Η φιλοσοφία της Ιατρικής

 
Αρίφρων Σικυώνιος (440 π.Χ. - 370 π.Χ.)
 
«Ὑγίεια, πρεσβίστα μακάρων μετὰ σοῦ ναίοιμι τὸ λειπόμενον
βιοτᾶς, σὺ δέ μοι πρόφρων σύνοικος
εἰ γάρ τις ἢ πλούτου χάρις ἢ τεκέων εἴης·
ἢ τᾶς ἰσοδαίμονος ἀνθρώποις βασιληίδος ἀρχᾶς ἢ πόθων,
οὓς κρυφίοις Ἀφροδίτας ἄρκυσιν θηρεύομεν,
ἢ εἴ τις ἄλλα θεόθεν ἀνθρώποισι τέρψις ἢ πόνων
ἀμπνοὰ πέφανται,
μετὰ σεῖο, μάκαιρ' Ὑγίεια,
τέθαλε πάντα καὶ λάμπει Χαρίτων ἔαρ·
σέθεν δὲ χωρὶς οὔ τὶς εὐδαίμων ἔφυ».
insert_commentκλικ
χρεῖ γάρ πολλά ἐπικουρέει δικαιοσύνην
import_contactsφιλοσοφία της Ιατρικής
(ητρός γάρ φιλόσοφος ἰσόθεος)
Eίναι η Ίατρική, επιστήμη διαφορετική από τις άλλες; Και εάν, προς ποιά κατεύθυνση διαφέρει; Είναι κατώτερη, ή ανώτερη;

Η φιλοσοφία της Ιατρικής, όπως κατανοείται στο δοκίμιο αυτό ενσωματώνει τα ζητήματα που αφορούν στην φιλοσοφία της επιστήμης και αναδύονται στην αντανάκλαση της ιατρικής επιστήμης και τέχνης. Παρά το γεγονός ότι είναι εξαιρετικά χρήσιμη η διάκριση μεταξύ Ιατρικής επιστήμης και τέχνης καθώς εμφανίζονται δύο τάξεις  επιστημολογικών, εννοιολογικών και μεθοδολογικών προβλημάτων, που συγκλείνουν στην Ιατρική ως καθόλη, δηλαδή ταυτόχρονα ως επιστήμη και τέχνη.
  Το αχιμήδειο αημείο, από το οποίο θα μπορούσε να εκκινήσαει μια παρόμοια περιγραφή είναι η βασική αντίληψή μας περί του τι είναι υγεία και πως διακρίνεται από την ασθένεια (ως κατάσταση, κατά την οποία έχει προκληθεί, από ενδογενή ή, συχνότερα, εξωγενή αίτια, με τη συμβολή της τυχαιότητας, απώλεια όλου ή μέρους του σωματικού, ψυχικού ή/και νοητικού σθένους (:ρώμης) του οργανισμού. Σημειώνεται ότι δεν μπορεί να νοηθεί απώλεια του ενός χωρίς, ταυτόχρονα στον ίδιο ή άλλο βαθμό, απώλεια των άλλων συντελεστών. Η παρατήρηση αυτή, έκανε τον Φρόϋντ να συντάξει μια συναρπαστική πρόταση: "επειδή προκαλεί ρήξη του προστατευτικού κελύφους του 'έγώ΄, γι αυτόν και μόνο το λόγο, κάθε σωματική αρρώστεια αποτελεί ταυτόχρονα και μια ψυχική διαταραχή". Εγείρεται, λοιπόν το πρωταρχικό ερώτημα, ¨"τι είναι υγεία;" και κατά ακολουθία, τι είναι αυτό που θεωρούμε ως μερική ή ολική απώλειά της, που ονομάζουμε "πάθηση, νόσο, αρρώστεια (=απώλεια ρώμης), α-σθένεια". Στις λατινογενείς γλώσσες χρησιμοποιείται η λέξη dis-ease που σημαίνει αρρυθμία, διαταραχή του ρυθμού, απώλεια της ομοιοστασίας, αλλά μπορεί και να προέρχεται από την ελληνική λέξη "ίαση" και το ποιοτικό "δυσ" που μπορεί να σημαίνει "δυσίαση, δυσίατος" Στα Ιταλικά, η νόσος λέγεται μαλάττια (που είναι από το μαλ=κακό και την ελληνική ρίζα άττια, άττις (=συμφορά). [άττις λυμεώνων=η κοιλάδα με τις συμφορές]. Η ζωή που εκπληρώνει το νόημά της είναι η κατάσταση, κατά την οποία το άτομο έχει την ικανότητα να επικοινωνεί με τον εαυτό του, με τους άλλους, με τη φύση και με το Θεό, ώστε, θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε, υγεία είναι η δυνατότητά του να αντλεί ευχαρίστηση από την επικοινωνία του αυτή. ώστε, επεκτείνοντας,  θα μπορούσαμε να πούμε ότι νόσος είναι η απώλεια της ικανότητας αυτής. Μπορούμε να  δώσουμε έναν γενικό ορισμό, που να συμπεριλαμβάνει όλες τις χρήσεις μας, εδώ; αναρωτιέται ο Christopher Boorse, ο οποίος διατείνεται ότι ο "αρνητικός" ορισμός της υγείας, ως απουσία ασθένειας, ειναι μια θεωρητική έννοια (&), τα κύρια συστατικά της οποίας είναι η στατιστική κανονικότητα και φυσιολογική βιολογική λειτουργία (βιοστατιστική θεωρία του Boorse). Σημειώνεται εδώ ότι η ερευνούμενη διαφορά μεταξύ υγίας και ασθένειας ή μεταξύ φυσιολογικού και μη φυσιολογικού διαφέρει από τη νοσολογική προβληματική επί της κατηγοριοποιήσεως των νόσων και παθήσεων και φαίνεται ότι διαθέτει ικανούς βαθμούς ελευθερίας, σ΄ένα συνεχές από την αναμφίσβητη υγεία στην οριστική απώλειά της.  ώστε η υγεία και η αρρώστεια είναι εμπειρικές έννοιες. Απέναντι στον ορισμό του Boorse στάθηκε ο Elselijn Kingma (&), ο οποίος τονίζει ότι τίποτα στη φύση υπαγορεύει εμπειρικά ή αντικειμενικά τη χρήση της κλίμακας Boorse (του συνεχούς δηλαδή φάσματος που οριοθετείται από το ένα άκρο, με την αντίληψη της αδιαφιλονίκητης πλήρους φυσικής, συναισθηματικής, διανοητικής και κοινωνικής ευεξίας και αρμονικής συμβιώσεως κάθε ατόμου και της κοινωνίας με το οικολογικό τους περιβάλλον και όχι μόνο η απουσία ασθένειας, αδυναμίας ή ιδρυματικής νοσηλείας. Η υγεία είναι προσωπική ποιότητα, που δίνει τη δυνατότητα σ΄ένα συγκεκριμένο άτομο να αναπτύξει πλήρως ή σε άλλοτε άλλο βαθμό, τις ικανότητές του ώστε να κατακτήσει ένα ικανοποιητικό επίπεδο ζωής μέσα στο [&].
☛Ηθική . βλέπε: ηθική.