Στα σύγχρονα ιατρικά εγχειρίδια, απαντώνται όρι όπως ευαοισθησία, ειδικότητα, δοαγνωστική αξεία κλπ, με ολοένα μεγαλύτερη συχνότητα. Γενικά, αποτελούν όρους, που περοιγράφουν την αξιοπιστία των προτεινόμενων μεθόδων στη διάγνωση των αντιστοίχων εκτροπών/φιανομένων ή χαρακτηριστικών. Για την εκπόνηση των παραμέτρων αυτών, κατασκευάζεται ένας τετράπτυχος πίνακας, όπως ο εικονιζόμενος.
πάθηση παρούσα | πάθηση απούσα | σύνολο | |
δοκιμασία θετική | TP | FP | TP+FP |
δοιμασία αρνητική | FN | TN | FN+TN |
σύνολο | TP+FN | FP+TN | TP+FP+FN+TN |
TP=αληθώς θετική, FP=ψευδώς θετική, ΤΝ=αληθώς αρνητική, FN=ψευδώς αρνητική
μέτρηση | τύπος | ερμηνεία |
ευαισθησία | TP/(TP+FN ) | η αναλογία των ατόμων με το 'πρόβλημα' που η μέθοδος αναγνωρίζει ότι πάσχουν |
ειδικότητα | TN/(TN +FP) | η αναλογία των ατόμων χωρίς το 'πρόβλημα' που η μέθοδος αναγνωρίζει ότι δεν πάσχουν |
θετική διαγνωστική αξία | TP / (TP + FP) | η πιθανότητα ότι το άτομο έχει το 'πρόβλημα' εάν η δοκιμασία είναι θετική |
αρνητική διαγνωστική αξία | TN / (TN + FN) | η πιθανότητα ότι το άτομο δεν έχει το 'προβλημα', εάν η δοκιμασία απέβη αρνητική |
δείκτης πιθανότητας να αποβεί μια δοκιμασία θετική | ευαισθησία/(1-ειδικότητα) | πόσο αυξάνεταιι η πιθανότητα του προβλήματος, εάν η δοκιμασία είναι θετική |
δείκτης πιθανότητας να αποβεί μια δοκιμασία αρνητική | (1-ευαισθησία)/ειδκότητα | πόσο μειώνεται η πιθανότητα του 'προβλήματος', εάν η δοκιμασία είναι αρνητική |
Η θετική και διαγνωστική προγνωστική αξία είναι παράμετροι, που εξαρτώνται από την επίπτωση. Αντίθετα, οι δείιτες πιθανότητας δεν εξαρτώνται από την επίπτωση,
================ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ================
Σχεδιαστηκε μια μελέτη ελέγχου κατάπερίπτωση (case control) προκειμένου να διερευνηθεί εάν η έκθεση στο παθητικόκάπνισμα κατά την απιδική ηλικία, αποτελεί κίνδυνο αναπτύξεως άσθματος στην μετέπειτα ζωή. Στη μελέτη εντάχθηκαν 200 άτομα με άσθμα, από τους οποίους οι 40 δήλωσαν ότι ο ένας ή και οι δύο γονείς τους κάπνιζαν στο σπίτι, όταν οι ίδιοι ήταν παιδιά. Ακολούθως, εντάχθηκαν άλλοι 200, μάρτυρες, που δεν είχαν άσθμα. Από αυτούς, οι 20 δήλωσαν ότι ένας ή και οι δύο γονείς τους κάπνιζαν στο σπίτι, όταν οι ίδιοι ήταν παιδιά. Ποιά είναι η πιθανότητα των ασθματικών να έχουν εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα, ατά την απιδική τους ηλικία;
======απάντηση==============
η πιθανότητα ενός ασθματικού να έχει εκτεθεί στο παθητικό κάπνισμα κατά την παιδική του ηλικία είναι: 40/160=1/4
Η πιθανότητα ενός μη ασθματικού να έχει εκτεθεί στο παθητικόκάπνισμα κατά την παιδική του ηλικία είναι: 20/180=1/9
ο πιανολογικός δείκτης, επομένως να ισχύει η υπόθεση της συσχετίσεως του άσθματος με το παθητικό κάπνισμα είναι:
(1/4) / (1.9)=9/4 = 2.25
==========ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ=======================
Μια νέα μέθοδος διαγνώσεως ΠΕ δοκιμάζεται στους 100 πρώτους ασθενείς που προσέρχονται στο Τμήα Επειγόντων του Νοσοκομείου. Η μέθοδος ήταν θετική στους 30 από τους 40 ασθενείς που απδεδείχθησαν ότι πράγματι είχαν ΠΕ. Από τους υπόλοιπους 60 ασθενείς μόνο 5 είχαν, επίσης, θετική την έκβαση της νέας δοκιμασίας. Ποιά είναι η ευαισθησία της νέας μεθόδου;
================ΑΠΑΝΤΗΣΗ=================
Κατασκευάζουμε τον πίνακα και εφαρμόζουμε την εξίσωση στον πίνακα (ευαισθησία =TP/TP+FN)X100. Επομένως η ευαοισθησία της νέας μεθόδου είναι 75%