Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

 Το Ο₂ μεταφέρεται προς τους ιστούς εν μέρει (1-2%) φυσικώς διαλυμένο στο πλάσμα και οικοδομεί την P_aO₂ ∙ ενώ κατά το μεγαλύτερο μέρος του (98-99%) εισέρχεται στα ερυθροκύτταρα, όπου συνδέεται χαλαρά με την αιμοσφαιρίνη (1.34 ml O₂ / 1 gr κορεσμένης αιμοσφαιρίνης).

Είναι δυνατός ο υπολογισμός της μεταφοράς O₂ στους ιστούς (Τ̇O₂), που παριστά σημαντικής αξίας κλινική παράμετρο, ιδίως στους βαρέως πάσχοντες, για δύο λόγους:

Α. Ο υπολογισμός της Τ̇O₂ παριστά μια μόνη παράμετρο, που περιγράφει σφαιρικά την ικανότητα οξυγονώσεως των ιστών.

Β. ο υπολογισμός συνδέει τις δράσεις δύο πρωτογενών παραγόντων επηρεασμού της ιστικής οξυγονώσεως: Β1. Του ποσού του O₂  στο αρτηριακό αίμα (που καθορίζεται από την ικανότητα των πνευμόνων να οξυγονώνουν το προσερχόμενο σ΄αυτούς αίμα και την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει O₂ )  και, Β2. Την ικανότητα του καρδιαγγειακού να κυκλοφορεί οξυγονωμένο αίμα. Για τον υπολογισμό της Τ̇O₂ , η περιεκτικότητα O₂ (à979) πολλαπλασιάζεται με την  καρδιακή εξώθηση (à687). Η τιμή CaO₂ ενσωματώνει τη συνεισφορά των πνευμόνων και του αίματος στη συνολική οξυγόνωση των ιστών, ενώ η συμβολή της καρδιακής εξωθήσεως ενσωματώνει την εισφορά  του καρδιαγγειακού συστήματος στην ιστική οξυγόνωση. Για τη μέτρηση της Τ̇O₂ πρέπει πρώτα να υπολογισθεί η CaO₂, που εκφράζεται σε μονάδες ml O₂/100 ml αίματος και η καρδιακή εξώθηση, που εκφράζεται σε l αίματος/min.

Μείωση του  Τ̇Ο₂ δείχνει ότι υπολείπεται είτε η αρτηριακή περιεκτικότητα Ο₂ ή η καρδιακή εξώθηση.    

Το ποσό του O₂ που διαλύεται στο πλάσμα δίδεται από τον τύποQ

a Χ PaO2 

όπου α, συντελεστής διαλυτότητας του αίματος(όχι του πλάσματος). Εξαρτάται από τη θερμοκρασία και την ολική πίεση που ασκείται στην επιφάνεια του διαλυτικού μέσου και ισούται με : 0.0031 ml O₂ / 100 ml αίματος / mmHg. Εάν, δηλαδή η P_aO₂ σ’ ένα τριχοειδές αγγείο είναι 100 mmHg το μέγιστο ποσό O₂ που μπορεί να διαλυθεί στο πλάσμα είναι 0.003x100 = 0.3 ml O₂ / 100 ml πλάσματος (0.3 vol % O₂). Υπό φυσιολογική P_aO₂ και αναπνοή ατμοσφαιρικού αέρα (F_iO₂ = 0.2093) στο αίμα διαλύονται 0.25 ml / 100 ml ή 1 % του συνολικά μεταφερόμενου Ο₂. Έτσι, η μέγιστη ποσότητα του διαλυμένου στο πλάσμα O₂ που μπορεί να διατεθεί ανά λεπτό στους ιστούς είναι 15 ml, προς σύγκριση με τα 250 ml O₂ / min που απαιτούνται για το μεταβολισμό, προκειμένου να παραμείνει αερόβιος. Επί χορηγήσεως 100% O_2, το με φυσική διάλυση μεταφερόμενο με το αίμα O₂ είναι περίπου 2 ml / 100 ml αίματος. Αναπνέοντας, όμως, 100% υπό πίεση 3 atm, το ποσόν του φυσικώς διαλυμένου O₂ ανέρχεται σε 6 ml / 100 ml αίματος ή 300 ml O₂, ποσότητα που είναι αρκετή για τη διατήρηση του αερόβιου μεταβολισμού.

                                     πίν. 8-1. φυσιολογικές τιμές P_aO₂

8.1.1. μερική πίεση O₂ στο αρτηριακό αίμα

 βλέπε: μερική πίεση οξυγόνου στο αρτηριακό αίμα. Η P_aO₂, αντίθετα με την P_aCO₂ μειώνεται προοδευτικά με την πρόοδο της ηλικίας. Ο ρυθμός μειώσεως αποδίδεται με τη συνάρτηση:

 {8.2}

Τα 95% όρια αξιοπιστίας της συναρτήσεως, δεν υπερβαίνουν τα 10 mmHg. Στον πίνακα 8-1, καταχωρούνται αντιπροσωπευτικές τιμές της P_aO₂.

Η ποσότητα οξυγόνου που συνδέεται χημικά με την αιμοσφαιρίνη, φαίνεται στην εξίσωση.

κορεσμός αιμοσφαιρίνης. ο ΄'ορος οξυαιμοσφαιρίνη αναφέρεται στην αναλογία της αιμοσφαιρίνης που συνδέεται με οξυγόνο.