Οι αντιδράσεις υπερευαισθησίας τύπου ΙΙΙ οφείλονται στο χρόνιο σχηματισμό διαλυτών συμπλεγμάτων αντιγόνου-αντισώματος, συνήθως παρουσία περίσσειας αντιγόνου. Τα υπεύθυνα αντισώματα είναι, κατά κύριο λόγο, ΙgΜ ή ΙgG ανοσοσφαιρίνες, ικανές να προσηλώνουν το συμπλήρωμα. Τα συμπλέγματα αυτά, ενδεχομένως, δεν αποσύρονται από το ΔΕΣ, δηλαδή δεν υφίστανται φαγοκυττάρωση, επειδή ακριβώς είναι διαλυτά, αλλά αθροίζονται στις βασικές μεμβράνες των επιθηλιακών κυττάρων. Μετά την ενεργοποίηση του συμπληρώματος, απελευθερώνονται παράγοντες χημοτακτικοί για τα ουδετερόφιλα, τα οποία διηθούν την περιοχή της εναποθέσεως των συμπλεγμάτων και απελευθερώνουν λυσοσωμιακά ένζυμα, που προκαλούν την ιστική βλάβη. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες νοσημάτων, η αιτιοπαθογένεια των οποίων ερμηνεύεται με το σχηματισμό ανοσοσυμπλεγμάτων. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται οι επίμονες χρόνιες φλεγμονές, όπως η λοιμώδης ενδοκαρδίτις, που οφείλεται τον a-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο ή σταφυλόκκοκο ή η λοίμωξη από το παράσιτο πλασμώδιο Vivax, ή oι εξ ιών ηπατίτιδες, κατά τις οποίες, η επίμονη, μικρής εντάσεως λοίμωξη με χαμηλό ρυθμό παραγωγής αντισωμάτων και συνεχή τροφοδότηση αντιγόνων, οδηγεί στο σχηματισμό διαλυτών ανοσοσυμπλεγμάτων, τα οποία ενδέχεται να αποθηκεύονται στους ιστούς και να πυροδοτήσουν ιστική βλάβη. Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται αυτοάνοσα νοσήματα που χαρακτηρίζονται από συνεχή παραγωγή αντισωμάτων κατά κάποιου αυτοαντιγόνου, που ευρίσκεται σε αφθονία στον οργανισμό, με συνέπεια την αδιάλειπτη παραγωγή συμπλεγμάτων. Εάν τα παραγόμενα συμπλέγματα είναι περισσότερα από τα απομακρυνόμενα με φαγοκυττάρωση από το σύστημα των μονοπυρήνων φαγοκυττάρων, που έχουν την ευθύνη της απομακρύνσεώς τους, η περίσσεια καθηλώνεται στους ιστούς και μπορεί να προκαλέσει βλάβες. Παράδειγμα αυτοάνοσου νοσήματος που επιπλέκεται με τοξικές αντιδράσεις υπερευιασθησίας τύπου ΙΙΙ είναι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος. Τέλος, στην τρίτη κατηγορία, περιλαμβάνονται νοσήματα που οφείλονται στο σχηματισμό ανοσοσυμπλεγμάτων που εναποτίθενται στις επιθηλιακές επιφάνειες του σώματος, όπως πχ., στους πνεύμονες, μετά επανειλημμένες εκθέσεις σε εισπνοή αντιγόνου, που προέρχονται από μύκητες, φυτά ή ζώα. |υπερευαισθησία |πνευμονία εξ υπερευαισθησίας-παθογένεια|