O όγκος αέρος που μπορούν να υποδεχθούν οι πνεύμονες εξαρτάται από τις ιδιότητες του πνευμονικού παρεγχύματος και του θωρακικού τοιχώματος, την ασκουμένη από τους αναπνευστικούς μύες πίεση, τη δράση αντανακλαστικών μηχανισμών και τις ιδιότητες των αεραγωγών. Ο όγκος αέρος που μετριέται στους πνεύμονες είναι ταυτόσημος με εκείνον που μετριέται στο θωρακικό κλωβό, εκτός της περιπτώσεως πνευμοθώρακος. Ο όγκος θωρακικού αέρος, όμως, προσλαμβάνει άλλη τιμή, εφ΄όσον μετρηθεί με τεχνικές εκπλύσεως ή αραιώσεως δεικτών και άλλη τιμή (μεγαλύτερη) εφ΄όσον μετριέται με τεχνικές «συμπιέσεως», όπως είναι ο πληθυσμογράφος σώματος, επειδή στη δεύτερη περίπτωση, ο εξωθωρακικός αέρας οπουδήποτε στο σώμα, πχ., στο πεπτικό, συμμετέχει στη συμπίεση, και άρα προσμετριέται.
Στους παράγοντες που καθορίζουν το μέγεθος των πνευμόνων, συμπεριλαμβάνονται το ύψος, η ηλικία, το φύλο, η σωματική μάζα, η θέση του σώματος, η φυλή, η δράση αντανακλαστικών μηχανισμών και ο τύπος της καθημερινής σωματικής δραστηριότητας. Το επίπεδο της μεγίστης εισπνοής (=επίπεδο ολικής πνευμονικής χωρητικότητας, TLC) διαμορφώνεται από το μέγεθος της πιέσεως που ασκούν οι εισπνευστικοί μύες (ώστε μειώνεται παρουσία μυοπαθειών, που προσβάλλουν τους αναπνευστικούς μύες), από τις ελαστικές ιδιότητες του πνεύμονος, (ώστε μειώνεται παρουσία νοσημάτων που προσβάλλουν τις ελαστικές ιδιότητες του παρεγχύματος, πχ., πνευμονική ίνωση ή του θωρακικού τοιχώματος, πχ., αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα). Το επίπεδο της μεγίστης δυνατής εκπνοής (=επίπεδο υπολειπομένου όγκου, RV) προσδιορίζεται από την πίεση που ασκείται από τους εκπνευστικούς μύες, ώστε αυξάνεται δραστικά επί νοσημάτων που προσβάλλουν τους επικουρικούς εκπνευστικούς μύες, (έσω μεσοπλεύριους και κοιλιακούς), από την απόφραξη, σύγκλειση ή συμπίεση των μικρών αεραγωγών, ώστε αυξάνεται δραστικά επί νοσημάτων, που προσβάλλουν τη βατότητα ή την υποστήριξη των τοιχωμάτων των μικρών αεραγωγών, όπως συμβαίνει επί πνευμονικού εμφυσήματος ή βρογχιολίτιδας, καθώς, επίσης, από τις μηχανικές ιδιότητες του πνευμονικού παρεγχύματος και του θωρακικού τοιxώματος.
Οι πνευμονικοί όγκοι και οι παράγωγες χωρητικότητές τους είναι –κατά βάση- ανατομικές μετρήσεις, αν και μεταβολές του απόλυτου ή του σχετικού τους μέτρου μπορεί να έχουν έκδηλες δυσμενείς επιδράσεις στην καρδιοαναπνευστική λειτουργία. Η καθιερωμένη ορολογία των πνευμονικών χωρητικοτήτων και των υποδιαιρέσεών τους παρουσιάζεται στο σχήμα.
βλέπε: