Μερική πίεση O2 στο αρτηριακό άιμα

βλεπε: μερική πίεση Ο2 στο αρτηριακό αίμα. Η τιμή της PΟ2 του ξηρού αέρα της ατμόσφαιρας στην επιφάνεια της θάλασσας είναι 159 mmHg. Η PΟ2 μειώνεται προοδευτικά, από τον ατμοσφαιρικό αέρα, το αρτηριακό αίμα, τα συστηματικά τριχοειδή και τους περιφερικούς ιστούς. Τελικά φθάνει στη μικρότερη τιμή της, στα μιτοχόνδρια (3.8-22.5 mmHg), κυμαινόμενη από ιστό σε ιστό και από περιοχή σε περιοχή στο εσωτερικό κάθε κυττάρου.

                                πίνακας 7-1. καταράκτης Ο2

χώρος
μερ. πίεση (mmHg)
κατ’ όγκο περι-
εκτικότητα
ξηρή ατμόσφαιρα
159,1
20,95
κορεσμένο μίγμα
149,2
19,63
κυψελιδικός αέρας
105,0
13,82
αρτηριακό αίμα
98,0
13,74
συστημ. τριχοειδή
90,0
13,74
μιτοχόνδρια
3,80-22,5
0,53-3,15
μικτό φλεβ. αίμα
40,0
5,61

Η μεγαλύτερη κλίση στην PΟ2 παρατηρείται μεταξύ της τιμής της στον κυψελιδικό αέρα και το εισπνεόμενο μίγμα και εξαρτάται από το μέγεθος του νεκρού χώρου. Η μέση PΑΟ2 υπολογίζεται εμμέσως από την εξίσωση του κυψελιδικού αέρα {7.3}. Η κλίση της PΟ2 μεταξύ του κυψελιδικού αέρα και του αρτηριακού αίματος είναι μικρή και οφείλεται στη μικρή φυσιολογική διαφυγή αίματος και τις διαφορές στην περιοχική σχέση V/Q. Η διαφορά τους αυξάνεται επίσης με την μείωση της PūΟ2, λόγω χαμηλής καρδιακής εξωθήσεως ή και ελαττωμένης συγκεντρώσεως αιμοσφαιρίνης2. Σε φυσιολογικές καταστάσεις, η PaΟ2 παραμένει σταθερή, από τις πνευμονικές φλέβες, μέχρι τα αρτηριόλια και τα περιφερικά κύτταρα, όπου παρατηρείται η μέγιστη κλίση, ανάλογα με την ένταση του μεταβολισμού των περιφερικών ιστών. Μέτριες ελαττώσεις της PΟ2 στον εισπνεόμενο αέρα δεν επηρεάζει σημαντικά την ιστική οξυγόνωση, εφ’ όσον ο πνευμονικός αερισμός και η κυκλοφορία διαθέτουν επαρκείς εφεδρείες προς αντιρρόπηση της ελαττώσεως. Ενδεχόμενες διαταραχές του αερισμού συνεπάγονται ελάττωση της PΑΟ2 και, κατά συνέπεια, ελάττωση της PaΟ2 επί της οποίας βασίζεται η παροχή Ο2 στους περιφερικούς ιστούς. Συνοπτικά, διαταραχές αερισμού προκαλούνται επί υποαερισμού, λόγω βλαβών στο πνευμονικό παρέγχυμα ή στην αγωγή της αναπνοής, ή αυξήσεως του (κυψελιδικού) νεκρού χώρου. Θεωρητικά, οι καταστάσεις αυτές μπορούν να αντιρροπισθούν είτε με αύξηση της τριχοειδικής κυκλοφορίας3 στους περιφερικούς ιστούς ή με αύξηση της συγκεντρώσεως της Hb στο αίμα, ή, τέλος, με μεταβολή της συγγένειας της αιμοσφαιρίνης με το Ο2. Με τους μηχανισμούς αυτούς διευρύνεται η αρτηριοφλεβική διαφορά Ο2, εξασφαλίζεται καλύτερη εκμετάλευση του μεταφερομένου φορτίου Ο2 και διατηρείται αποδοτική κλίση μερικής πιέσεως Ο2 στους περιφερικούς ιστους. Έτσι, πρέπει να προηγηθεί σημαντική έκπτωση του αερισμού πριν εμφανισθούν εκδηλώσεις διαταραχής του μεταβολισμού4.

Η PaO2, αντίθετα με την PaCO2, μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας, αλλά τιμή χαμηλότερη των 80  mmHg, σε οποιαδήποτε ηλικία, πρέπει να εκλαμβάνεται ως παθολογική. Η διαχρονική μείωση αποδίδεται με την εξίσωση:

   PaO2 = 104.2-0.27 · ΗΛΙΚΙΑ (έτη) mmHg  σε ορθία θέση

   PaO2 = 109-0.43 · ΗΛΙΚΙΑ (έτη) mmHg  σε ύπτια θέση

τα 95% όρια αξιοπιστίας της συναρτήσεως  δεν υπερβαίνουν τα 10 mmHg. Στον επόμενο πίνακα καταχωρούνται αντιπροσωπευτικές τιμές της PaO2.

ηλικία         μέση PaO2       S.E.E.
20-29          94                    84-104
30-39          91                    81-101
40-49          88                    78-98
50-59          84                    74-94
60-69          81                    71-91