Καρωτιδικά σωμάτια

 

$Τα καρωτιδικά σωμάτια είναι μικρά (διαμέτρου ≈ 2mm) αισθητικά όργανα που εντοπίζονται πλησίον του καρωτιδικού κόλπου στη διχοτόμηση της κοινής καρωτίδας.
Σχηματική αναπαράσταση του καρωτιδικού σωματίου.
Η PaCO2, η PαO2 και το pH διεγείρουν τα κύτταρα glomus (GC) προς απελευθέρωση ενός μη ταυτοποιημένου νευροδιαβιβαστή, ο οποίος διεγείρει τις νευρικές απολήξεις στον καρωτιδικό κόλπο,  (κλάδους του πνευμονογαστρικού ν.), προς αποστολή σχετικών δυναμικών δράσεως στον προμήκη. Στο κύτταρο εμπεριέχονται διαυγή και πυκνά κυστίδια που περιέχουν ντοπαμίνη (DA), νορεπινεφρίνη (ΝΕ), ακετυλοχολίνη (Ach) και ουσία Ρ. Ελυτροειδή κύτταρα περιβάλλουν  τα κύτταρα glomus.
Το φυσιολογικό ερέθισμα για τα καρωτιδικά σωμάτια είναι η ㎩O2·  δεν αντιδρούν σε μεταβολές τις περιεκτικότητας σε O2 του αίματος ή κορεσμό Hb, εάν η ㎩O2  παραμένει σταθερή. Αυτό εξηγεί την απουσία απαντήσεως αερισμού σε κλινικές καταστάσεις, όπως η αναιμία και η δηλητηρίαση με CO. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα αορτικά σωμάτια αντιδρούν σε μεταβολές στην CaO2. Τα καρωτιδικά σωμάτια είναι ευαίσθητα στην PO2  εφ΄όλου του φυσιολογικού του φάσματος, αν και είναι πλέον ευαίσθητα στην υποξαιμία. Υπό φυσιολογική PaO2 (=100mmHg) και PaCO2 (=40 mmHg) καταγράφεται χαμηλή, τονική δραστηριότητα στο καρωτιδικό ν. Η δραστηριότητα των αρτηριακών χημοϋποδοχέων αυξάνεται όταν η PaO2 μειώνεται κάτω των 100mmHg, εάν η ㎩CO2 παραμένει φυσιολογική. Αντίθετα, εάν η PaCO2  μειώνεται, η PaO2 πρέπει να μειωθεί κι άλλο προκειμένου να διεγείρει τον υποδοχέα στον ίδιο βαθμό[i]. Αυτό συμβαίνει, π.χ., όταν η υποξία διεγείρει τον αερισμό και μειώνει την PaCO2. Αντίθετα, οι υποδοχείς των καρωτιδικών σωματίων διεγείρονται σε υψηλότερη PaO2 εάν η PaCO2 αυξάνεται. Επομένως, το CO2  καθορίζει την ευαισθησία στο O2  και αντιστρόφως. Αυτό το συνεργητικό ή πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της υποξίας και της υπερκαπνίας στους υποδοχείς των καρωτιδικών και οαρτικών σωματίων είναι σημαντικό επειδή ερμηνεύει την επίδραση της PaCO2 και PaO2 στον αερισμό[ii]

 

[i] Fidone S, Gonzales C, Almaraz L, and Dinger B (1997) Cellular mechanisms of peripheral chemoreceptor function. In: Crystal RG and West JB (eds.) The Lung: Scientific Foundations, 2nd edn., pp. 1725–1737. Philadelphia: Lippincott-Raven.

[ii] Prabhakar N (2000) Oxygen sensing by the carotid body chemoreceptors. Journal of Applied Physiology 88: 2287–2295.