Η πρωτοπαθής διαταραχή αφορά, κατά βάση, μια οξεία συγκέντρωση μη πτηρικών οξέων, που συνεπάγεται ανατροπή της ισορροπίας:
Η+ + HCO3̄ « Η2Ο + CO2.
που ωθείται προς τα δεξιά. Το παραγόμενο CO2 αποβάλλεται με αύξηση του αερισμού (αναπνοή Kausmaul) και το αποτέλεσαμ είναι η μείωση της συγκεντρώσεως [HCO3̄]. Στην πράξη, η μμείωση του pH προκαλεί επίταση του αερισμού και αποβολή του CO2. Η αναπνευστική αντιρρόπιση είναι άμεση αντίδραση επί μεταβολικής οξεώσεως –οξείας ή χρόνιας-, εκτός και εάν υπάρχει άλλος παράγοντας που οριοθετεί την αύξηση του αερισμού και την αντιρρόπιση.