Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Η ακτινογραφική μέθοδος μετρήσεως της TLC είναι εύκολη και προσιτή. Η μέθοδος χρησιμοποιείται όταν η συνεργασία με τον εξεταζόμενο είναι δυσχερής ή αδύνατη ή και επί ελλείψεως της αναγκαίας υποδομής για τη χρησιμοποίηση των άλλων μεθόδων. Η ακτινογραφική μέθοδος προϋποθέτει την παραδοχή ότι ο θώρακας εξομοιώνεται μ΄ένα σύνολο αλληλοεπικαθημένων ελλειπτικών κυλινδροειδών, από το μετρητό όγκο των οποίων, ο όγκος των ανατομικών στοιχείων του θώρακος, που δεν περιέχουν αέρα μπορεί να αφαιρεθεί, με βάση διαθέσιμα νορμογράμματα. Εάν χρησιμοποιηθεί μηχανικό ή ηλεκτρονικό πλανίμετρο, για τη μέτρηση των επιφανειών των πνευμονικών πεδίων στην οπισθιοπρόσθια και πλάγια ακτινογραφία θώρακος, οι τιμές των μετρήσεων εισάγονται σε –μάλλον εμπειρικά καθοριζόμενες- εξισώσεις προσομοιώσεως.

Η μέτρηση της TLC επιχειρείται σε τεχνικά άρτια ακτινογραφήματα θώρακος. Για τον υπολογισμό χρησιμοποιείται τόσο το οπισθιοπρόσθιο [ο-π] , όσο και το πλάγιο [πλ] ακτινογράφημα.

Επί του ο-π ακτινογραφήματος, φέρονται οι επόμενες οριζόντιες γραμμές:

Α. Η πρώτη 2.75 cm από τις κορυφές.

Β. Η δεύτερη 2.75 cm από την πρώτη.

Γ.  Η τρίτη γραμμή φέρεται από το ύψος του θόλου του διαφράγματος.

Δ. Η τέταρτη φέρεται στο μέσον της αποστάσεως, μεταξύ της δεύτερης και της τρίτης.

Οι γραμμές αυτές ορίζουν τέσσερα τμήματα του πνευμονικού πεδίου.

Επί του πλαγίου ακτινογραφήματος, φέρονται οι επόμενες οριζόντιες γραμμές:

Α. Μια οριζόντια γραμμή φέρεται στο ύψος του θόλου του διαφράγματος.

Β. Μια οριζόντια γραμμή φέρεται στο ύψος της κορυφής του πνεύμονος. Η κορυφή του πνεύμονος  επισημαίνεται με μέτρηση της αποστάσεως της από το θόλο του διαφράγματος, στην ο-π ακτινογραφία.

Γ. Μια οριζόντια γραμμή φέρεται 2.75 cm από την προη­γουμένη.

Δ. Μια οριζόντια γραμμή φέρεται 2.75 cm κάτω από την πρηγουμένη.

Ε. Μια οριζόντια γραμμή φέρεται μεταξύ των προηγουμένων, όπως και στο ο-π ακτινογράφημα.

Ακολούθως, φέρεται μια οριζόντια γραμμή από την οπίσθια πλευροδια­φραγ­ματική γωνία, ευθέως στο πρόσθιο χείλος του θώρακος και μετριέται η απόστασή της από την προηγούμενη γραμμή. Ακολούθως, η απόσταση αυτή ορίζεται στο ο-π ακτινογράφημα και φέρεται, επ΄αυτού μια πέμπτη γραμμή. Οι επιφάνειες της καρδιάς προσδιορίζονται με τις γραμμές που φαίνονται στο σχήμα 17. Η γραμμή d1 φέρεται κατά μήκος του μεγάλου άξονος της καρδιάς, από το δεξιό κόλπο, πλαγίως στην κορυφή της καρδιάς και, ακολούθως, φέρονται οι κάθετες γραμμές d2 στην d1, από τα πλέον απομακρυσμένα σημεία του περιγράμματος της καρδιάς. Στο πλάγιο ακτινογράφημα φέρεται η γραμμή d3, η οποία επισημαίνει το μεγαλύτερο άνοιγμα της καρδιακής σκιάς. Ακολούθως μετριέται το ύψος και το πλάτος (από τη μέση απόσταση) κάθε διαμορφωθέντος, με τις γραμμές, τμήματος στο ο-π και πλ ακτινογράφημα και υπολογίζεται ο όγκος των τμημάτων (0.25·π x μήκος x πλάτος x ύψος). Το άθροισμά τους πολλαπλασιάζεται επί 0.581 που προέρχεται από την εξίσωση του όγκου  ελλειψο­ει­δούς κυλίνδρου και ένα παράγοντα διορθώσεως της ακτινολογικής παραμορ­φώσεως. Το αποτέλεσμα αντιστοιχεί με τον ολικό θωρακικό όγκο, από τον οποίο πρέ­πει να αφαιρεθεί το τμήμα του όγκου που δεν αντιστοιχεί σε αεριζόμενο πνεύ­μονα. Ο όγκος κάτω από το διάφραγμα υπολογίζεται χωριστά για τη δεξιά και την αριστερή πλευρά. Ως r1 ορίζεται το μισό του μήκους της γραμμής #5. Ως r2 ορίζεται το ύψος του δεξιού διαφράγματος, και το r3 είναι το μήκος της γραμμής #5 στο πλ ακτινογράφημα. Ο όγκος του πνευμονικού ιστού και του αίματος στο θώρακα υπολογίζονται, επίσης. Όλες οι μετρήσεις του μη αεριζόμενου όγκου αφαιρούνται από τον ολικό θωρακικό όγκο, προς εξαγωγή της ολικής πνευμονικής χωρητικότητας, TLC. σε ml.