Το Ο2 μεταφέρεται προς τους ιστούς εν μέρει (1-2%) φυσικώς διαλυμένο στο πλάσμα και οικοδομεί την PaO2 ∙ ενώ κατά το μεγαλύτερο μέρος του (98-99%) εισέρχεται στα ερυθροκύτταρα, όπου συνδέεται χαλαρά με την αιμοσφαιρίνη (1.34 ml O2 / 1 gr κορεσμένης αιμοσφαιρίνης).
Είναι δυνατός ο υπολογισμός της μεταφοράς O2 στους ιστούς (Τ̇O2), που παριστά σημαντικής αξίας κλινική παράμετρο, ιδίως στους βαρέως πάσχοντες, για δύο λόγους:
Α. Ο υπολογισμός της Τ̇O2 παριστά μια μόνη παράμετρο, που περιγράφει σφαιρικά την ικανότητα οξυγονώσεως των ιστών.
Β. ο υπολογισμός συνδέει τις δράσεις δύο πρωτογενών παραγόντων επηρεασμού της ιστικής οξυγονώσεως: Β1. Του ποσού του O2 στο αρτηριακό αίμα (που καθορίζεται από την ικανότητα των πνευμόνων να οξυγονώνουν το προσερχόμενο σ΄αυτούς αίμα και την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει O2 ) και, Β2. Την ικανότητα του καρδιαγγειακού να κυκλοφορεί οξυγονωμένο αίμα. Για τον υπολογισμό της Τ̇O2 , η περιεκτικότητα O2 (à979) πολλαπλασιάζεται με την καρδιακή εξώθηση (à687). Η τιμή CaO2 ενσωματώνει τη συνεισφορά των πνευμόνων και του αίματος στη συνολική οξυγόνωση των ιστών, ενώ η συμβολή της καρδιακής εξωθήσεως ενσωματώνει την εισφορά του καρδιαγγειακού συστήματος στην ιστική οξυγόνωση. Για τη μέτρηση της Τ̇O2 πρέπει πρώτα να υπολογισθεί η CaO2, που εκφράζεται σε μονάδες ml O2/100 ml αίματος και η καρδιακή εξώθηση, που εκφράζεται σε l αίματος/min.
Μείωση του Τ̇Ο2 δείχνει ότι υπολείπεται είτε η αρτηριακή περιεκτικότητα Ο2 ή η καρδιακή εξώθηση.
Το ποσό του O2 που διαλύεται στο πλάσμα δίδεται από τον τύποQ
a Χ PaO2
όπου α, συντελεστής διαλυτότητας του αίματος(όχι του πλάσματος). Εξαρτάται από τη θερμοκρασία και την ολική πίεση που ασκείται στην επιφάνεια του διαλυτικού μέσου και ισούται με : 0.0031 ml O2 / 100 ml αίματος / mmHg. Εάν, δηλαδή η PaO2 σ’ ένα τριχοειδές αγγείο είναι 100 mmHg το μέγιστο ποσό O2 που μπορεί να διαλυθεί στο πλάσμα είναι 0.003x100 = 0.3 ml O2 / 100 ml πλάσματος (0.3 vol % O2). Υπό φυσιολογική PaO2 και αναπνοή ατμοσφαιρικού αέρα (FiO2 = 0.2093) στο αίμα διαλύονται 0.25 ml / 100 ml ή 1 % του συνολικά μεταφερόμενου Ο2. Έτσι, η μέγιστη ποσότητα του διαλυμένου στο πλάσμα O2 που μπορεί να διατεθεί ανά λεπτό στους ιστούς είναι 15 ml, προς σύγκριση με τα 250 ml O2 / min που απαιτούνται για το μεταβολισμό, προκειμένου να παραμείνει αερόβιος. Επί χορηγήσεως 100% O2, το με φυσική διάλυση μεταφερόμενο με το αίμα O2 είναι περίπου 2 ml / 100 ml αίματος. Αναπνέοντας, όμως, 100% υπό πίεση 3 atm, το ποσόν του φυσικώς διαλυμένου O2 ανέρχεται σε 6 ml / 100 ml αίματος ή 300 ml O2, ποσότητα που είναι αρκετή για τη διατήρηση του αερόβιου μεταβολισμού.
πίν. 8-1. φυσιολογικές τιμές PaO2
|
ηλικία |
μέση PaO2 (mmHg) |
S.E.E |
|
20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 |
94 91 88 84 81 |
84-104 81-101 78-98 74-94 71-91 |
8.1.1. μερική πίεση O2 στο αρτηριακό αίμα
βλέπε: μερική πίεση οξυγόνου στο αρτηριακό αίμα. Η PaO2, αντίθετα με την PaCO2 μειώνεται προοδευτικά με την πρόοδο της ηλικίας. Ο ρυθμός μειώσεως αποδίδεται με τη συνάρτηση:
{8.2}
Τα 95% όρια αξιοπιστίας της συναρτήσεως, δεν υπερβαίνουν τα 10 mmHg. Στον πίνακα 8-1, καταχωρούνται αντιπροσωπευτικές τιμές της PaO2.
Η ποσότητα οξυγόνου που συνδέεται χημικά με την αιμοσφαιρίνη, φαίνεται στην εξίσωση.
κορεσμός αιμοσφαιρίνης. ο ΄'ορος οξυαιμοσφαιρίνη αναφέρεται στην αναλογία της αιμοσφαιρίνης που συνδέεται με οξυγόνο.