Θεματολόγιο Πνευμονολογίας

Οι γνώσεις επί της συστάσεως της τββ προέρχονται από μελέτες ανάλογων βιολογικών υλικών, όπως η γαστρική βλέννη και τα πτύελα. Ειδικότερα, πιστεύεται ότι το ιοντικό περιεχόμενο της sol φάσεως εξαρτάται από τις λειτουργούσες στο περιβάλλον "αντλίες ιόντων". Περιέχει μεγαλύτερη συγκέντρωση K+, και έχει χαμηλότερο pΗ, συγκριτκά με το διάμεσο υγρό. Αντίθετα, η gel φάση έχει λεπτομερέστερα διερευνηθεί σε φυσιολογικές καταστάσεις και παθολογικές εκτροπές. Αποτελείται από 95% νερό, 1% NaCl 1-3% πρωτεΐνες και βλεννογλυκοπρωτεΐνες και 1-3% πρωτεογλυκάνες και λιπίδια.

Τα συστατικά μέρη των τραχειοβρογικών εκκρίσεων προέρχονται από τέσσερις, κυρίως, πηγές κι αυτές είναι:

[1] οι τραχειοβρογχικοί και υποβλεννογόνιοι αδένες,

[2] τα καλυκοειδή κύτταρα,

[3] τα ορώδη κύτταρα του βρογχικού επιθηλίου, ενώ,

[4] ένα μικρό μέρος, που δεν έχει ακόμη διευκρινισθεί, είναι κυψελιδικής προελεύσεως.

Στο βρογχιολικό επίπεδο τα ορώδη και τα καλυκοειδή κύτταρα αντικαθίστανται από τα κύτταρα Clara, που είναι εκκριτικά, μη κροσσωτά κύτταρα. Τα κροσσωτά κύτταρα περιέχουν πρωτεογλυκάνες, που μπορεί να ενσωματώνονται στην τραχειοβρογχική βλέννη. Η ημερήσια παραγωγή βλέννης, που φαίνεται να είναι ανεξάρτητη από τον έλεγχο του Α.Ν.Σ., κυμαίνεται μεταξύ 10 και 100 ml. Οι εκκρίσεις αυτές καταπίνονται αντανακλαστικά ή αποβάλλονται με την απόχρεμψη πτυέλων. Οι τραχειοβρογχικοί, ορώδεις και οροβλεννώδεις αδένες έχουν παρασυμπαθητική νεύρωση και, μετά κατάλληλα ερεθίσματα, αυξάνουν την παραγωγή τους. Τα καλυκοειδή κύτταρα απελευθερώνουν βλέννη μέσω μηχανισμών εξωκυτώσεως, μετά τοπικό ερεθισμό. Πρόσφατα, διατυπώθηκε η άποψη ότι, οι τραχειοβρογχικοί αδένες και τα καλυκοειδή κύτταρα αντιδρούν με αύξηση της παραγωγής τους ακόμη και μετά συμπαθητική διέγερση.

Η βλέννη που παράγεται από τους διάφορους αδένες και τα επιθηλιακά κύτταρα του οργανισμού είναι πολύ απλούστερης συστάσεως, συγκριτικά με αυτήν του τραχειοβρογχικού δένδρου, αφού αποτελείται από 90-95% νερό και ισότονες προσμίξεις Na+, Ca++,  Cl- και γλυκοπρωτεΐνες πολύ μεγάλου μοριακού βάρους, των οποίων η σχετική περιεκτικότητα σε σάκχαρα είναι πολύ υψηλή (περίπου το 80% του βάρους τους). Με τη φυγοκέντρηση των βρογχικών εκκρίσεων παραλαμβάνονται τρείς στοιβάδες: Η πρώτη υπερκείμενη στοιβάδα, αποτελείται, κυρίως, απο επιφανειοδραστική ουσία. Η δεύτερη στοιβάδα (υδαρής φάση) περιέχει σιελικές προσμίξεις και άλλα συστατικά που σχετίζονται με πρωτεΐνες ορού και γλυκοπρωτεΐνες, όπως οι ανοσοσφαιρίνες G, και A, λευκωματίνη, απτοσφαιρίνη, α1-αντιθρυψίνη. Η υδαρής φάση περιέχει, επίσης, λακτοφερρίνη, τρανσφερρίνη, καλικρεΐνη, και εκκριτική IgA. Η τρίτη στοιβάδα (ινώδης), που είναι διάλυτη στο νερό, αποτελείται από μουσίνες, δηλαδή γλυκοπρωτεΐνες μεγάλου μοριακού βάρους.