Home

Ανεπάρκεια α1 αντιτρυψίνης, ανεπάρκεια α1ΑΤ

σύνοψη
Σπάνια παθολογική οντότητα, μεταδιδόμενη κληρονομικώς, κατ΄τον υπολειπόμενο χαρακτήρα. Η Α1 Αντιτρυψίνη παράγεται στο ήπαρ και τους πνεύμονες και μεταφέρεται μέσω του αίματος 
δρά ως πρωτεολυτικός αναστολέας της τρυψίνης, χυμοτρυψίνης, ελαστάσης, πλασμίνης, θρομβίνης, καλλικρεΐνης, διαφόρων πρωτεασών, και αδρανοποιεί κυκλοφορούντα πρωτεολυτικά ένζυμα.
επί ανεπάρκειας α1 ΑΤ τα πολυμορφοπύρηνα και κυψελιδικά μακροφάγα συναθροίζονται στους πνεύμονες και απελευθερώνουν ελαστάσες που πέπτουν τη βασική μεμβράνη. Προκαλείται πανβοτρυδιακό πνευμονικό εμφύσημα. Η εγκατάσταση της εκτροπής παρατηρείται πρώιμα, σε ηλικίες 30-40 ετών. Δεν έχει διαφορά στα φύλα Α:Γ=1:1. προκαλείται ταχεία και εξελικτική επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας.
Από τον ακτινολογικό έλεγχο διαπιστώνεται ότι [α] το εμφύσημα εδράζεται στις βάσεις, [β] επιπέδωση του διαφράγματος, [γ] αναδιανομή του αίματος προς τις κορυφές,
Στις ομόζυγες περιπτώσεις, συνδυάζεται με κίρρωση.

 

Η ανεπάρκεια α1ΑΤ είναι η κοινότερη γενετική παθολογική κατάσταση που αναγνωρίζεται στους καυκάσιους της Β. Ευρώπης. Προδιαθέτει σε διάφορες κλινικές οντότητες αν και επικρατεί η επηρρέπεια αναπτύξεως πνευμονικού εμφυσήματος. Η κλασική κλινική εικόνα, αν και όχι ενιαία, είναι εκείνη της πρώιμης εγκαταστάσεως πανβοτρυδιακού πνευμονικού εμφυσήματος εντοπισμένου, ιδίως, στις βάσεις του πνεύμονος, που συνοδεύεται από ουδετεροφιλική φλεγμονή των κατώτερων αεραγωγών.

πρωτεϊνόγραμμα

Οι πρωτεϊνάσες που απελευθερώνονται από τα ουδετερόφιλα παραμένουν ενερείς στους πνεύμονες, λόγω της ανεπάρκειας της α1ΑΤ και καταστρέφουν πολλές από τις δομικές πρωτεΐνες –ιδίως την ελαστίνη- προκαλώντας κυψελιδική καταστροφή και συνενώσεις κυψελίδων σε ευρύτερους αεροχώρους. Οι εξελίξεις είναι ταχύτερες, συγκριτικά με τους ασθενείς χωρίς ανεπάρκεια, και οδηγούν σε αναπνευστική ανεπάρκεια και χρόνια πνευμονική καρδία. Η θεραπεία κινείται στα συνήθη όρια της συντηρητικής αγωγής της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, αν και οι πάχοντες είναι πιθανόν να ενταχθούν σε λίστα υποψηφίων για μεταμόσχευση πνεύμονος, λόγω του νεαρότερου της ηλικίας και, γενικά, έλλειψης συνοσηροτήτων. Θεραπεία υποκαταστάσεως είναι διαθέσιμη σε μερικές χώρες, και υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να αποβεί αποδοτική στην τροποποίηση της φυσικής πορείας της παθήσεως. Εν τούτοις, δεν υπάρχει κατάλληλα υποστηριγμένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή, προκειμένου να αποτιμηθεί η αποτελεσματικότητα των χορηγήσεων υποκαταστάσεων.

Flash Card: Ανεπάρκεια α1ΑΤ
Οι ετεροζυγότες όπως εκείνοι με PiMZ γενότυπο έχουν μείωση της α1ΑΤ, περίπου στο 35% του φυσιολογικού. Επομένως, δεν έχουν κίνδυνο αναπτύξεως κλινικά εμφανή πάθηση.
 

ανεπάρκεια άλφα-1 αντιτρυψίνης

Η ανεπάρκεια αλφα-1 αντιτρυψίνης (A1AT) είναι συνήθης σύμφυτη κατάσταση που οφείλεται σε έλλειψη του ανασατολέως πρωτεασών (Pi) που φυσιολογικά απράγεται στο ήπαρ. Ο ρόλος της α1ΑΤ είναι η προσασία των κυττάρων από τη δράση ελαστολυτικών ενζύμων, όπως η ουδετεροφιλική ελαστάση.

γενετική

  • εντοπίζεται στο χρωματόσωμα 14
  • σύμφυτη με τον αυτοσωμιακό υπολειπόμενο χαρακτήρα *
  • αλλήλια, που ταξινομούνται ανάλογα μκε τηνηλεκτροφορητική τους κινητικότητα -Μ για το φυσιολογικό, Σ-για το βραδύ, και Ζ-για το πολύ βραδύ.
  • φυσιολογικό = PiMM
  • ομόζυγος PiSS (50% normal A1AT levels)
  • ομόζυγος PiZZ (10% normal A1AT levels)

κλινική εικόνα

  • Την πάθηση εκδηλώνουν ασθενείς που συνήθως έχουν γενότυπο PiZZ
  • πνεύμονες: πανβοτρυδιακό πνευμονικό εμφύσημα, μπου συνήθως εντοπίζεται στους κάτω λοβούς.
  • κίρρωση: κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα στους ενήλικες, χολόσταση στα παιδιά.

Έρευνα

  • συνγκεντρώσεις A1AT. Στην ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών, στο έπαρμα α1, μετά εκείνο των λευκωματινών,  αντιστοιχεί, κατά 90% στην α1ΑΤ. Έτσι, στους ομοζυγώτες/ετεροζυγώτες, το έπαρμα α1 ελλείπει ή είναι δραστικά μειωμένο.

αντιμετώπιση

  • όχι κάπνισμα
  • υποστηρικτική: βρογχοδιασταλτικά, φυσιοθεραπεία
  • ενδοφλεβίως α1ΑΤ
  • χειρουργική:επεμβάσεις μειώσεως πνευμονικού όγκου (volume reduction surgery), μεταμόσχευση πνεύμονος.