Νευροδιαβιβαστής του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και μη νευρονικός παρακρινής μεσολαβητής σε ποικιλία κυττάρων στους αεραγωγούς. Η γαγγλιονική διαβίβαση με την ακετυλοχολίνη τελείται μέσω των νικοτινικών υποδοχέων, ενώ στις μεταγαγγλιακές συνάψεις, μέσω των συνδεδεμένων με πρωτεΐνη G, μουσκαρινικών υποδοχέων. Η ακετυλοχολίνη εκδηλώνει δράση ταυτόχρονα σε πολλές ανατομικές περιοχές τόσο του αυτόνομου, όσο και του σωματικού νευρικού συστήματος. Συγκεκριμένα δρα: στις προγαγγλιακές και μεταγαγγλιακές συνάψεις του παρασυμπαθητικού· στις προγαγγλιακές συνάψεις του συμπαθητικού· στις προγαγγλιακές νευρικές απολήξεις στα επινεφρίδια· στις νευρομυϊκές συνάψεις (κινητικές πλάκες) του σωματικού νευρικού συστήματος· σε μερικές περιοχές του ΚΝΣ. Αν και ο ρόλος της ως νευροδιαβιβαστής είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση του εσωτερικού περιβάλλοντος, δεν χρησιμοποιείται θεραπευτικά επειδή: [α] δρα ταυτόχρονα στο ΑΝΣ και στο σωματικό νευρικό σύστημα, με εκδηλώσεις διαφορετικής ενέργειας. Πειραματική χορήγηση ακετυλοχολίνης προκαλεί διέγερση όλων των συστημάτων που υπάρχουν μουσκαρινικοί και νικοτινικοί υποδοχείς, με ποικιλία συμπτωμάτων, παρόμοια με τα προκαλούμενα από οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα, που είναι αναστολείς της ακετυλοχολινεστεράσης. [β] η διάρκεια δράσης είναι πολύ μικρή, αφού διασπάται πολύ γρήγορα από την ακετυλοχολινεστεράση.
Σύνθεση
Συντίθεται στους χολινεργικούς νευρώνες από τη χολίνη και το ακετυλο-συνένζυμο Α, υπό την κατάλυση του ενζύμου ακετυλοτρασφεράση. Η παραγόμενη ακετυλοχολίνη αποθηκεύεται στις νευρικές απολήξεις σε κυστίδια, από τα οποία απελευθερώνεται προς τη συναπτική σχισμή, παρουσία δυναμικού ενέργειας. Μετά τη σύνδεσή της με τους χολινεργικούς υποδοχείς που βρίσκονται στη μετασυναπτική μεμβράνη, η ελεύθερη ακετυλοχολίνη υδρολύεται ταχύτατα από την ακετυλοχολινεστεράση των χολινεργικών νεύρων και γαγγλίων του ΑΝΣ, των νευρομυϊκών συνάψεων (=κινητικές πλάκες) του σωματικού νευρικού συστήματος και τα ερυθροκύτταρα.
βλέπε: ακετυλοχολίνη