Πνευμονία εξ εισροφήσεως

σύνοψη. Ως ειρόφηση χαρακτηρίζεται η είσοδος στο τραχειοβρογχικό δένδρο/παρέγχυμα ροματο-ρινο-φαρυγγικών εκκρίσεων ή γαστρικού περιεχομένου (υγρά, υπολείμματα τροφής). Η εκτροπή αυτή μπορεί να προκαλέσει σωρεία παθολογικών καταστάσεων, μεταξύ των οποίων η πνευμονία εξ ειροφήσεως (: σύνδρομο Mendelson), το ARDS, η πνευμονική ίνωση, η εμφάνιση των οποίων εξαρτώνται από ποικιλία παραγόντων, που σχετίζονται με της εισροφούμενη ύλη, τη συχνότητα των επαναλήψεων και χαρακτηρισικά του ξενιστή, στη διατήρηση των παραγόντων κινδύνου, τη σύμφυτη αμυντική και προστατευτική του ικανότητα, και την αποδοτικότητα των εφαρμοσμένων θεραπευτικών μέτρων, π.χ., παράκαμψη της στοματοφαρυγγικής οδού θρέψεως (γαστροστομία). Περιγράφονται τρεις τύποι πνευμονικών συνδρόμων, απότοκων εισροφήσεως: [1] το σ. Mendelson, - χημική πνευμονίτις, [2] εισρόφηση μιροβίων ααπό τα σαπρόφυτα του στοματο-ρίνο-φάρυγγος, που προκαλεί βακτηριακή πνευμονία, [3] εισρόφηση ελαιωδών υλικών από το ΓΕΣ, που προκαλεί λιπωδη πνευμονία, σπάνιο είδος πνευμονίας (&). Συνοπτικά, η πνευμονία εξ ειροφήσως, οφείλεται σε εισρόφηση παθογόνων από τη στοματο-ρινο-φαρυγγική κοιλότητα, ενώ η εισρόφηση γαστρικού περιεχομένου, απολήγει σε χημική πνευμνονίτιδα.| βλεννοκροσσωτή κάθαρση-εισαγωγή | Η παθογένεια της εισροφήσεως εξαρτάται από την οξύτητα του γαστρικού περιεχομένου και είναι ιδιαίτερα σημαντική, εάν το pH <2.5. Η εισπνοή οξέος προκαλεί άμεση χημική βλάβη στα κύτταρα του βρογχικού βλεννογόνου ή τα επιθηλιακά κυψελιδικά κύτταρα, με αποτέλεσμα φλεγμονώδες εξίδρωμα και διήθηση κυττάρων. Η κλινική εικόνα άρχεται με αίσθημα ασφυξίας, ιδίως εάν η εισρόφηση είναι μαζική και περιέχει επιμερισμένες ύλες. Συχνότερα παρατηρούνται βήχας, αφρώδη πτύελα, δύσπνβοια και συριγμός, συνήθως εντίς της πρώτης ώρας. Πρατηρείται υποξαιμία, όχι σπάνια σοβαρή και μπορεί να αναπτυχθεί κυκλοφορική ανεπάρκεια, λόγω υπογκαιμίας και αντανακλαστικών απαντήσεων. εντός του τρέχοντος 24-ή 48-ώρου αναπτύσσεται εικόνα βρογχοπνευμονίας, που μπορεί να ακολουθηθεί από δευτροπαθή αερόβια ή αναερόβια λοίμωξη εντός των προσεχών ημερών. Μπορεί να ανακ΄λυψουν σοβαρότερα προβλήματα, εάν το εισρόφημα είναι μολυσματικό ή εάν παρασυρθούν μεγάλα συγκρίμματα τροφής και εάν το εισρόφημα εμπεριέχει ορυκτά έλαια, που στο παρφλθόν ήταν μεταξύ των ευρείας χρήσεως υπακτικών, μπορεί να προκληθεί λιποειδής πνευμονία, μετ΄αλλεπάλλ'ηλων εισροφ΄'ησεων, ιδίως στους ηλικιωμένους.
Η διάγνωση της εισροφήσεως είναι, εν γένει, ευχερής, αλλά μπορεί να εγείρονται δυσκολίς, εάν δεν υπάρρχει μαρυτρία περι αυτής, εάν το υποκείμενο είναι ήδη ασθενής εξ άλλων λόγων, και δεν εντοπίζονται εμβαλωματικές νησίδες φλεγμονής κατά μήκος του τραχειοβρογχικού δένδρου, κατά τη βρογχοσκόπηση. Αντίθετα, εάν εντοπιστούν υπολείμματα τροφής στο στοματοφάρυγγα, μπορεί να τεθεί εσφαλμένως η διάγνωση της πνευμονίας εξ εισροφήσεως.
Η πνευμονία εξ εισροφήσεως |πνεμονία εξ εισροφήσεως|, μπορεί να προσβάλει άτομα από την κοινότητα ή ιδρυματισμένους σε ιδρύματα φροντίδας, περιθάλψεως, ανοικτής νοσηλείας. Είναι αποτέλεσμα εισροφήσεως στοματοφαρυγγικών εκκρίσεων (αναερόβια) ή γαστρικοών υγρών (χημική πνευμονίτις). Επί πνευμονίας εξ ειροφήσεως, η θέση του εξιδρώματος εξαρτάται από τη θέση του ασθενούς την ώρα της εισροφήσεως. Επειδή οι περισσότεροι ασθενείς κείνται στο δεξιό τους πλάγιο, τη στιγμή της εισροφήσεως, η πλειονότητα των πνευμονιών του τύπου αυτού εδράζονται στο δεξιό πνεύμονα, συνήθως στον πρόσθιο του άνω (μασχαλιαίο τμήμα). Εάν η εισρόφηση είναι μαζική και ο ασθενής σε ύπτια θέση, η πνευμονία μπορεί να καταλαμβάνει περισσότερους λοβούς ή βρογχοπνευμονικά τμήματα και των δύο πνευμόνων και η ακτινολογική του απεικόνιση να συγχέεται με αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια ή ARDS. Εάν ο ασθενής ευρισκόταν σε καθιστή θέση, την ώρα της εισροφήσεως, η πνευμονία εντοπίζεται στα βασικά τμήματα των κάτω λοβών.

Chest radiograph of a patient with aspiration pneu πνευμονία εξ ειροφήσεως στο αριστερό κάτω (σημείο σιλουέττας με την καρδιακή σκιά) λοβό, κατόπιν υπερβολικής λήψεως ηρεμιστικών.

Στους σχετικούς παράγοντες κινδύνου συμπεριλαμβάνονται:
[α] μειωμένη ικανότητα καθάρσεως αποσύρσεως των στοματο-ρινο-φαρυγγικών εκκρίσεων, όπως συμβαίνει σε άτομα με μειωμένο αντανακλαστικό βήχα και αναστολής της εισπνοής (gag reflex), διαταραχή στον μηχανισμό καταπόσεως (όπως δυσφαγία στους ασθενείς με ΑΕΕ), μείωση της αποδόσεως του μηχανισμού βλεννοκροσσωτής κάθαρσης (όπως επί καπνιστών),
[β] αύξηση των ρινο-στοματο-φαρυγγικών εκκρίσεων, όπως επί ατόμων με λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, σιελόρροια,
[γ] αύξηση του μικροβιακού φορτίου των ρινο-στοματο-φαρυγγικών εκκρίσεων,
[δ] παρουσία άλλων συνοσηροτήτων, όπως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αχαλασία οισοφάγου, γαστροπάρεση, δυσκινησία,
[ε] διαταραχή των αμυντικών μηχανισμών
[στ] διασωλήνωση, αποσωλήνωση. Η πνευμονία εξ εισροφήσεως υπόκειται στον κίνδυνο αλλεπάλληλων υποτροπών, εκτός και εάν ληφθεί μέριμνα να διορθωθούν οι προηγούμενα αναφερόμενοι αιτιοπαθογενετικοί παράγοντες.

Παθογόνα που συνήθως εμπλέκονται στην πνευμονία κοινότητας, όπως ο αιμόφιλος της γρίππης (Haemophilus influenzae)ι και ο στρεπτόκοκκος της πνευμονίας (Streptococcus pneumoniae) αποικίζουν ως σαπρόφυτα, τον ρινο-σοτματοφάρυγγα, ώστε η εισρόφησή τους μπορεί να εισφέρει στην αιτιολογική ερμηνεία της πνευμονίας κοινότητας, όπως και της πνευμονίας εξ εισροφήσεως.Κατά παράδοση, στους ενοχοποιούμενους παθογόνους μικροοργανισμούς στην πνευμονία εξ εισροφήσεως συγκαταλέγονται και οι Peptostreptococcus, Bacteroides, Fusobacterium, and Prevotella species, πέραν των συνήθων που σαπροφυτούν στον ρινο-στοματοφάρυγγα (αιμόφιλος, στρέπτοκοκκος της πνευμονίας), αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η πνευμονία εξ εισροφήσεως παράγεται από μιρόβια άλλα εκτός εκείνων που εμπλέκονται στην πνευμονία κοινότητας ή την πνευμονία των ιδρυματιασμένων ατόμων.

πίνακας καταστάσεις που προδιαθέτουν σε πνευμονία εξ ειροφήσεως
ενδογενή	εξωγενή και ιατρογενή
νευρολογικές διαταραχές
σπασμοί, ΑΕΕ, τραύμα, πολλπλή σκλήρυνση, νόσος Parkinson, μυασθένεια gravis, μυατροφική πλαγία σκλήρυνση	τραύμα, αλκοολισμός, λήψη φαρμάκων, γενική αναισθησία
γαστρεντερολογικές διαταραχές
παράλυση φωνητικών χορδών, έκπτωση της ακεραιότητας της βλεννοκροσσωτής συσκευής	γαστροσκόπηση, ρινογαστρικός σωλήνας
πνευμονολογικές διαταραχές
χημική πνευμονίτις, πνευμονία εξ εισροφήσεως

Η θεραπεία της εισροφήσεως είναι υποστηρικτική. Εφόσον η χημική αντίδραση είναι άμση, η ενστάλλαξη διττανθρακικών ή ή η έκπλυση με φυσιολογικό ορό δεν βοηθάει, τα γλυκοκορτικοειδή έχουν αποδιχθεί αναποτελεσματικά και η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών δεν είναι, εν γένει, υποβοηθητικά, εκτός άν το εισρόφημα είναι μολυσμένο μα βακτηρίδια. Η θεραπεία, επομένως, αρκείται στη χορήγηση οξυγόνου και βρογχοδιασταλτικών, καρδιοαναπνευστική ανάνηψη και, επί σοβαρών περιπτώσεων, διασωλήνωση και παροχή μηχανικού αερισμού. .