Φωσφολιπίδια

 Λιπίδιο που αποτελείται από ένα σκελετό γλυκερόλης, επί του οποίου είναι συνδεδεμένα δύο μόρια λιπαρών οξέων και μια φωσφορική ομάδα. βλ.: φωσφολιπίδια. 

Λιπίδιο που αποτελείται από ένα σκελετό γλυκερόλης, επί του οποίου είναι συνδεδεμένα δύο μόρια λιπαρών οξέων και μια φωσφορική ομάδα. βλ.:φωσφολιπίδιαΤο ελεύθερο αραχιδονικό οξύ είναι αποτέλεσμα ενζυματικής δράσεως, της φωσφολιπάσης Α2, που καταλύει την υδρόλυση των φωσφολιπιδίων της κυτταρικής μεμβράνης. Τα φωσφολιπίδια είναι παράγωγα της φωσφολιπάσης Α2 και αποτελούν πρόδρομες μορφές της ουσίας βραδείας αντιδράσεως. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, οι καταιγιστικές εξελίξεις στη μοριακή βιολογία, και τη βιοχημεία, αλλά και την κλινική Ιατρική, διεύρυναν το οπτικό πεδίο στη γένεση και δραστηριότητα των ουσιών αυτών.

Η γένεση των λιπιδικών μεσολαβητών. Η σύνθεση των PAF και τ

ων εικοσανοειδών, αρχίζει με τη δράση της φωσολιπάσης Α2, (PLA2) επί του αραχιδονικού οξέος, ΑΟ, που επ[αγεται από κυτταρικούς αγωνιστές, που δρουν μέσω της γενέσεως δεύτερης γραμμής μεσολαβητών. Έχουν τσαυτοποιηθεί περισσότερα από 15 είδη PLA2, που διαφέρουν ως προς την ενδοκυττάρια εντόπισή τους  και τασ βιοχημικά τους χαρακτηριστικά. Η πλέον ενδιαφέρουσα μορφή είναι η PLA2 επειδή μεσολαβεί στη σύνθεση των των λιπιδικών μεσολαβητών, επειδή προτιμά την κατάλυσή του ΑΟ, αλλά η δράση του εξαρτάται από την εισροή ιόντων Ca++ που διευκολύνει την μετατόπισή της από την κυρσόλη σις ενδοκυτταρικές μεμβράνες. Η καταλυτική δράση ενισχύεται μετά τη φωσφορυλίωσή της από τις κινάσες. Εκτός από τη δράση της PLA2, σημαντικός παρ΄γοντας που καθορίζει το βαθμό της μετατροπής του Αο σε εικοσανοειδή είναι, επίσης, η σχετική αναλογία του μεταξύ των ακόρεστων λιπαρών οξεών που έχου  εστεροποιηθεί στη θέση sn-2 των φωσφολιπιδίων. Αυτό, πράγαμτι, μπορεί να διαφέριει από κυταρικό τύπο σε τύπο. Η μετατροπή επηρεάζεται, επίσης, από το είδος της διατροφής, καθώς η λήψη τροφής, πλούσιας σδε ω-3 λιπαρά οξέα, όπως τα ψάρια, όπως τα εικοσαπενταενοϊκά και δοσοεξαϊνοϊκά οξέα, απολήγουν σε αύξηση της περιεκτικότητας ΑΟ, εντός των φωσφολιπιδίων, με αποτέλεσμα αντίστοιχη μείωση της συνθέσεως των βιενεργών εικοσανοειδών.
Ο  σχηματισμός PAF προϋποθέτει ότι το λιπαρό οξύ στη θέση sn-1 του μητρικού φωσφολιπιδίου να είναι συνδεδεμένο με το σκελετό γλυκερόλης, μέσω ενός δεσμού αιθέρος και όχι ακυλίου. Εφόσον τα φωσφολιπίδια που απαρτίζονται από λιπαρά οξέα συνδεόμενα με δεσμούς αιθέρος, τείνουν να είναι εμπλουτισμένα σε ΑΟ, σχετίζεται η σύνθεση του PAF με την απελευθέρωση ΑΟ. Τα έτσι, sn-1  λυσοφωσφολιπίδια (που παράγονται από την PLA2) ακολούθως υφίτανται ακετυλίωση από το ένζυμο ακετυλοτρανσφεράση προς σχηματισμό PAF. Το AO είναι διαθέσιμο για βιομετασχηματισμό προς εικοσανοειδή μέσω ποικιλίας μεταβολικών οδών που η καθε μια ταυτοποιείται, γενικά , με το όνομα της πρώτης οξυγενάσης, που εμπλέκεται. Οι δύο γνωστότερς οδοί μετασχηματισμού είναι εκείνη που απολήγουν στο σχηματισμό των PG, μέσω του ενζύμου COX, κι εκείνη που απολήγει στο σχηματισμό λευκοτριενίων, με΄σω του ενζύμου 5-LO (5-λιποξυγενάση). Και στις δύο οδούς, η οξυγενάση καταλύει τη σύνθεση ενός ενδιάμεσου ασταθούς μορίου, που μεταβολίζεται περαιτέρω με την εμπλοκή άλλων ενζύμων. Η COX είναι αυτο΄θσιο ένζυμο στην μεμβράνη, που δρα επί του ΑΟ προς σχηματισμό της ασταθούς PGH2, που μπορεί να μετατραπεί με τη δράση ποικιλία συνθετασών στα αυτόνομα βιοενεργά προστανοειδή: 
PGE2, PGF2a,
PGD2, θρομβοξάνη (Tx) A2 και PGI2 (προστακυκλίνη). $$$H COX διατίθεται σε δύο ισομορφές, COX-1 και COX-2 που διαφέρουν ως προς την κατανομή τους ιστούς και τη ρύθμιση της εκφράσεω΄ς τους. Παρ΄όλο ότι πιστεύεται ότι η -1 είναι συντηρητιική και ή -2 επαγωγική, έχουν αναγνωριστεί πολές εξαιρέσεις της πεποιθήσεως αυτής. Η COX είναι στόχος των μη εκλεκτικών μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, όπως η ινδομεθακίνη, και η ασπιρίνη, και για τους αναστολείς των COX-2. H 5-LO είναι ασβεστιοεξαρτώμενο ένζυμο που δρα επί του ΑΟ ενεργοποιούμενο από το ΑΤΡ προς σχηματισμό του ασταθούς μορίου εποξιδική LTA4. Η FLAP (: 5-LO activating protein) δεσμεύει το ΑΟ που απελευθερώνει τη PLA2, και την 'εμφνίζει' στο 5LO, διευκολύνοντας, έτσι, τη οξυγόνωσή της. Η ενεργοποίηση των αγωνιστών προακλούν μετατόποιση, εξαρτωμένμη από το Ca, της διαλυτής 5-LO στις ενδοκυτάριες μεμβράνες, όπου ευρίσκεται η FLAP. Η LTA4, ακολούθως είτε υδρολύεται σε LTB4, είτε συνδέεται με γλουτθειόνη προς σχηματισμό LTC4. Αλελπάλληλες απομακρύνσεις αμοινοξέων της γλόυταθειόνης μπορεί να διαμεσολαβούνται εξωκυτταρίως από, διάφορες τρανσπεπτιδάσες, προς σχηματισμό LTE4. Τα λευκοτριένια LT C4, D4, E4, ονομάζονται αθροιστικά κυστεϊνυλικά λευκοτριένια, που αποτελούν τα μόρια στα οποία αποδίδονται οι βιενεργείς δράσεις που περιγράφηκαν ως SRS (ουσία βραδείας αντιδράσεως). 




βλέπε: οι λιπιδικοί μεσολαβητές στον πνέυμονα, στις πνευμονοπάθειες και την ομοιστασία.