Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Ο κυψελιδικός αερισμός τροποποιείται εξ αιτίας μεταβολικών διαταραχών.

 Έτσι, επί μεταβολικής οξεώσεως ο κυψελιδικός αερισμός αυξάνεται από 5 l/min, σε 30 l/min ή και περισσότερο, καθώς το αρτηριακό pH μειώνεται από 7.40 προς 7.00 (αναπνοή Kausmaul,  Η αύξηση του αερισμού επί μεταβολικής οξεώσεως συνιστά αποδοτική αντιρροπιστική αντίδραση του οργανισμού, εφ όσον επιτυγχάνεται δραστική μείωση της PaCO₂, με την οποία ωθείται η επιστροφή του pH προς τα φυσιολογικά όρια. Η αρχική μεταβολή του αερισμού διαμεσολαβείται από τους περιφερικούς χημειοϋποδοχείς (à1390). Η αύξηση του αερισμού επιφέρει ελάττωση της PaCO₂, που συνεπάγεται οξεία αύξηση του pH του ΕΝΥ και του διαμέσου χώρου στον εγκέφαλο, καθώς το CO₂ διαπερνά αθρόα τον αιματεγκεφαλικό φραγμό (αλλά όχι και τα HCO₃̄). Ως αποτέλεσμα αυτού του ‘παραδόξου’, οι κεντρικοί χημειοϋποδοχείς ‘βλέπουν αλκαλιαιμία’, ώστε να τείνουν να μειώσουν τον αερισμό. Εάν η μεταβολική οξέωση παραταθεί επί ώρες ή ημέρες, το pH στον εγκεφαλικό ιστό θα μειωθεί, ως αποτέλεσμα διηθήσεως ιόντων ή σχηματισμού νέου ΕΝΥ, το οποίο αντανακλά τα επίπεδα του συστηματικού pH. Έτσι, η προσαρμογή του εγκεφάλου ολοκληρώνεται σε 12-24 ώρες, μετά την παρέλευση των οποίων ολοκληρώνεται η αντιρροπιστική προσαρμογή του αερισμού. Αντίθετα, η ελάττωση του αερισμού (κυψελιδικός υποαερισμός), που συνεπάγεται αύξηση της PaCO₂ προκαλεί μείωση του pH προς το φυσιολογικό, επί μεταβολικής αλκαλώσεως, όπου τα HCO₃̄ του πλάσματος αυξάνονται. Η σημασία της αναπνευστικής ρυθμίσεως του pH αναγνωρίζεται καλύτερα με το επόμενο παράδειγμα.

 Επί διαβητικής κετοξεώσεως, η παραγωγή κετοξέων ρυθμίζεται μερικώς στο εξωκυττάριο υγρό, απολήγοντας σε δραστική μείωση της συγκεντρώσεως των HCO₃̄ στο πλάσμα, πχ., 6 mmol/l. Εάν η PaCO₂  παρέμενε σταθερή, το pH, σύμφωνα με την εξίσωση (à572, 3), θα ήταν: pH=6.1+log(5/0.03x40)=6.80. Καθώς, όμως, διεγείρεται ο αερισμός, η P_aCO₂ μειώνεται σε επίπεδα μικρότερα των 16 mmHg και το pH διαμορφώνεται: pH = 6.1 + log(5/0.03x16)=7.22∙ τιμή που είναι πολύ καλύτερα ανεκτή.

βλέπε: νεφρική ρύθμιση του pH