Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Ο αιμοπεταλιακός αυξητικός παράγων ενδοθηλιακών κυττάρων (:platelet-derived endothelial cell growth factor, PD-ECGF), ένα εκ 45-kilodalton πολυπεπτίδιο με ισχυρή αγγειογενετική βιοδραστικότητα, εκκρίνεται από τα αιμοπετάλια, τα οποία είναι από τα πρώτα κύτταρα που καταφθάνουν στην περιοχή της βλάβης.

Ο παράγων απομονώθηκε, αρχικά από τα αιμοπετάλια (800-1000 L αίματος αποδίδουν 30-40 μg του παράγοντος). Πρόκειται περί μιας κυτοπλασματικής πρωτεΐνης, που απαντά, επίσης, στο συνδετικό ιστό του πλακούντος, ενώ είναι γνωστό ότι συντίθεται από τους ινοβλάστες, τα λεία μυϊκά κύτταρα των αγγείων, και αριθμού μετασχηματισθέντων κυττάρων. Δεν παράγεται από τα ενδοθηλιακά κύτταρα.

Είναι χημοτακτικός παράγων για τα αγγειακά ενδοθηλιακά κύτταρα και τα μονοκύτταρα, ενώ υποστηρίζει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων αυτών, εν αντιθέσει με άλλους αγγειογενετικούς παράγοντες, που, επίσης, είναι μιτογόνοι για τους ινοβλάστες και τα μυϊκά κύτταρα. Ο PD-ECGF δεν είναι χημοτακτικός παράγων για τα λεία μυϊκά κύτταρα των αγγείων, ενώ τα εναντίον του μονοκλωνικά αντισώματα αναστέλλουν την αγγειογένεση.  

Ο αιμοπεταλιακός αυξητικός παράγων συντίθεται από διμερή α- και β- αλυσίδων και δρα μέσω δύο υποδοχέων κινάσης τυροσίνης, τον PDGFR-α και PDGFR-β.  Οι πρωτεΐνες PDGF εντοπίζονται στα επιθήλια των αεραγωγών και στα μεσεγχυματικά κύτταρα. Παράγονται από το επιθήλιο και διαντιδρούν με PDGFR των μεσεγχυματικών κυττάρων του διάμεσου ιστού. Ο αιμοπεταλιακός αυξητικός παράγων εμφανίζεται να μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της κυήσεως καθώς αυξάνεται κατά τη ψευδοκοκκιώδη φάση και να μειώνεται κατά τη σακκοειδή φάση της αναπτύξεως. Εμπλέκεται, έτσι, στην ανάπτυξη των πνευμόνων και στο σχηματισμό των αγγειακών τοιχωμάτων. Ο PDGF Β που παράγεται από άωρες μορφές ενδοθηλιακών κυττάρων δρα ως μιτογόνο και χημοτακτικός παράγων για τα αδιαφοροποίητα μεσεγχυματικά κύτταρα, προκαλώντας την άθροισή τους. Μετά την επαφή του με το ενδοθήλιο, ενεργοποιείται ο όψιμος μεταμορφωτικός αυξητικός παράγων -b, transforming growth factor –b, που επάγει τη διαφοροποίηση των μεσεγχυματικών κυττάρων σε λεία μυϊκά κύτταρα / περικύτταρα, αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό και τη μετανάστευση των ενδοθηλιακών κυττάρων και επάγει την παραγωγή της βασικής μεμβράνης. Από κοινού οι αυξητικοί αυτοί παράγοντες επάγουν το σχηματισμό και τη σταθερότητα του αγγειακού δικτύου. Ο PDGF εμφανίζεται να ρυθμίζει τη γένεση των μυοινοβλαστών. Η ανεπάρκειά τους απολήγει στη μη παραγωγή κυψελιδικών μυοινοβλαστών με αποτέλεσμα μειωμένη καθήλωση ελαστίνης απολήγοντας σε ανώμαλη κυψελιδοποίηση και εμφυσηματοειδείς διαταραχές.