Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

βλεπε: μερική πίεση Ο2 στο αρτηριακό αίμα. Η τιμή της PΟ₂ του ξηρού αέρα της ατμόσφαιρας στην επιφάνεια της θάλασσας είναι 159 mmHg. Η PΟ₂ μειώνεται προοδευτικά, από τον ατμοσφαιρικό αέρα, το αρτηριακό αίμα, τα συστηματικά τριχοειδή και τους περιφερικούς ιστούς. Τελικά φθάνει στη μικρότερη τιμή της, στα μιτοχόνδρια (3.8-22.5 mmHg), κυμαινόμενη από ιστό σε ιστό και από περιοχή σε περιοχή στο εσωτερικό κάθε κυττάρου.

                                πίνακας 7-1. καταράκτης Ο₂

Η μεγαλύτερη κλίση στην PΟ₂ παρατηρείται μεταξύ της τιμής της στον κυψελιδικό αέρα και το εισπνεόμενο μίγμα και εξαρτάται από το μέγεθος του νεκρού χώρου. Η μέση P_ΑΟ₂ υπολογίζεται εμμέσως από την εξίσωση του κυψελιδικού αέρα {7.3}. Η κλίση της PΟ₂ μεταξύ του κυψελιδικού αέρα και του αρτηριακού αίματος είναι μικρή και οφείλεται στη μικρή φυσιολογική διαφυγή αίματος και τις διαφορές στην περιοχική σχέση V/Q. Η διαφορά τους αυξάνεται επίσης με την μείωση της P_ūΟ₂, λόγω χαμηλής καρδιακής εξωθήσεως ή και ελαττωμένης συγκεντρώσεως αιμοσφαιρίνης². Σε φυσιολογικές καταστάσεις, η P_aΟ₂ παραμένει σταθερή, από τις πνευμονικές φλέβες, μέχρι τα αρτηριόλια και τα περιφερικά κύτταρα, όπου παρατηρείται η μέγιστη κλίση, ανάλογα με την ένταση του μεταβολισμού των περιφερικών ιστών. Μέτριες ελαττώσεις της PΟ₂ στον εισπνεόμενο αέρα δεν επηρεάζει σημαντικά την ιστική οξυγόνωση, εφ’ όσον ο πνευμονικός αερισμός και η κυκλοφορία διαθέτουν επαρκείς εφεδρείες προς αντιρρόπηση της ελαττώσεως. Ενδεχόμενες διαταραχές του αερισμού συνεπάγονται ελάττωση της P_ΑΟ₂ και, κατά συνέπεια, ελάττωση της P_aΟ₂ επί της οποίας βασίζεται η παροχή Ο₂ στους περιφερικούς ιστούς. Συνοπτικά, διαταραχές αερισμού προκαλούνται επί υποαερισμού, λόγω βλαβών στο πνευμονικό παρέγχυμα ή στην αγωγή της αναπνοής, ή αυξήσεως του (κυψελιδικού) νεκρού χώρου. Θεωρητικά, οι καταστάσεις αυτές μπορούν να αντιρροπισθούν είτε με αύξηση της τριχοειδικής κυκλοφορίας³ στους περιφερικούς ιστούς ή με αύξηση της συγκεντρώσεως της Hb στο αίμα, ή, τέλος, με μεταβολή της συγγένειας της αιμοσφαιρίνης με το Ο₂. Με τους μηχανισμούς αυτούς διευρύνεται η αρτηριοφλεβική διαφορά Ο_2, εξασφαλίζεται καλύτερη εκμετάλευση του μεταφερομένου φορτίου Ο₂ και διατηρείται αποδοτική κλίση μερικής πιέσεως Ο₂ στους περιφερικούς ιστους. Έτσι, πρέπει να προηγηθεί σημαντική έκπτωση του αερισμού πριν εμφανισθούν εκδηλώσεις διαταραχής του μεταβολισμού⁴.

Η PaO₂, αντίθετα με την PaCO₂, μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας, αλλά τιμή χαμηλότερη των 80  mmHg, σε οποιαδήποτε ηλικία, πρέπει να εκλαμβάνεται ως παθολογική. Η διαχρονική μείωση αποδίδεται με την εξίσωση:

   PaO₂ = 104.2-0.27 · ΗΛΙΚΙΑ (έτη) mmHg  σε ορθία θέση

   PaO₂ = 109-0.43 · ΗΛΙΚΙΑ (έτη) mmHg  σε ύπτια θέση

τα 95% όρια αξιοπιστίας της συναρτήσεως  δεν υπερβαίνουν τα 10 mmHg. Στον επόμενο πίνακα καταχωρούνται αντιπροσωπευτικές τιμές της PaO₂.