Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Οι ερεθισμοϋποδοχείς διασπείρονται μέσα στον βλεννογόνο της κεντρικής μοίρας του τραχειοβρογχικού δένδρου, και η πυκνότητά τους αυξάνεται στις περιοχές των διχοτομήσεων των αεραγωγών. Οι ερεθισμοϋποδοχείς είναι ταχέως προσαρμοζόμενες εμμύελες νευρικές απολήξεις που εμφανίζουν ταχύτητα αγωγής 4-26 m/sec και πορεύονται με την Αδ δέσμη του πνευμονογαστρικού¹³⁸. Διατομή των ινών συνεπάγεται κατάργηση του αντανακλαστικού. Πιστεύεται ότι εμφανίζουν πολυσχιδή λειτουργία, ανάλογα με την εντόπισή τους· οι ευρισκόμενοι στην τραχεία και τους μεγάλους βρόγχους προκαλούν βήχα, ενώ οι περιφερικοί προκαλούν τροποποιήσεις του τύπου της αναπνοής, όπως ταχύπνοια υπέρπνοια και, ενδεχομένως, βήχα. Διεγείρονται από σειρά φυσικών (μηχανική διέγερση,  εισπνοή ερεθιστικών ουσιών, βρογχόσπασμος, πνευμοθώρακας, πνευμονική συμφόρηση και πνευμονικό οίδημα) ερεθισμάτων που προκαλούν παραμορ­φώ­σεις των βρογχικών τοιχωμάτων ή χημικές μεταβολές στους πνευμονικούς ιστούς³. Επιπλέον, είναι πολύ ευαίσθητοι στους μεσολαβητές της φλεγμονής και του βρογχοσπάσμου, όπως η ισταμίνη, οι προσταγλανδίνες κλπ. Πιστεύεται ότι κάθε ερέθισμα, μηχανικό ή χημικό που προκαλεί παραμόρφωση του λείου μυϊκού δικτύου των αεραγωγών, προκαλεί ταυτόχρονα και διέγερση των ερεθισμο­ϋπο­δο­χέων, με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του αντανακλαστικού τόξου και βήχα. Πρόσφατα αμφισβητείται η πρωταγωνιστική συνεισφορά των ταχέως προσαρμο­ζό­μενων ερεθισμοϋποδοχέων στην πρόκληση του αντανκλαστικού του βήχα· οι αμφισβητήσεις εγείρονται μετά τις παρατηρήσεις ότι δεν υπάρχει ικανοποιητική συσχέτιση μεταξύ των υποεπιθηλιακών νευρικών απολήξεων και του αντα­να­κλαστικού του βηχός σε πολλά είδη πειραματοζώων και ότι ενώ επί ανθρώπου το αντανακλαστικό του βηχός ενεργοποιείται μετά διερεθισμό με κιτρικό οξύ, εισπνοές ύδατος (ομίχλη) και καπσαϊσίνη, οι ερεθισμοϋποδοχείς δεν διεγείρονται μετά ενστάλλαξη με κιτρικό οξύ.

βλέπε;

Eρεθισμοϋποδοχείς, βρογχικοί.

Ερεθισμοϋποδοχείς, βρογχιολικοί

Ερεθισμοϋποδοχείς, λαρυγγικοί