Πνεύμονες - φυσιολογικές παραλλαγές

Πρόκειται για προσαρμοστικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της εμβρυικής αναπτύξεως ή οφείλονται σε άγνωστους λόγους.
Σύμφυτες παραλλαγές πνεύμονος
Αγενεσία. Είναι συγγενής απουσία του ενός (των δύο πνευμόνων είναι ασύμβατη με τη ζωή), που συνήθως συνυπάρχει με άλλες διαμαρτίες περί τη διάπλαση. Είναι ιδιαίτερα σπάνια.
Απλασία ή υποπλασία. Παρουσία τυφλού βρόγχου που καταλήγει σε παρέγχυμα στερουμένου πνευμονικής αγγειώσεως
Υπεράριθμοι λοβοί, σχισμές. Αποτελούν παραλλαγές της διαιρέσεως του πνεύμονος σε λοβούς και κυρίως προκαλούνται από ατελή απόραξη των πτυχών του σπλαγχνικού υπεζωκότος ή οφείλονται σε ανώμαλα αγγεία, που δημιουργούν πρόσθετους λοβούς ή είναι δευτεροπαθείς σε πλήρη ή ατελή σύντηξη λοβών[i].
Βρογχικές παραλλαγές
Παραλλαγές της φυσιολογικής διακλαδώσεως του βρογχικού δένδρου οφείλονται κυρίως σε παρεκτοπίσεις των τμηματικών ή υποτμηματικών βρίογχων (θεωρίες ανατολής μεταναστεύσεως ή επιλογής)[ii]. Η επίπτωσή τους κυμαίνεται στο 2.6% των ασθενών που υπέστησαν βρογχοσκόπηση για άλλο λόγο. Επιπίπτουν συχνότερα στους άνδρες.  
Διάφραγμα. Οι φυσιολογικές παραλλαγές του διαφράγματος αφορούν, συνήθως, σε έκτοπες αποφύσεις μυικών δεσμίδων που σχηματίζουν το όργανο ή σε σύμφυτες διαταραχές που αφορούν σε επικοινωνία των υποδιφαραγματικών με τη θωρακική κοιλότητα, όπως η διαφραγματοκήλες μέσω του τρήματος Bochdalek και Morgani ή μέσω του γαστροοισοφαγικού τρήματος.

Παραοισοφαγική διαφραγματοκήλη. 1: φυσιολογικό τρήμα. 2, 3: πρόπτωση στομάχου.  Αριστερά. Οπισθιοπρόσθια ακτινογραφία θώρακος ασθενούς με ευμεγέθη διαφραγματοκήλη

Διαφραγματοκήλη. Παρατηρείται όταν υπάρχει πρόπτωση μέρους του στομάχου στη θωρακική κοιλότητα, μέσω του γαστροοισοφαγικού τρήματος. Το διαφραγματικό χάσμα έχει, φυσιολογικά μήκος 2 cm, αλλά το μεγέθος του δεν είναι σταθερό αλλά στρενούται επί αυξήσεως της ενδοκοιλιακής πιέσεως όπως κατά την άρση βαρών ή τον βήχα. Ο οισοφαγικός σφιγκτήρας είναι είναι δεσμίδα λείων μυικών ινών μήκους 2.5-4.0 cm. Οιποιαδήποτε αιφνίδια αύξηση της ενδοκοιλιακής πιέσεως μεταφέρεται στο κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα και αυξάνει την πίεση του σφιγκτήρος. Η γωνία του His σχηματίζεται από το καρδιακό στόμιο και τον οισοφάγο και χρησιμεύει για να παραεμποδίσζει την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

 Η γαστροιοσφαγική συμβολή δρα ως αναστολέας παλινδρομήσεως περιεχομένων του στομάχου προς τον οισοφάγο μέσω ενός συνδυασμού μηχανισμού σχηματίζοντας ένα τείχος αναχαιτίσεως. Τα συστατικά στοιχεία αυτού του τείχους προστασίας είναι το διάφραγμα, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας και η γωνία του His. Η παρουσία διαφραγματοκήλης απομειώνει την αποτελεσματική προστασία επειδή μειώνει τη πίεση του κατώτερου σφυγκτήρος και αναστέλλει την κάθαρση όξινων συστατικών από τον οισοφάγο.

 

[i] Meenakshi S, Manjunath KY, Balasubramanyam V. Morphological variations of the lung fissures and lobes. Indian J Chest Dis Allied Sci. Jul 2004• 46:179-82

[ii] Gonlugur U, Efeoglu T, Kaptanoglu M, Akkurt I. Major anatomical variations of the tracheobronchial tree: bronchoscopic observation. Anat Sci Int.2005• 80:111-5