των υποκείμενων βιολογικών εξελίξεων που απεργάζονται την ηλικίωση και τις μοριοβιολογικές αλλοιώσεις που τη συνοδεύουν.

Η διάρκεια της ζωής είναι ειδική για κάθε είδος έμβιων οργανισμών. Και πιστεύεται ότι αναπαριστά τον τρόπο με τον οποίο οι έμβιοι οργανισμοί καταφέρνουν να επιβιώσουν καικ να αναπαραχθούν σ΄ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Σε πολλούς οργανισμούς η ισορροπία αυτή είναι παράδειγμα των όσων οι βιολόγοι εννοούν όταν χρησιμοποιούν τον όρο εξελικτική πίεση για μια ελάχιστη διάρκεια επιτυχούς ζωήςˑ οι τυφλοπόντικες ζουν μόνο μερικές ημέρες και αποθνήσκουν εάν εκτεθούν σε κρύο περιβάλλον. Οι οργανισμοί αυτοί ανταλάσσουν όλη τη διαθέσιμη ενέργεια που έχουν προκειμένου να εξασφαλίσουν  ικανοποιητική θερμοκρασία σώματος και για την αναπαραγωγή τους προς διατήρηση του είδους τους. Δεν διαθέτουν πολύπλοκο DNA, μηχανισμούς ιστικής αναδομήσεως για τα κύτταρά τους όπως ο ανθρώπινος οργανισμός, ο οποίος επιβιώνει για εξαιρετικά μεγαλύτεοιρ διάστημα. Στην πραγματικότητα η ικανότητά τους να επιβιώνουν μετά από ακτινοβολία του DNA με υπέρυθρο είναι αντίστοιχη με τη μέγιστη διάρκεια της ζωής (&) . Το μακροβιότερο ανθρώπινο πλάσμα, μέχρι τις ημέρες μας θεωρείται η Madame Jean Calment of France, που απεβίωσε το 1992, σε ηλικία 122 ετών. Η μέση διάρκεια της ανθρώπινης ζωής έχει επιμηκυνθεί δραστικά από τον προηγούμενο αιώνα, κατά 30 περίπου χρόνια, καθώς το προσδόκιμο επιβιώσεως στα 1900 ήταν μόλις κάτω των  50 ετών, αλλά σήμερα προσδιορίζεται στα ~ 77 χρόνια κι αυτό οφείλεται στις βελτιώσεις των συνθηκών υγιεινής και στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. ΟΙ πρόοδοι στη θεραπευτική των καρδιαγγειακών παθήσεων έχει περαιτέρω αυξήσει το προσδόκιμο επιβίωσης, στα 77.8 περίπου χρόνια. Το ερώτημα είναι εάν μπορεί αυτή η πρόοδος να συνεχιστεί. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το προσδόκιμο επιβιώσεως θα περιοριστεί στα 90-100 χρόνιαˑ ακόμη και εάν εκριζωθούν τα 10-15 κύρια αίτια θανάτου συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών, του καρκίνου των παθήσεων των νεφρών. Όποια περαιτέρω πρόοδος στη βελτίωση της υγείας επιτευχθεί, λένε οι δημογράφοι, δεν μπορεί να επεκταθεί το προσδόκιμο ζωής πέραν των 97 ετών.  Η νεογνική θνητότητα δεν θα βελτιωθεί περαιτέρω λόγω των συγγενών διαμαρτιών και των ατυχημάτων και η επιβίωση ως τα 100, οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι πρέπει να εκλείψει κάθε αιτία θανάτου πριν τα 85 (&). Η επιστημονική έρευνα έχει αναδείξει μερικές ενδιαφέρουσες κλείδες περί την επιμήκυνση της διάρκειας της ανθρώπινης ζωήςˑ με την πρώτη εξ αυτών =να είναι ο περιορισμός της πρόσληψης θερμίδων, όπως έχει αποδειχθεί σε μεγάλη σειρά ζώων, από τα έντομα Drosophila , μέχρι τον πίθηκο του γένους rhesus. Αυτό που εννοείται με τον όρο περιορισμός πρόσληψης θερμίδων είναι η υποθρεψία, αλλά όχι η δυσθρεψία, δηλαδή στο επίπεδο του 40% των όσων θα μπορούσε ένας οργανισμός να προσλάβει με ελεύθερη διατροφή, αλλά με παράλληλη επαρκή λήψη ιχνομετάλλων και βιταμινών. Ο περιορισμός της πρόσληψης θερμίδων συνεπάγεται αύξηση του μέσου και του μέγιστου προσδόκιμου επιβιώσεως  των πειραματαζώων κατά 50% περίπου (&). Ακόμη περισσότερο ενδιαφέρον ίσως είναι ότι ο περιορισμός πρόσληψης θερμίδων συνήθως απολήγει στην αναστολή των φυσιολογικών και παθοφυσιολογικών εξελίξεων που συνήθως παρατηρούνται στη διαδικασία της γηράνσεως. Τα πειρματόζωα που τίθενται σε περιορισμένη δίαιτα συνήθως εμφανίζουν λιγότερα ευρήματα γηράνσεως σε επίπεδο ενδοκρινικής, ανοσολογικής και καρδιακής λειτουργίας και προσβάλλονται σε μικρότερο βαθμό από νεοπλάσματα παρότι πειραματόζωα στα οποία επιτρέπεται ελεύθερη διατροφή. Εμφανίζουν εν τούτοις, περιορισμένες αναπαραγωγικές ικανότητες.

Οι υποκείμενοι μηχανισμοί των τρόπων παράτασης της διάρκειας της ζωής δεν είναι διευκρινισμένοιˑ για το λόγο αυτόν έχουν διατυπωθεί εκατοντάδες θεωρίες ηλικιώσεως -γήρατος. Αποτελούν συνδυασμούς κληρονομικών γενετικών ιδιοτήτων και παραγόντων που σχετίζ9ονται με την εξέλιξη, που τελούν υπό τις επιδράσεις του περιβάλλοντος και της τυχαιότητας. Είναι πιθανόν ότι η ηλικίωση και το γήρας αποτελούν αντεπιδράσεις μεταβολών σε μοριακό, κυτταρικό ή συστηματικό επίπεδο και δεν φαίνεται ότι εξαρτώνται αποκλειστικά από αλλοιώσεις του ρυθμού του μεταβολισμού. Ο τύπος του περιορισμού πρόσληψης θερμίδων εμπλέκεται στη διάκριση της αλληλοεπικάλυψης των διαφόρων θεωριών γήρατος και δεν αποκλείεται ότι ο κοινός τους παρονομαστής είναι η γενετική προδιάθεση: Όταν η γονιδιακή έκφραση συγκρίνεται με τα πρότυπα περιορισμού πρόσληψης θερμίδων, έναντι πειραματοζώων με ελεύθερο διαιτολόγιο, αναγνωρίζονται διάφορα γονίδια που επιτρέπουν μεταβολές. Μερικά από αυτά τα γονίδια φαίνεται ότι επηρεάζουν τον ινσουλινόμορφο αυξητικό παράγοντα (IGF-1). Η θεωρία του οξειδωτικού stress μπορεί, επίσης να υποστηρίξει τα προσδοκόμενα ωφελήματα από τον περιορισμό πρόσληψης θερμίδων, ως υπόστρωμα μακροβιότητας (&-) . Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η κατανάλωση Ο₂, μειώνεται σε συνθήκες περιορισμού πρόσληψης θερμίδων, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται ο αριθμός των ελεύθερων ριζών οξυγόνου, που οδηγεί σε περιορισμό της βλαπτικής του επιδράσεως στα κύτταρα και τις διασυνδεδεμένες ινώδεις πρωτεΐνες. Ταυτόχρονα μπορεί να εμπλέκονται ορμονικοί παράγοντες, καθώς έχει δειχθεί ότι τα επίπεδα της GH μπορεί να τροποποιούνται επί περιορισμού πρόσληψης θερμίδων.
Υπάρχουν εξελισσόμενες πειραματικές μελέτες επί της επιδράσεως του περιορισμού πρόσληψης θερμίδων στον πίθηκο rhesus και εξελίσσονται μερικές σχετικές κλινικές δοκιμές, επί νεαρών ενηλίκων και μεσηλίκων, των οποίων μερικά τουλάχιστον από τα τελικά τους σημεία είναι η επίδραση της ηλικιώσεως στον ανθρώπινο οργανισμό.   

Οι γενετικές θεωρίες της μακροβιότητας