Α̳Ν̳Α̳Τ̳Ο̳Μ̳Ι̳Α̳ Οι πνεύμονες συνδέονται με το φάρυγγα μέσω της τραχείας και του λάρυγγα. Η βάση κάθε πνεύμονα ακουμπά στο διάφραγμα, και η κορυφή κάθε πνεύμονα υψώνεται από 2,5 έως 5 cm πάνω από το στερνικό άκρο της πρώτης πλευράς, υποστηριζόμενο από τις προσδέσεις του στην πύλη ή στις ριζικές δομές. Οι πνεύμονες περιλαμβάνουν τους λοβούς, τα λοβία, του βρόγχους, τα βρογχιόλια, τις κυψελίδες και τον υπεζωκότα.Λόγω της εν γένει ασύμμετρης διαίρεσης των κλάδων κάθε δικαδιζόμενου συστήματος, ο ένας από τους δύο πνεύμονες αρδεύεται από μακρύτερο και στενότερο (κύριο) βρόγχο. έτδσι, ο προσφορά αέρος στον αριστερό πνεύμο9να είναι μικρότερη της προσφοράς στον δεξιό. κατά συνέπεια και ο αριστερτός πνεύμονας οφείλει να είναι μικρότερος του δεξιού. Αλλιώς θα προακούνταν διαταραχες αερισμού αιμάτωσης. το μικρό0τερο μέγεθος του αριστερού πνεύμονος αμφανίζεται ως ένα έλλειμμα, που ονομάζεται καρδιακή εντομή. Επομ΄λενως, η έκκεντρη θλεση της καρδιάς οφείλεται σε τελεολογικές υποχρεώσεις.
Ο δεξιός πνεύμονας έχει τρεις λοβούς και ο αριστερός δύο. Στους άνδρες, ο δεξιός πνεύμονας ζυγίζει περίπου 625 g και ο αριστερός 570 g. Οι πνεύμονες περιέχουν 300.000.000 κυψελίδες και η αναπνευστική τους επιφάνεια είναι περίπου 70 m2. Οι αναπνοές ανά λεπτό είναι 12 με 20 σε έναν ενήλικο. Η ολική χωρητικότητα του πνεύμονα κυμαίνεται από 3,6 έως 9,4 L στους άνδρες και από 2,5 έως 6,9 L στις γυναίκες.
Ο αριστερός πνεύμονας έχει μια εντομή, η οποία ονομάζεται καρδιακή εντομή, για τη φυσιολογική τοποθέτηση της καρδιάς. Πίσω από αυτό βρίσκεται η πύλη, μέσω της οποίας αιμοφόρα αγγεία, λεμφαγγεία και βρόγχοι εισέρχονται και εξέρχονται από τον πνεύμονα.
Ο αέρας μετακινείται από τις ρινικές οδούς στο φάρυγγα, στον λάρυγγα και στην τραχεία. Δύο κύριοι βρόγχοι, ένας σε κάθε πλευρά, εκτείνονται από την τραχεία. Οι κύριοι βρόγχοι διαχωρίζονται σε δευτερεύοντες βρόγχους, ένας για κάθε έναν από τους πέντε λοβούς. Αυτοί διαχωρίζονται περαιτέρω σε ένα μεγάλο αριθμό μικρότερων βρογχιολίων. Το πρότυπο της κατανομής αυτών στα τμήματα κάθε λοβού είναι σημαντικό στην πνευμονική και θωρακική χειρουργική. Υπάρχουν περίπου 10 βρογχοπνευμονικά τμήματα στον δεξιό πνεύμονα και οκτώ στον αριστερό, με τον ακριβή αριθμό να ποικίλλει. Υπάρχουν 50 με 80 τελικά βρογχιόλια σε κάθε λοβό. Κάθε ένα από αυτά χωρίζεται σε δύο αναπνευστικά βρογχιόλια, τα οποία με τη σειρά τους διαιρούνται για να δημιουργήσουν δύο έως 11 κυψελιδικούς πόρους. Οι κυψελιδικοί σάκοι και οι κυψελίδες προέρχονται από αυτούς τους πόρους. Οι χώροι μεταξύ των κυψελιδικών σάκκων και των κυψελίδων ονομάζονται κόλποι.
Στην κυψελίδα, το αίμα και ο εισπνεόμενος αέρας διαχωρίζονται μόνο από το κύτταρο της κυψελίδας και από αυτό του πνευμονικού τριχοειδούς. Αυτή η αναπνευστική μεμβράνη είναι λεπτή (0,07 με 2,0 /m) και επιτρέπει τη διάχυση του οξυγόνου στο αίμα και τη διάχυση του διοξειδίου του άνθρακα από το αίμα στον αέρα.
Ν̳Ε̳Υ̳Ρ̳Ω̳Σ̳Η̳: Οι πνεύμονες νευρώνονται από παρασυμπαθητικές ίνες που φέρονται με το πνευμονογαστρικό νεύρο και από συμπαθητικές ίνες που φέρονται με το πρόσθιο και οπίσθιο πνευμονικό πλέγμα, προς τους λείους μύες στα τοιχώματα του βρογχικού δένδρου.
Α̳Ι̳Μ̳Ο̳Φ̳Ο̳Ρ̳Α̳ Α̳Γ̳Γ̳Ε̳Ι̳Α̳: Οι βρογχικές αρτηρίες και φλέβες κυκλοφορούν το αίμα στο βρογχικό δένδρο. Οι πνευμονικές αρτηρίες και φλέβες κυκλοφορούν το αίμα που συμμετέχει στην ανταλλαγή των αερίων.
Λ̳Ε̳Ι̳Τ̳Ο̳Υ̳Ρ̳Γ̳Ι̳Α̳: Ο κύριος σκοπός του πνεύμονος είναι να φέρει σε άμεση επαφή τον αέρα και το αίμα, έτσι ώστε το οξυγόνο να προστεθεί στο αίμα και το διοξείδιο του άνθρακα να απομακρυνθεί. Αυτό επιτυγχάνεται από δύο συστήματα άντλησης, ένα που μετακινεί αέριο και ένα που μετακινεί υγρό. Το αίμα και ο αέρας φέρονται σε τόσο στενή επαφή, που διαχωρίζονται μόνο από περίπου 1 /m (106 m) ιστού. Ο όγκος της κυκλοφορίας στα πνευμονικά τριχοειδή είναι 150 ml, αλλά εξαπλώνεται σε μια επιφάνεια 69,68 m2 περίπου. Αυτή η τριχοειδική επιφάνεια περιβάλλει 300 εκατομμύρια κυψελίδες. Το αίμα με χαμηλό περιεχόμενο σε οξυγόνο, αλλά υψηλό σε διοξείδιο του άνθρακα, έρχεται σε επαφή με τον αέρα, που έχει υψηλό περιεχόμενο σε οξυγόνο και χαμηλό σε διοξείδιο του άνθρακα, για λιγότερο από 1 δευτερόλεπτο.
Κατά τη γέννηση, οι πνεύμονες είναι ωχρόλευκα όργανα, αλλά στους ενήλικες καθίστανται σκοριόχωμοι, λόγω εναποθέσεως ανθρακούχων νησιδίων που αυξάνονται με την πάροδο της ηλικίας και είναι περισσότερα στους άνδρες, παρά στις γυναίκες. Κατά κανόνα, η οπίσθια μοίρα των πνευμόνων είναι σκουρότερη παρ΄ ό,τι η πρόσθια. Είναι κωνοειδούς σχήματος και αποτελούνται από την κορυφή, τη βάση, τρεις ακμές και δύο επιφάνειες. Η κορυφή είναι στρόγγυλη και εκτείνεται προς τη ρίζα του λαιμού, και φτάνει μέχρι 2.5-4 cm πάνω από το στερνικό άκρο της πρώτης πλευράς. Η υποκλείδιος αρτηρία προκαλεί ένα εντύπωμα που διατρέχει κατακόρυφα και πλάγια, αμέσως κάτω από την κορυφή. Η βάση είναι ευρεία, κοίλη και εφάπτεται της κυρτής επιφάνειας του διαφράγματος, που διαχωρίζει το δεξιό πνεύμονα από το δεξιό λοβό του ήπατος και τον αριστερό πνεύμονα από τον αριστερό λοβό του ήπατος, το στόμαχο και το σπλήνα. Για τους λόγους αυτούς, ακούγεται αναπνευστικό ψιθύρισμα, εάν τοποθετηθεί το στηθοσκόπιο επί του υπερκλειδίου βρόθρου και, επικρουστικώς, παράγεται τυμπανικός ήχος.