Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Το CO₂ παράγεται σταθερά κατά τις διεργασίες του οξειδωτικού μεταβολισμού υπό ρυθμό περίπου 10 mmol/min και εκπνέεται από τους πνεύμονες, υπό την ίδια ταχύτητα, έτσι, που η PaCO₂ παραμένει σταθερή (≈40 mmHg), ανεξαρτήτως ηλικίας, με εξαίρεση τις δύο πρώτες ημέρες της ζωής.

Η μερική πίεση διοξειδίου του άνθρακος στο αρτηριακό αίμα, αντανακλά τη σχέση μεταξύ του παραγομένου CO₂  και του αποβαλλομένου με την αναπνοή. Η σχέση αποδίδεται από τη  εξίσωση:

ΡaCO₂  = 0.863 X V̇_CO2/V̇_A  à ΡaCO₂= ,    εξίσωση κυψελιδικού αερισμού   {1}

Όπου, V̇_CO2,  η παραγωγή διοξειδίου του άνθρακος ανά λεπτό, k συντελεστής εξομοιώσεως των μονάδων μετρήσεων και V̇_A, ο κυψελιδικός αερισμός

Από την εξίσωση (1) προκύπτει ότι η ΡaCO₂ είναι αντιστρόφως ανάλογη με τον V̇_A

Η φυσιολογική τιμή της είναι 40 mmHg, αν και μερικοί συγγραφείς επιλέγουν ένα εύρος τιμών τιμών στο διάστημα 95% CL: 40 ±3 mmHg (δηλαδή 37…43 mmHg). Στην κλινική πράξη, ορίζεται αυθαίρετα ως υποκαπνία, η τιμή ΡaCO₂ στο διάστημα, από 38-30 mmHg, σημαντική υποκαπνία, από 29-26 mmHg και σοβαρή υποκαπνία, κάτω από 25 mmHg. Αντίθετα, ορίζεται ήπια υπερκαπνία, όταν η τιμή ΡaCO₂ κυμαίνεται μεταξύ 41-50 mmHg, σημαντική υπερκαπνία, στο διάστημα 51-60 mmHg, και σοβαρή υπερκαπνία, επί τιμών μεγαλυτέρων των 60 mmHg.

Είναι σημαντικό να διακρίνουμε την υπερκαπνία επί φυσιολογικού ή αυξημένου αερισμού,  όπως συμβαίνει επί χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, από την υπερκαπνία, επί μειωμένου αερισμού, όπως συμβαίνει επί χορηγήσεως καταστολής ή νευρομυΐκών παθήσεων. 

Σύμφωνα με έναν εμπειρικό κανόνα, ευρείας κλινικής αποδοχής, το άθροισμα της ΡaO₂ και της ΡaCO₂ πρέπει να παραμένει χαμηλότερο των 140 mmΗg, εάν ο ασθενής αναπνέει αέρα περιβάλλοντος, στο επίπεδο της θάλασσας. Μεγαλύτερο άθροισμα, είναι δηλωτικό εργαστηριακού σφάλματος ή ότι ο ασθενής λαμβάνει συμπληρωματικό Ο₂.

Μερική πέιση Οξυγόνου και μερική πίεση διοξειδίου στο αρτηριακό αίμα

Ο οργανισμός ούτε παράγει ούτε καταναλώνει Ν₂. Επομένως, η ΡΝ₂ παραμένει σταθερή, στην ατμόσφαιρα, την τραχεία, τις κυψελίδες και το αίμα (~540 mmHg). Η μερική πίεση των υδρατμών, επίσης, παραμένει σταθερή, περίπου 47 mmHg. Επομένως, το άθροισμα της ΡaO₂ και της ΡaCO₂ πρέπει να καταλαμβάνουν τον εναπομείναντα χώρο, που είναι ίσος, με ακριβείς μετρήσεις και φυσιολογική αναπνευστική λετουργία, περίπου 140 mmHg. 

Για μεγαλύτερη ακρίβεια, ισχύει η σχέση:

PaO₂ + [PaCO₂ / RQ] = 150 mmHg  {1}