Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

 Σχεδόν όλες οι γνώσεις μας αναφορικά με την παθοφυσιολογία του αντανακλαστικού του βήχα προέρχονται απόπ πειραματικές μελέτες (&, &, &, &). Όπως όλα τα αντανακλαστικά (&, &), ο βήχας ενεργοποιείται μέσω ενός τόξου, τα πέντε συστατικά στοιχεία του οποίου είναι κατά σειρά: 1) οι υποδοχείς των ερε­θισμάτων, 2) η κεντρομόλος αγωγή, 3) το ειδικό κέντρο,  4) η φυγόκεντρος αγωγή και, 5) τα εκτελεστικά όργανα. Οι απολήξεις των κεντρομόλων ινών του πνευμονογαστρικού ν., vagus, X εγκεφαλική συζυγία, ευρίσκονται σε αφθονία σε όλο το μήκος του τραχειοβρογχικού δένδρου, και το τοιχωμάτων των ανώτερων αναπνευστικών οδών, των βογχιολίων και του πνευμονικού παρεγχύματος, απ΄μόπου άγονται κεντρομόλες ώσεις προς το κέντρο της αναπνοής, όπου υπό τον έλεγχο καντρικής καθοδηγήσεως ενεργοποιείται το αντανακλαστικό του βηχός. Οι κεντρομόλοι νευρώνες μπορούν να ταυτοποιηθούν ανάλογα με τη φυσικοχημική τους ευαισθησία, την προσαρμογή τους στις επίμονες φλεγμονώδεις κατατάσεις του τραχειοβρογχικού βλεννογόνου, στην διάταση του πνευμονικού παρεγχύματος, ανάλογα, επίση,ς με τις νευροχημικές τους ιδιότητες, την αφετηρία τους, ενώ διακρίνονται σε εμμύλες ή αμύλες ίνες, και τέλος στην ταχύτητα αγωγής (ίνες Α>3 m/s ίνες C<2 m/s), και ως προς την απόληξή τους (εικόνα 1) 

Α: τραχεία ποντικών, Β: τραχεία ινδικών χεοιριδίων και, C τραχεία ανθρώπινου βρόγχου. Ανοσοϊστοχημική χρώση με αντιορό σε μη ειδικούς δείκτες νευρώνων. Το πλέγμα των νευρώνων ευρίσκεται ανάμεσα και κάτω από τα επιθηλιακά κύτταρα (&)

    Σ΄ένα βαθμό, ο υιοθετούμενος βηχικός τύπος εξαρ­τάται από τη θέση πυροδοτήσεώς του. Στο βήχα που πυροδοτείται στο τραχειοβρογχικό δένδρο αναγνωρίζεται βαθειά εισπνοή, που προηγείται της εξωθητικής φάσεως. Βλαπτικές επιδράσεις στους μικρούς βρόγχους, τα βρογχιόλια και τις κυψελίδες δεν απολήγουν στην παραγωγή βηχικών αντι­δράσεων. Στις περιοχές αυτές, φαίνεται ότι οι ταχύτητες εκπνευστικής ροής που παράγονται είναι πολύ μικρές για να προκαλέσουν στροβιλισμούς κι εξωθητικά φαινόμενα

Δυνητικές δράσεις και αντεπιδράσεις μεταξύ των κεντρομόλων ινών του πνευμονογαστρικού ν., που μεσολαβούν στο βήχα. Οι μηχανοΥποδοχείς και οι ευαίσθητοι στην κασαΐνη ίνες C είναι δυνατόν ότι διαδραματίζιουν κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του βήχα. Οι ίνες C μπορεί να ενεργοποιούν το βήχα, δευτεροπαθώς στην ενεργοποίηση των ταχέως προσαρμοζόμενων υποδοχέων (: rapidly adapting receptors, RARs) που είναι εξαρτημένοι από τα αξονικά αντανακλαστικά. ΟΙ ίνες C μπορεί, επίσης, να μεσοκαβούν στην απραγωγή του βήχα δρωντας συνεργητικά με τους ταέως προσαροζόμενους υποδοχείς ( RARs ή άλλες κεντρομόλες ίνες (π.χ., βηχικοί υποδοχείς), στο επίπεδο του εγκεφάλου.  Ο μεσολαβούμενος από τις ίνες C βήχας, αλλά προφανώς όχι ο βήχας που πυροοτείται από την ενεργοποίηση RARείναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στη γενική αναισθησία. Η ενεργοποίηση των ινών Cυπό γενική αναισθησία, ασκεί ανασταλτική δράση στο αντανακλαστικό του βηχός, που οφείλεται σε ενεργοποίηση των RAR. Οι διακεκομμένες γραμμές δείχνουν τις πιθανές οδούς καιμ ηχανισμοπύς νπου ρυθμίζουν τον βήχα, για τις οποίες, εν τούτοις, δεν υπάρχουν ισχυρές ερευνητικές αποδείξεις ή εναντιώσεις. Οι θέσεις δράσεως των αντιβηχικών φαρμάκων είναι σημασμένες με κόκκινο. Ευοδωτικοί του βήχα οδοί, είναι σημασμένες με πράσινο. Ανασταλτικοί οδοί ρυθμιστικές του βήχα είναι σημασμένες με κόκκινο (&).  Böt/ rVRG = σύμπλεγμα Bötzinger/pre-Bötzinger /C1-C4 = αυχενική μοίρα Σ.Σ. CB = καναβανοϊδές E = εκπνεσυτικό GABA = γ-αμινοβουτρυικό οξύ I = εισπνευστικός MN = κινητικός νευρών; PDE = φωσφοδιεστεράση (πχ., , theophylline ή daxas) (&).

βιβλιογραφία

1. Canning, BJ Interactions between vagal afferent nerve subtypes mediating cough.Pulm Pharmacol Ther2002;15,187-192