Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Εκτός από τις βασικές πρωτεάσες υπάρχουν , άλλες πρωτεάσες, που ήδη τελούν υπό εντατική μελέτη.
Τα κυτοτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα φέρουν κυτοπλασματικά κυστίδια, που περιέχουν μια οικογένεια σερινικών πρωτεασών που ονομάζονται granzymes[i], πρωτεογλυκάνες κυτολυσίνες και μια "σχηματίζουσα πόρους" πρωτεΐνη, που ονομάζεται περφορίνη. Έχουν ταυτοποιηθεί τουλάχιστον τρεις τύποι granzymes, που μπορούν να αποδομήσουν την ελαστίνη και την ινοδεσμίνη in vitro, αν και τα πραγματικά τους υποστρώματα στο πνευμονικό παρέγχυμα δεν έχουν, ακόμη, ταυτοποιηθεί.
Τα μακροφάγα περιέχουν και άλλες πρωτεάσες, όπως η στρωμολυσίνη, πέρα από τις λυσοσωμιακές υδρολάσες, ενώ τα κοκκία των βασεοφίλων και των σιτευτικών κυττάρων περιέχουν μεγάλα ποσά χυμάσης και τρυπτάσης, δύο τύπους σερινικής πρωτεάσης, που δρουν σε ουδέτερο προς αλκαλικό pH[ii].  Η χυμάση διασπά τις πρωτεογλυκάνες, το κολλαγόνο, την ινοδεσμίνη, ενώ διεγείρει την έκκριση από τα ορώδη κύτταρα των υποβλεννογονίων αδένων και μεταβολίζει αγγειοδραστικά πεπτίδια, όπως η αγγειοτασίνη Ι. Το σύστοιχο για τη χυμάση γονίδιο φέρει κοινά χαρακτηριστικά με το γονίδιο της καθεψίνης G, τα granzymes και την πρωτεάση, αντιπσίνη, των λιποκυττάρων. Η χυμάση δεν ανευρίσκεται στα σιτευτικά κύτταρα των τοιχωμάτων των κυψελίδων και του διαμέσου χώρου, αλλά μόνο στα σιτευτικά κύτταρα των αεραγωγών και της υποεπιθηλιακής στιβάδας του βρογχικού επιθηλίου.
Η τρυπτάση (à1279) είναι ένα τετραμερές, παρόμοιας δράσεως με της τρυψίνης, καθώς διασπά το ινοδογόνο, τα κινινογόνα, ενεργοποιεί τις προκολλαγενάσες και άλλα προένζυμα πρωτεασών και απενεργοποιεί τρία βρογχοδιασταλτικά πεπτίδια, -το εντερικό, αγγειοδραστικό πεπτίδιο, το σχετικό με το γονίδιο της καλσιτονίνης πεπτίδιο και την ιστιδίνη-μεθειονίνη. Έχει μιτωτική δράση για τους ινοβλάστες. Τα γονίδια για τις δύο αυτές πρωτεάσες εκφράζονται με κοινά χαρακτηριστικά τόσο στα σιτευτικά κύτταρα όσο και στα βασεόφιλα. Η διέγερση των σιτευτικών κυττάρων απολήγει στην απελευθέρωση τρυπτάσης και χυμάσης, ταυτόχρονα με την απελευθέρωση λυσοσωμιακών ενζύμων και προσχηματισμένων μεσολαβητών όπως η ισταμίνη. Τα παρεγχυματικά κύτταρα, όπως το κυψελιδικό επιθήλιο, περιέχουν, επίσης, πρωτεάσες, όπως τα πνευμονοκύτταρα τύπου ΙΙ περιέχουν λυσοζύμη, ενεργοποιητή του πλασμινογόνου και καθεψίνη Η[iii].
Τέλος, σε μερικές λοιμώδεις νόσους ή φλεγμονώδεις παθήσεις, οι μικροβιακές πρωτεάσες ασκούν δυσμενείς επιδράσεις στο πνευμονικό παρέγχυμα, όπως διαπιστώνεται επί βρογχεκτασιών, κυστικής ινώσεως και χρόνιας βρογχίτιδας, ενώ η τοπική αμυντική λειτουργία, π.χ., της IgA καταστρέφεται από την πρωτεασική δράση. Επί κυστικής ινώσεως, π.χ., η ελαστάση της ψευδομονάδας καταστρέφει το επιθήλιο των αεραγωγών.