Κάθαρση εξωγενών ουσιών

Έχει ήδη αναγνωρισθεί ότι οι πνεύμονες μπορούν να προσλαμβάνουν και να μεταβολίζουν πληθώρα εξωγενών χημικών ουσιών, στις οποίες περιλαμβάνονται φάρμακα, στεροειδή, παρασιτοκτόνα, καρκινογόνα του περιβάλλοντος. Τα χημικά αυτά παράγωγα είτε ενεργοποιούνται μεταβολιζόμενα σε τοξικά ενδιάμεσα ή αδρανοποιούνται από το μεταβολικό ενζυμικό σύστημα του πνεύμονος[i]^. Έτσι, η διατήρηση ή η έκπτωση της ισορροπίας μεταξύ της μεταβολικής ενεργοποιήσεως προς ενδιάμεσα προϊόντα και της αδρανοποιήσεως των διαφόρων χημικών στον πνεύμονα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση τοξικών φαινομένων ή καρκινογενέσεως στο πνευμονικό ιστό. Φαίνεται ότι αυτό ιδιαίτερα συμβαίνει με την ομάδα των διαδεδομένων στο περιβάλλον καρκινογόνων, δηλαδή των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων[ii]. Όπως έχει προειπωθεί, η μηχανική αποβολή των βλαπτικών εισβολέων από τους αεραγωγούς επιδιώκεται, αφ΄ενός μεν, με το βήχα  και τα άλλα αμυντικά αντανακλαστικά και αφετέρου με το βλεννοκροσσωτό σύστημα. Το βλεννοκροσσωτό σύστημα διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κάθαρση και τη διατήρηση της βατότητας εκείνων των αεραγωγών που φέρουν κροσσωτό επιθήλιο και βλεννοπαραγωγούς αδένες. Το βλεννοκροσσωτό σύστημα αποτελείται από ένα στρώμα βλέννης που διατάσσεται σε δύο στιβάδες που επαλείφει ατελώς το βλεννογόνο και το κροσσωτό επιθήλιο, οι κροσσοί του οποίου βυθίζονται στην περικροσσωτή στιβάδα και, κινούμενοι ρυθμικά, αναλαμβάνουν τη μετακίνηση της βλέννης προς το φάρυγγα (τάπης μεταφοράς). Κατά τη κεφαλική μετακίνηση, η βλέννη παρασύρει προς αποβολή βλαπτικές ουσίες, μικρόβια, σωματίδια, νεκρωμένα κύτταρα που έχουν προσκολληθεί επί της ελεύθερης (gel) επιφανείας της[iii] .