Άσθμα, επιδημιολογία

•To άσθμα είναι η συχνότερη, χρόνια πάθηση στον κόσμο, και πρσβάλλει όλες τις ομάδες ηλικιών. 
•~ 5.200.000 άτομα στο ΗΒ, λαμβάνουν, ήδη, θεραπεία για άσθμα, ένω ένα στα 10 παιδιά έχουν διαγνωστεί ως πάσχοντα.
•Ενώ η θνητότητα του άσθματος βαίνει, δραστικά μειούμενη, η επίπτωσή του, ακολουθώντας αντίθετα πορεία, αυξάνεται ταχέως. Στο NΗS το κόστος του άσθματος κυμαίνεται στα 889 εκατομ. λίρες/χρόνο  .

|επιδημιολογία| επιδημιολογία| Το άσθμα είναι η συχνότερη πνευμονική πάθηση στον κόσμο (). Περίπου 300 εκατομ. άτομα πάσχουν, παγκοσμίως. Εξακολουθεί, μάλιστα, να αυξάνεται στις αστικοποιούμενες χώρες. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025, θα υπάρχουν άλλα 100 εκατομ. ενήλικες ασθματικοί. Από την έναρξη του 21ου αιώνα, μερικοί αναγνωρίζουν ότι η επίπτωση του άσθματος σταθεροποιείται (), ενώ άλλοι ότι συνεχίζει να αυξάνεται (►). Παρ΄όλο ότι η θνητότητα του άσθματος έχει υποστεί σημαντική μείωση, ο επιπολασμός και η επίπτωση εξακολουθούν να διατηρούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα, και να αυξάνονται, λόγω της μεγαλύτερης εκθέσεως σε αλλεργιογόνα, και στην προοδευτική αστικοποίηση του πληθυσμού ().

Είναι σαφές, ότι μεθοδολογικές δυσκολίες εμποδίζουν τον ακριβή προσδιορισμό. Πιστεύεται ότι μεταξύ ενηλίκων η επίπτωσή του είναι 3.4 και 4.5 (άνδρες και γυναίκες) - 12 ανά 1000 κατοίκους.   ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ. Εικόνα 1. To άσθμα, από κοινού, παιδικό και ενηλίκων, έχει σημειώσει μια αύξηση κατά 38% παράλληλα με την αύξηση των ισοδυνάμων άσθματος, και της αλλεργικής ρινίτιτδας.
Το άσθμα, μια από τι συχνότερες παθήσεις, έχει προσβάλλει 300 εκατομμύρια άτομα, παγκοσμίως, καθώς η GINA εκτιμά ότι, ήδη, 1 στα 20 άτομα, στον κόσμο, πάσχει από άσθμα, με σημαντική αύξηση του επιπολασμού της παθήσεως τα τελευταία 30 χρόνια, παράλληλα με την αύξηση του επιπολασμού άλλων ατοπικών νοσημάτων, όπως η αλλεργική ρινίτις  και η ατοπική δερματίτις. Η αύξηση αυτή παρατηρείται, ιδίως, σε χώρες με ήπια κλίματα, παραθαλάσσιες, όπως το ΗΒ, η Νέα Ζηλανδία, η Αυστραλία και οι ΗΠΑ (εικόνα 1) και συσχετίζονται με την αστικοποίηση και την υιοθέτηση του δυτικού τρόπου ζωής. O πλέον αναμφίβολος παράγοντας κινδύνου του άσθματος είναι η ατοπία. Ατοπία είναι η γενετική προδιάθεση για την ανάπτυξη της διαμεσολαβούμενης μέσω της IgE απαντήσεως σε κοινά αεροαλλεργιογόνα. Την έναρξη κι εξέλιξη της παθήσεως επηρεάζουν πολύπλοκες διαντιδράσεις μεταξύ ατοπίας και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως οι ιογενείς λοιμώξεις, τα αλλεργιογόνα, η ατμοσφαιρική ρύπανση και επαγγελματικοί παράγοντες.
Νοσηρότητα. 
Η νοσηρότητα του άσθματος κυμαίνεται κάτω από ποικιλία περιστάσεων. Κλινικές μελέτες με ασθενείς με άσθμα έχουν καταλήξει ότι πολλοί ασθενείς διατρέχουν με ανεπαρκώς ελεγχόμενα συμπτώματα, χαμηλούς δείκτες ποιότητας ζωής, οι οποίοι συχνά, λμβάνουν ελλιπή θεραπεία. Οι δείκτες εισαγωγής στο Νοσοκομείο για άσθμα, ιδίως μεταξύ παιδιών, έχουν αυξηθεί από το 1970, μέχρι τα κέσα περίποου της δεκαετίας του 1980, κι έχουν παραμείνει αμετάβλητοί, έκτοτε. Στις ΗΠΑ, το 2002, κατεγράφηκαν 13.9 εκατομμύρια επισκέψεις σε τμήματα Εξωτερικών Ιατρείων, 1.9 εκατομμύρια προσελέυσεις σε ΤΕΠ, ενώ κατεγράφηκαν 490000 εισαγωγές. Πολλά παιδιά κι ενήλικες με άσθμα σημειώνουν απουσίες από το σχολείο/εργασία τους, ενώ το οικονομικό κόστος του άσθματος είναι σημαντικό και, πάλι στις ΗΠΑ, υπερβαίνει τα 6 δισ δολάρια/χρόνο. Οι προσελεύσεις στα ΤΕΠ και οι νοσηλείες απορροφούν πάνω από το 50% του ποσού.
Θνητότητα. αΟι διεθνείς επιδημιολογικοί δείκτες της θνητότητας του άσθματος θεωρούνται, συχνά, αναξιόπιστοι, λόγω σφαλμάτων κατά την ταξινόμηση των αιτιών θανάτου. Στις δυτικές Χώρες, όπου οι παρατηρήσεις κυμαίνονται σε ομάδες ηλικιών, μεταξύ 5 και 34 ετών, η θνητότητα του άσθματος φαίνεται ότι αυξάνεται σταθερά, μετά το 1970, μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980. Πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες διαπιστώνουν ότι η θνητότηα του άσθματος έχει, έκτοτε, σταθεροποιηθεί ή παρουσιάζει βαθμιαία μείωση. Στους βασικούς παράγοντες που εισφέρουν στην αύξηση της νοσηρότητας ή/και δυνητική θνητότητα περιλαμβάνονται οι κοινωνικοοικονομιλες στερήσεις, και η επίδραση συνοσηροτήτων, όπως η χρήση ουσιών. Η πλειονότητα των θανάτων από άσθμα καταγράφεται σε ασθενείς με χρόνιο, σοβαρό άσθμα, αλλά μικρός αριθμός θανάτων καταγράφεται σε άτομα με ήπιο άσθμα, επίσης. Οι θάνατοι συνδέονται με ανεπαρκή θεραπεία, με εισπνεόμενα ή από του στόματος κορτικοειδή, με πτωχή παρακολούθηση και έλεγχο. 
 



Άσθμα είναι ένας ακριβής περιγραφικός όρος, αλλά εντοπίζονται αρκετοί, λίγο-πολύ διακριτοί φαινότυποι που μπορεί να οφείλονται σε διαφορετικά αίτια, να συνθέτουν διαφορετικούς κλινικούς τύπους και να εμφανίζουν διαφορετικές απαντήσεις στη θεραπεία. Το κύριο κλινικό χαρακτηρστικό είναι η αναστρέψιμη απόφραξη των αεραγωγών. Οφείλεται σε σπασμό των λείων μυϊκών ινών των βρόγχων, οίδημα του βλεννογόνου, βύσματα παχυρεύστων πτυέλων υπερτροφία και υπερπλασία των τραχειοβροχγικών αδένων και καλυκοειδών κυττάρων- όλα απότοκα της φλεγμονής στο τοίχωμα των αεραγωγών.Η φλεγμονή επάγει την πρεσέλευση κυττάρων, όπως τα ηωσινόφιλα και τα μακροφάγα.   Στην μεγάλη πλειονότητά τους, οι ασθματικοί ασθενείς βιώνουν βελτίωση των συμπτωμάτων τους, με σκευάσματα που αναστρέφουν τον βρογχόσπασμό, χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Σε ποσοσταό 5-10% των ασθενών έχουν άσθμα, που είναι δύσκολο να ελεγχθεί ή έχουν σημαντικές παρενέργειες από τα χορηγούμενα φάρμακα. 

Ισοδύναμα άσθματος/ηωσινοφιλική βρογχίτις. Όπως προειπώθηκε, το άσθμα είναι χρόνια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπερβολική βρογχική αντιδραστικότητα, και φλεγμονή που εκδηλώνεται με ποικιλία συμπτωμάτων, όπως βήχας, δύσπνοια, και συριγμός. Ταυτοποιείται μια υποομάδα ασθενών, που προσέρχονται με χρόνιο βήχα, χωρίς δύσπνοια και συριγμό, που αποτελούν ένα 'σύνδρομο', γνωστό ως 'ισοδύναμο άσθματος', το οποίο οφείλεται, κατά βάση, στην ενισχυμένη ευαισθησία των υποδοχέων βηχός, που δεν αποτελεί εύρημα στο χωρίς βήχα άσθμα. Η φλεγμονή των αεραγωγών στο ισοδύναμο άσθματος είναι, ουσιώδώς παρόμοια με εκείνη που περιγράφεται στο 'κλασικό' άσθμα και ο βήχας, είναι τυπικά ξηρός ή ελάχιστα παραγωγικός, μπορεί να είναι νυκτερινός,να προκαλείται από την άσκηση ή τα αλλεργιογόνα και την επαγγελματική έκθεση, παρ΄όλο ότι συχνά δεν διευκρινίζονται κλινικά πυροδοτικοί μηχανισμοί. Το κλειδί για τη διάγνωση του άσθματος, στις περιπτώσεις αυτές, είναι η απόδειξη του αναστρέψιμου βρογχόσπασμου. Η κατά σειρά καταγραφή των ροομετρικών μετρήσεων και η σπιρομέτρηση, προ και μετά βρογχοδιαστολή, αποτελούν την αρχική διαγνωστική προσέγγιση, αν και συχνά αποβαίνει φυσιολογική, στο σύνδρομο αυτό. Η απόδειξη βρογχικής αντιδραστικότητας με την δεινέργεια δοκιμασίας βρογχικής προκλήσεως, είναι πλέον ευαίσθητος και ειδικός δείκτης της αναστρέψιμης αποφράξεως των αεραγωγών, ως αιτίου του βήχα, και, μπορεί να είναι το μόνο εύρημα. Ηωσινοφιλία αίματος και οι θετικές δερματικές δοκιμασίες προκλήσεως ή η μέτρηση της ειδικής για αλλεργιογόνα IgE παρέχουν υποστηρικτικά ευρήματα της παρουσίας του άσθματος. Η διάγνωση του ισοδυνάμου άσθματος, συνήθως, επιβεβαιώνεται με τη βελτίωση που αναγνωρίζεται μετά την εφαρμογή της θερπαείας. βλέπε: ηωσινοφιλική βρογχίτις. 
Έχει δειχθεί ότι ο κίνδυνος θανάτου από άσθμα μειώνεται κατά 21%, για κάθε καταναλισκόμενο φιαλίδιο εισπνεόνου γλυκοκορτικοειδούς, τον προηγούμενο χρόνο. Η θνητόιτητα απόμ οξυ, σοβαρό άσθμα, μειώνεται, επομένως, εάν, στη βασική θεραπεία περιλαμβάνονται χαμηλές δόσεις εισπνεόμενων γλυκοκορτικοειδών. Τα δεδομένα αυτά συνιστούν βασικές κλείδες στη θεραπευτική του άσθματος [βλ.: πίνακα].