Αύξηση συγκεντρώσεως διττανθρακικών στο αίμα, νεφρική δράση

Φυσιολογικά, οι νεφροί αποδίδουν ολόκληρη την ποσότητα των HCO₃̄, που διηθήθηκε στα εγγύς εσπειραμένα σωληνάρια. Επί οξεώσεως, η απέκκριση των Η⁺ αυξάνεται πέρα από την αναγκαία για την κατακράτηση του διηθηθέντος HCO₃̄, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι νεφροί έχουν την ικανότητα να παράγουν νέα μόρια HCO₃̄.

α. επαναρρόφηση HCO₃̄.

Με τον τρόπο αυτό, επαναρροφώνται την ημέρα περίπου 4300 mmol HCO₃̄, σε φυσιολογικές συνθήκες, προς διατήρηση της αλκαλικής παρακαταθήκης του αίματος, ώστε τα τελικά ούρα είναι σχεδόν τελείως απαλλαγμένα HCO₃̄. Σε συνθήκες μεταβολικής αλκαλώσεως, όπου η [HCO₃̄] είναι μεγαλύτερη των 28 mEq/l, μικρό μέρος των HCO₃̄ αποβάλλεται τελικά με τα ούρα.   

b. απέκκριση Η⁺

 Υπάρχουν τρεις ισχυρές οδοί αποβολής Η⁺ από τα ούρα. [1] απέκκριση ελευθέρων Η⁺. Μόνο μικρή ποσότητα (0.03mEq/l) ελευθέρων Η⁺ αποβάλλονται από τους νεφρούς, με τον τρόπο αυτό. [2] δέσμευση Η⁺ στο ΝΗ⁺ και, [3] δέσμευση [Η⁺] στα ΗΡΟ₄^-. Αποβάλλεται με αυτόν τον τρόπο περίπου ολόκληρη η ποσότητα των ημερησίως παραγομένων, υπό φυσιολογικές συνθήκες (φυσιολογικά επίπεδα CO₂), Η⁺ (περίπου 70 m/Eq ή 3.5 mmoles/min), αλλά και μεγάλο μέρος της περίσσειας παραγωγής τους σε συνθήκες μεταβολικής οξεώσεως, όπως επί διαβητικής οξεώσεως. Επί διαβητικής οξεώσεως, η αποβολή Η⁺ μπορεί να ξεπεράσει τα 300-500 mEq. Tα μόρια CO₂ και H₂O εισέρχονται ευχερώς στα κύτταρα των εγγύς σωληναρίων, όπου η παρουσία καρβονικής ανυδράσης καταλύει το σχηματισμό Η₂CO₃, που υδρολύεται αμέσως σε HCO₃̄ και Η⁺. Τα HCO₃̄ επαναρροφώνται στο αίμα, ενώ τα Η⁺ διαχέονται στον αυλό των σωληναρίων όπου προστίθενται στην ΝΗ₃ προς σχηματισμό ΝΗ₄⁺ και στο ΗΡΟ₄^- (μονόξινο φωσφορικό ιόν) προς σχηματισμό Η₂ΡΟ₄^- (δισόξινο φωσφορικό ιόν).