Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

βλέπε, επίσης: το σχεδόν θανατηφόρο άσθμα

To άσθμα συγκαταλέγεται μεταξύ των κοινότερων παθήσεων και προσβάλλει άτομα κάθε ηλικίας και φύλου. Ενώ, γενικά, άρχεται από τη νεαρή ηλικία, μπορεί να εμφανιστρεί σε κάθε ηλικία. . 

Αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι η συχνότητα προσελεύσεως στα ΤΕΠ ατόμων με κρίσεις άσθματος έχει σε μεγάλο βαθμό μειωθεί, τα τελευταία 20 χρόνια. Σε αυτό συνετέλεσαν η εισαγωγή των εισπνεόμενων κορτικοειδών (ICS) και, αργότερα, των μακράς δράσεως β2-διεγερτών (LABA). Αναγνωρίζεται, εν τούτοις, ότι ικανή αναλογία ασθματικών ασθενών, δεν τελούν υπό πλήρη έλεγχο, ακόμη και υπό υψηλές χορηγήσεις συνδυασμού LABA+ICS. Εν τούτοις, εξακολουθούν να καταγράφονται κρίσεις 'σχεδόν θανατηφόρου άσθματος', και η θνητότητα του άσθματος, παρ΄όλο τι σημειώνει μεγάλη μείωση, εξακολουθεί να διατηρεί σημαντιά ποσοστά.

 Το δυσίατο άσθμα, περικλείει διάφορους 'ειδικούς' φαινότυπους, που χαρακτηρίζονται υπό ιδιαιτερότητες και διαφορές από το 'κοινό' άσθμα, όπως στη συμπτωματολόγία και τα σημεία τους. Διευκρινίσεις που αφορούν στην επιδημιολογία, τη γενετική, την παθοφυσιολογία, τη μοριακή βιολογία, διαμορφώνουν προοδευτικά την αντίληψη της εξατομικεύσεως της διαχειρίσεως στην αγωγή του άσθματος, που προσανατολίζεται ακριβέστερα, στις ανάγκες κάθε ασθενούς χωριστά.  

 Το 2009, υπό την αιγίδα του Π.Ο.Υ., συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας προκειμένου να συσταθεί ένας ενιαίος και περιεκτικός ορισμός του σοβαρού, δυσίατου άσθματος (►), στην οποία συμμετείχαν και δύο Έλληνες, η Ματζουράνη και Τόγιας. Καταδείχτηκε ότι η βαρύτητα του άσθματος και, επομένως, η απάντηση στη θεραπεία θα μπορούσε να προσεγγιστεί από διάφορα χαρακτηριστικά, στα οποία συμπεριλαμβάνονται ιδιαιτερότητες που καταγράφονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια από αυτές, για παράδειγμα θα ήταν η προσβασιμότητα σε υπηρεσίες υγείας. Με βάση τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, προτάθηκαν τέσσερα στοιχεία, περιγραφικά της βαρύτητας του άσθματος, και της αποκρίσεώς του στη θεραπεία.  

 Ο προσδιορισμός του δυσίατου άσθματος διενεργείται με χρήση των μέτρων με τα οποία αποτιμάται η βαρύτητα, και των κριτηρίων μετα οποία αποτιμάται η απόδοση της θεραπείας. Με τη αξιολόγηση των κριτηρίων αυτών είναι δυνατή η αναγνώριση του δυσίατου άσθματος. Με τα κριτήρια αυτά, εξάλλου, προσδιορίζεται το επίπεδο ελέγχου του πάσθματος, σύμφωνα με τα διαλαμαβνόμενα στον πίνακα.

National Heart, Lung, and Blood Institute, National Asthma Education and Prevention Program. Expert Panel Report 3: Guidelines for the Diagnosis and Management of Asthma. Full Report 2007. National Institutes of Health Publication No. 07-4051. Bethesda, National Institutes of Health, 2007

 Όπως φαίνεται στομν πίνακα 2, τα κριτήρια με τα οποία προσδιορίζεται ο βαθμός ελέγχου του άσθματος είναι [α] τα συμπτώματα, [β] περιορισμός δραστηριοτήτων, [γ] προσφυγή σε λήψη εισπνοών διασώσεως, [δ] μεταβολές στις παραμέτρους αναπνοής και, [ε] το κριτήριο του αναφαινόμενου κινδύνου να προκληθεί μελλοντική παρόξυνση, όπως ορίσθηκε από τον  NAEPP (Third Expert Panel Repor, EPR-3).

γενικά ορίσθηκε η ακόλουθη ταξινόμηση του δυσίατου άσθματος

το σχεδόν θανατηφόρο άσθμα

Το σοβαρό άσθμα προσβάλλει το 5-10% των ασθματικών ασθενών, στον κόσμο, και απαιτεί τη βέλτιστη θεραπεία, στις μέγιστες δόσεις αλλά υπάρχει μια ομάδα ασθενών, ανθεκτικών σε κάθε είδους θεραπεία.
Το άρθρο  https://doi.org/10.2147/TCRM.S149775  αναφέρεται σε μια γυναίκα 53 ετών, με ιστορικό σοβαρού αλλεργικού άσθματος,  που επιδεινωνόταν προοδευτικά με την πάροδο των ετών, παρά την εφαρμογή βέλτιστης θεραπείας. Η ασθενής είχε νοσηλευτεί 35 φορές, στις οποίες περιλαμβάνον    ται  φορές σε ΜΕΘ, λόγω σοβαρών παροξύνσεων. Για τον αποκλεισμό άλλων πιθανών διαγνώσεων, διενεργήθηκε ένας εξαιρετικά εκτεταμένος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος όπως η αξονική τομογραφία, θώρακος-μεσοθωρακίου, σπλαγχνικού κρανίου, ινοοπτική λαρυγγοσκόπηση, αντιουδετεροφιλικά κυτοπλασματικά αντισώματα,  και πλήρης αιματολογικός έλεγχος. Η ασθενής θεραπευόταν αρχικά, με omalizumab, που αποδείχθηκε εντελώς αναποτελεσματική, και ακολούθως με θερμοπλαστική των βρόγχων, πάλι χωρίς κλινικό όφελος… Η κατάσταση παρέμεινε κρίσιμη για περίπου 3 μήνες. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας νοσηλείας της, τής χορηγήθηκε το νέο φάρμακο  Nucala^®. Μετά τη δεύτερη χορήγηση, τα συμπτώματα βελτιώθηκαν μειώθηκε ο αριθμός και η ένταση των παροξύνσεων, έτσι, που κατέστη δυνατή η έξοδος της ασθενούς από το Νοσοκομείο. Κατά την παρακολούθηση, κατέστη δυνατή η προοδευτική μείωση και, ακολούθως διακοπή των από του στόματος κορτικοειδών, η αντικατάστασή τους με εισπνεόμενα κορτικοειδή / β2-διεγέρτες και μοντελουκάστηˑ δεν καταγράφηκε καμμιά περαιτέρω παρόξυνση κι επιτεύχθηκε έλεγχος των συμπτωμάτων και ικανοποιητική βελτίωση της ποιότητας ζωής.  Στην προσιτή μας βιβλιογραφία, η περίπτωση αυτή ήταν η πρώτη σοβαρού-θανατηφόρου άσθματος, το οποίο ενώ δεν απάντησε στη θεραπεία omalizumab ή θερμοπλαστική βρόγχων, απάντησε εξαιρετικά στη χορήγηση με mepolizumab.